توافق هسته ای ایران چگونه آیپک را تضعیف کرد

جاناتان برودر روزنامه نگار آمریکایی در نیوزویک در یادداشتی به طرح این پرسش که چگونه توافق هسته ای ایران، آیپک- نیرومندترین لابی رژیم صهیونیستی را تضعیف کرده آورده است: تصویب توافق هسته ای در کنگره، شکافی عمیق بین دموکرات های یهودی و آیپک ایجاد کرده است.

به گزارش ایرنا، جاناتان برودر در نیوزویک نوشت :تا همین اواخر در واشنگتن، 'اسراییل' تنها مسئله ای بود که به نظر می رسید دموکرات ها و جمهوریخواهان بر سر آن توافق داشتند. هرچند قانونگذاران در دو جناح سیاست آمریکا، دعوا و منازعه شدیدی بر سر لایحه بهداشتی اوباما و هزینه های دولت فدرال داشتند اما همیشه لوایحی را که مربوط به امنیت اسراییل می شد با اکثریتی قاطع تصویب می کردند، فرقی هم نمی کرد که تصویب تحریم های شدیدتر علیه ایران باشد یا حق دولت اسراییل برای دفاع از خودش.

اما اکنون در حالی که کنگره آماده می شود تا توافق هسته ای با ایران را در ماه جاری به چالش کشد، هدفی که زمانی حامیان دو حزبی اسراییل را گردهم می آورد، دست کم موقتا آنها را از هم جدا کرده است. این شکاف به نوبه خود منجر به شکافی بزرگتر بین دمکرات های یهودی و بزرگترین لابی اسراییلی در آمریکا یعنی کمیته امور عمومی اسراییل- آمریکا American Israel Public Affairs Committee (AIPAC) شده است.

در ادامه این یادداشت آمده است: نخست وزیر اسراییل، همه جمهوریخواهان سنا، بیشتر جمهوریخواهان مجلس نمایندگان و تمامی نامزدهای جمهوریخواه ریاست جمهوری آمریکا با این توافق مخالفند و می گویند که راه را برای تبدیل ایران به یک قدرت هسته ای باز می کند. با این حال، شمار فزاینده ای از دمکرات ها با این نظر مخالفند. در واقع به نظر می رسد که اکنون حمایت کافی در بین دمکرات ها در سنا و مجلس نمایندگان برای بازداشتن جمهوریخواهان از متوقف کردن این توافق وجود دارد.

با تصویب این توافق که اکنون قطعی به نظر می رسد، برخی تحلیل گران می گویند که این امر می تواند به جایگاه آیپک در کنگره آمریکا آسیب بزند. برای سال ها، این لابی در واشنگتن مراعات می شده و نیروی سهمگینی به حساب می آمده که به دلیل تاکتیک های بی رحمانه اش، هراس افکن بوده است. 

این است که در این تابستان، زمانی که آیپک برای بستن راه اجرای این توافق، با صدها نماینده کنگره دیدار و میلیون ها دلار را در تبلیغات تلویزیونی هزینه کرد، برخی گمان کردند که چه بسا این گروه توافق هسته ای با ایران را خفه کند.

برودر در ادامه تاکید می کند: با این همه، آیپک در چالش با باراک اوباما بر سر ایران، احتمالا میزان نفوذ خودش را بیش از اندازه فرض کرده است. در شرایطی که رای به کمک نظامی به اسراییل یک کار آسان برای قانونگذاران است، رای به توافق با ایران، بسیار پیچیده تر است. این رای با موضوعاتی چون جنگ و صلح سروکار دارد که به طور تاریخی قانونگذاران معمولا دست روسای جمهوری را در این موارد باز می گذاشته اند.

رابرت وکسلر، نماینده پیشین کنگره از فلوریدا و حامی این توافق می گوید: 'قدرت یک گوریل 800 پوندی در این ذهنیت نهفته است که قدرتش چنان بزرگ است که هیچ کس به چالش با آن بر نمی خیزد. اما اگر این گوریل 800 پوندی مبارزه کند و ببازد، در آن صورت فاکتور بازدارندگی به طور جدی تضعیف می شود.

آیپک مدعی است که سخنگوی یهودیان آمریکایی در مسائل مربوط به اسراییل است د. اما در طول منازعه جاری برای کسب حمایت از (توافق) ایران، یک لابی دیگر طرفدار اسراییل به نام جی استریت که از توافق هسته ای حمایت می کند، به یک بازیگر بانفوذ و جایگزین لیبرال تبدیل شده، هرچند توان مالی اش بسیار کمتر از آیپک است.

جرمی بن امی، رییس جی استریت می گوید: این توهم که نوعی اتحاد و یکپارچگی بدون اگر و اما در جامعه سیاسی یهودیان بر سر این موضوعات وجود داشت، با این منازعه نقش بر آب شد.

در این تحلیل یادآوری شده است: این نخستین بار نیست که آیپک به دست یک رییس جمهوری آمریکا شکست می خورد. در سال 1978، این لابی نتوانست کنگره را وادار کند تا جلوی فروش جنگنده های پیشرفته به مصر و عربستان سعودی را بگیرد. 

در سال 1981، آیپک، از رسیدن به هدف خود برای جلوگیری از فروش هواپیماهای شناسایی به عربستان سعودی توسط ریگان بازماند و در سال 1991، این گروه در تلاش هایش برای اخذ وام های تضمین شده برای اسراییل ناکام ماند چرا که جرج بوش اول نگران بود که این پول صرف شهرک سازی در کرانه غربی خواهد شد.

اما در همه آن موارد، آیپک بسیار به پیروزی نزدیک بود و این امر منجر به بهتر شدن وجهه این گروه شد به شکلی که در انتخاباتی که پس از هر مورد برگزار شد، این لابی حامیان مالی طرفدار اسراییل را بسیج کرد تا مخالفانش را شکست دهد. مشهورترین نمونه، چارلز پرسی جمهوریخواه از ایلینویز و رییس کمیته روابط خارجی سنا در سال 1984 بود.

تام داین مدیر اجرایی آیپک در آن دوران می گوید: 'همه یهودیان آمریکا از گوشه و کنار کشور برای برکناری این سناتور متحد شدند و همه سیاستمداران آمریکایی که اکنون منصب های حکومتی را در اختیار دارند، آنچه را باید بفهمند، فهمیدند.'

استفان والت، استاد دانشگاه هاروارد که کتابی را در انتقاد از لابی اسراییلی نوشته می گوید که لابی گری آیپک علیه توافق هسته ای ایران، ممکن است در زمان بحث درباره بسته امنیتی کاخ سفید برای اسراییل، اهرم های اسراییل را تضعیف کند.

دولت آمریکا احتمالا می تواند روی جی استریت برای فراهم آوردن پوشش سیاسی مناسب حساب کند. این لابی چپ گرای طرفدار صلح، حمایتش را از یهودیان جوان تر و غیرمذهبی تری کسب می کند که مسحور حمایت های آیپک از سیاست های خشن نتانیاهو در قبال فلسطینی ها نیستند. 

در آستانه به جریان افتادن مبارزات انتخاباتی در 2016، برخی تحلیل گران می گویند که برای آیپک حیاتی است که حامیان توافق با ایران را مجازات کند. و آنان که گمان می کنند، موضوع ایران، با شروع اجرای توافق هسته ای رنگ می بازد باید دوباره فکر کنند. پیروزی اوباما در این زمینه احتمالا جمهوریخواهان را بویژه در آستانه رقابت های انتخاباتی 2016 گالوانیزه می کند. 

این یادداشت می افزاید: جمهوریخواهانی چون کیرک و لیندسی گراهام هم اکنون سرگرم تدارک مجموعه تازه ای از تحریم های غیرهسته ای هستند. برخی از طرفداران اوباما پیش بینی می کنند که جمهوری خواهان، توافق ایران را به نسخه خارجی لایحه خدمات بهداشتی اوباما تبدیل خواهند کرد و هرگز از تلاش برای نابود کردن این توافق دست بر نخواهند داشت.

دیلان ویلیامز، معاون جی استریت در امور دولتی می گوید: 'جنگ در این زمینه، صرفا با عبور این توافق از سد کنگره به پایان نمی رسد بلکه همه ما باید برای سالهایی در آینده، حواسمان را به این موضوع معطوف بداریم.' به نظر می رسد همه طرف ها بر سر این نکته اتفاق نظر دارند.