عبور برجام از گردنه کنگره آمریکا

حمایت سی و چهارمین سناتور آمریکایی از توافق هسته یی با ایران که آرای لازم را برای وتوی رییس جمهوری آمریکا در برابر رد احتمالی توافق در کنگره فراهم کرد، در روزنامه های امروز ایران مورد توجه قرار گرفت و از آن به عنوان موفقیت مهم اوباما و موافقان توافق یاد شد.

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز پنجشنبه 12 شهریور 1394 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

روزنامه ی «آرمان» از «اجرای توافق قطعی شد» خبر داد و نوشت: 17سپتامبر یعنی دو هفته دیگر به طور رسمی ماراتن 60 روزه موافقان و مخالفان توافق هسته ای به پایان می رسد و قرار است اعضای کنگره درباره موافقت یا مخالفت خود با توافق هسته ای 14ژوئیه ایران و اعضای 1+5 نظر دهند. از همین الان نیز مشخص است که اکثریت جمهوری خواهان حاکم بر کنگره در مجلسین آمریکا توافق را رد خواهند کرد اما نکته آنجاست که پس از این اعلام مخالفت، رئیس جمهوری آمریکا همان گونه که پیش تر اعلام کرده است از حق وتوی خود در این خصوص استفاده خواهد کرد و مهم آن بود که مخالفان برای ملغی الاثر کردن حق وتو اوباما نیاز به دو سوم آرای مجالس نمایندگان و سنا داشتند و اوباما اگر رای 34 سناتور عضو سنا را می داشت، مخالفان حد نصاب دو سوم آرای لازم را نداشته و وتوی اوباما فصل الخطاب می شد و مخالفت کنگره با توافق را فاقد اثر و کان لم یکن. 

به نوشته ی آرمان، حال با اعلام موافقت سی و چهارمین سناتور دو هفته مانده به موعد رای گیری، تندروها آچمز شده و دولت اوباما توانست تضمین لازم برای عبور توافق هسته ای از سد کنگره و به عبارت روشن تر اجرای برجام را به دست آورده و با احتمال قریب به یقین تصویب توافق از سوی ایران و دیگر اعضای 1+5، می توان گفت اجرای توافق قطعی شده است.

«خلع سلاح تندروها در برابر اوباما» هم عنوان نخست روزنامه ی «تجارت» بود که به حمایت سی و چهارمین سناتور از توافق هسته یی اشاره کرد و نوشت: باربارا میکولسکی سناتور اهل ایالت بالتیمور سی و چهارمین سناتوری است که دیروز (چهارشنبه) حمایت خود از توافق هسته ای با ایران را اعلام کرد. بدین ترتیب اوباما رای لازم برای وتوی مخالفت احتمالی کنگره با توافق هسته ای را کسب کرد.

روزنامه ی «ایران» هم این رخداد را به منزله ی نقش برآب شدن رویای نتانیاهو و تندروهای آمریکایی دانست و نوشت: در حالیکه لابی های پرنفوذ یهودی با همراهی مخالفان داخلی آمریکا با راه انداختن کمپین های گسترده و صرف هزینه های مالی گزاف درصدد جلوگیری از اجرای توافق هسته ای بودند، رئیس جمهوری آمریکا آرای لازم برای وتوی مخالفت احتمالی جمهوریخواهان کنگره با توافق هسته ای را به دست آورد. باب کیسی، کریس کونز و باربارا میکولسکی، سه سناتوری بودند که دیروز با حمایت خود از اوباما احتمال اجرایی شدن توافق هسته ای با ایران را به واقعیت نزدیک کردند.

روزنامه ی «فرهیختگان» هم نوشت: در چنین شرایطی کمپین مخالفان توافق هسته ای با ایران که از سوی جمهوریخواهان راه افتاده بود، وقتی ابزارها و توان تبلیغاتی خود را ناکافی دید، دست به دامان چهره های شناخته شده و قدیمی تر خود مانند دیک چنی، معاون اسبق ریاست جمهوری شد و از آنها کمک خواست. اما این ابزار نیز چندان کارآمد نبود و از دیروز برخی وب سایت ها و روزنامه های آن لاین محافظه کاران، اتهاماتی همچون «رشوه گرفتن از ایران» را درباره سناتورها و دموکرات هایی که رای موافق خود را اعلام کرده ا ند، مطرح می کنند؛ ادعایی که برپایه وب نوشت ها و استدلال از پست های شبکه های اجتماعی بنا شده است.

روزنامه ی «آفتاب یزد» هم درباره ی وضعیت حقوقی بررسی برجام در کنگره ی آمریکا توضیح داد: در مسئله بررسی توافق هسته ای ایران و گروه کشورهای 1+5، نخست باید گفت این تصور نادرست در محافل سیاسی داخل کشور وجود دارد که کنگره آمریکا سند برجام را همچون یک لایحه مورد تصویب قرار خواهد داد. این در حالی است که در کنگره آمریکا بحث تصویب برجام مطرح نیست و تنها قطعنامه ای صادر خواهد شد که بر مبنای آن بررسی برجام در کنگره اعلام و تایید خواهد شد.تصویب قطعنامه بخشی از وظایف قوه قانونگذاری آمریکا و قطعنامه در حقیقت سندی است که کنگره در حوزه های مختلف تصویب می کند و ضرورتی برای اجرای آن نیست اما بستر های لازم را برای تصویب قوانین فراهم می کند. 

این خبر در میان یادداشت های تحلیلی روزنامه های امروز هم برجسته شد. 

«فیاض زاهد» نویسنده و استاد دانشگاه در یادداشتی با عنوان «حق وتویی خوشایند» که در روزنامه ی آرمان منتشر شد، کسب حق وتو را شانس بسیار بالای اوباما برای پیشبرد اهداف استراتژیک عنوان کرد و نوشت: توافق هسته ای به دولت آمریکا این فرصت را می دهد که از هزینه های نظامی بکاهد و کابوس جنگ را از جامعه خود دور کند و این خود در بهبود شرایط اقتصادی این کشور تاثیرگذار خواهد بود و به دولت آمریکا اجازه می دهد که با کاهش بودجه نظامی و افزایش قدرت چانه زنی بر افزایش سهم کمک های اجتماعی و پروژه بزرگ بیمه خدمات درمانی برای همه آمریکایی ها متمرکز شود. 

به نوشته ی زاهد، راهبرد دموکرات ها مبتنی بر همکاری با کشورهای قدرتمند مخصوصا دولت های اروپایی است. به این معنی که موضع امروز دولتمردان آمریکایی راهبرد «همراه شونده» در برابر راهبرد «درگیرشونده» که در زمان جرج بوش و جمهوری خواهان در دستور کاخ سفید قرار گرفت، است و این راهبرد ضدجنگ با استقبال جامعه جهانی روبه رو شده و دولت آمریکا پس از سال ها حالا می تواند مدعی شود که در یک برنامه مشترک به همراه دولت های اروپایی یک پروژه بزرگ بین المللی را با موفقیت پشت سر گذاشته است.

«سیدعلی میرباقری» استاد دانشگاه هم با انتشار یادداشتی با عنوان «پایان 50 روز غوغای سناتورها» در ستون «اول دفتر» روزنامه ی ایران، با طرح این سوال که چرا اتفاق درون کنگره مهم است و چرا حادثه ای مثل تغییر موازنه سیاسی در داخل مجلس امریکا این اندازه بازتاب جهانی پیدا کرد و اساساً چرا اغلب ناظران شکست تندروهای کنگره را نشانه امید به آینده توافق می خوانند؟ نوشت: واقعیت امر این است که کنگره امریکا از فردای توافق هسته ای به میدان اصلی رویارویی مخالفان و موافقان تبدیل شد. همه طرف های موافق و مخالف در داخل و خارج امریکا در این صف آرایی شرکت جستند. تا قبل از امضای توافق ، جریان مخالف مذاکره هسته ای همه زورآزمایی خود را در وین و ژنو به نمایش می گذاشت اما بعد از توافق آنها ، کنگره و شبکه تندروهای درون سنا را آخرین خاکریز برای مقاومت دیدند. از این رو طی 50 روزی که از توافق می گذرد همه گروه ها و محافل ضد مذاکره از لابی عرب ها تا لابی صهیونیست ها ، چشم امید به دستان کنگره نشینان دوختند.

حجت الاسلام «مصطفی پورمحمدی» وزیر دادگستری روز گذشته در جلسه یی با مدیران رسانه ها و جمعی از دانشجویان، توضیح های مهمی درباره ی مسایل مختلفی از جمله مبارزه با فساد اقتصادی از سوی دولت، مساله رفع حصر، موضوع برجام، انتخابات خبرگان رهبری و بحث ممنوع التصویری رییس دولت اصلاحات ارایه کرد که مساله ی رفع حصر در میان روزنامه های امروز بازتاب برجسته تری داشت. 

روزنامه ی «اعتماد» این بخش از سخنان پورمحمدی را که «زمان تجدید نظر در موضوع حصر فرا رسیده است» برجسته کرد و نوشت: وزیر دادگستری دولت حرف های مهمی دارد. مصطفی پورمحمدی یکی از دو وزیر اصولگرای دولت که در محافل غیر رسمی خبر می آید بیشترین تلاش برای همراهی و همکاری با دولت را داشته است، حالا در روزهایی که دولت وارد سومین مرحله از عمر کاری خود شده است او از موضوعات مهمی صحبت می کند. در نشستی که داشته به مساله حصر هم پرداخته است؛ همان مساله ای که در نشست خبری همین چند روز پیش رییس جمهور نیز به آن پرداخته شد و رییس جمهور نیز پاسخ های خود را داد. حالا مصطفی پورمحمدی است که از این مساله صحبت می کند؛ نگاهی جدید و کمی متفاوت به مساله حصر.

به نوشته ی اعتماد، مصطفی پورمحمدی می گوید: به عقیده من در یک مقطعی این موضوع تصمیم گیری شده است و اکنون فرصت تجدید نظر آن است.

در همین پیوند، روزنامه ی «ابتکار» گزارشی با عنوان «برای رفع مسئله حصر کشور نیاز به آرامش دارد» منتشر کرد و به نقل از پورمحمدی نوشت: بیش از هر چیز باید بدانیم، بحث حصر یک بحث حقوقی- قضایی نیست، بی تردید بحث های مربوط به حصر یک موضوع سیاسی و امنیتی محسوب می شود. این تصمیم سیاسی و امنیتی بعد از یک کشمکش اجتماعی اتفاق افتاده است. بنابراین نمی توانیم موضوع حصر را با مبانی حقوقی- قضایی توضیح و تشریح کنیم. حصر ناظر به یک مبحث سیاسی و امنیتی می باشد. البته تلاش ما باید این باشد که حصر در یک چارچوب حقوقی تفسیر شود.

«صدا و سیما گزارش فسادها را سانسور می کرد» هم عنوان گزارش روزنامه ی «قانون» از سخنان دیروز پورمحمدی بود. بنا بر این گزارش، رییس سابق بازرسی کل کشور در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا گزارش اقدامات و فسادهای دولت گذشته را مطرح و بازگو نکرده اید،گفت:این موضوع را قبول ندارم زیراباوجود مطرح کردن فساد هادردولت قبل همواره متهم به سیاه نمایی، فرافکنی و برخورد سیاسی می شدم. حتی خود صداوسیما هم من را سانسور می کرد. به دلیل آنکه مدیران سیما معتقد بودند صحبت های من باعث سیاه نمایی و بدبینی در جامعه می شود.

مراسم رونمایی از سنگ یادبود یکصد لقب آمریکا در کلام امام خمینی (ره) صبح دیروز در مقابل در اصلی لانه جاسوسی سابق آمریکا برگزار شد؛ موضوعی که مورد توجه برخی روزنامه ها قرار گرفت.

روزنامه ی «سیاست روز» با عنوان قرار دادن «شعار مرگ بر امریکا ادامه دارد» به سراغ این خبر رفت و نوشت: در این سنگ نوشته سخنان و پیام های گوناگون امام خمینی(ره) که در آن لقب هایی به دولت آمریکا داده شده، درج شده است. در مراسم رونمایی از این سنگ نوشته پرچم آمریکا، انگلیس و اسرائیل توسط دانشجویان به آتش کشیده شد و شرکت کنندگان در این مراسم با سردادن شعارهایی از قبیل «مرگ بر آمریکا»، «مرگ بر اسرائیل» و «سازشگری با شیطان خیانت است به قرآن» نفرت خود را از جنایت های دولت آمریکا نسبت به ملت ایران اعلام کردند.

به نوشته ی سیاست روز، این مراسم در حالی انجام شد که به تازگی تصویری از سوی برخی سایت های منتشر شده است که ادعا کردند قرار است شعار «مرگ بر آمریکا» از دیوارهای مجتمع فرهنگی 13 آبان (لانه جاسوسی سابق آمریکا) در تهران حذف شود.

«خواب بازگشت شیطان بزرگ به ایران تعبیر نخواهد شد» هم عنوان گزارش روزنامه ی «حمایت» بود. بر اساس این گزارش، روز گذشته در مراسم رونمایی از سنگ یادبود یکصد لقب امام خمینی به آمریکا در مقابل لانه جاسوسی سابق آمریکا، گودرزی مسئول سازمان بسیج دانشجویی با اشاره به علت برگزاری این مراسم گفت: ما به این بهانه اینجا جمع شده ایم که پس از 36 سال از پیروزی انقلاب پیامی را به دنیا منتشر کنیم و چند نکته را خاطرنشان کنیم.

روزنامه ی «جوان» هم در گزارشی با عنوان «سنگ صفات امریکا بر گور سفارتخانه سابق» به بازتاب این خبر پرداخت و به نقل از مسوول سازمان بسیج دانشجویی نوشت: ما اهل گفت وگو هستیم و از گفت وگو و مذاکره با دنیا در قالبی که عزت و اقتدار جمهوری اسلامی مورد خدشه قرار نگیرد استقبال می کنیم، ما از جنگ استقبال نمی کنیم اما هرگز به بهانه توافق هسته ای نخواهیم پذیرفت که عده ای گمان کنند به سمت صلح و آشتی با امریکا خواهیم رفت، ما گرچه با دشمن خود در موضوع هسته ای به توافق رسیدیم اما همچنان امریکا را شیطان بزرگ می دانیم.

«سیدعباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه به عنوان مهمان ویژه در جلسه ی سوم هجدهمین اجلاسیه ی مجلس خبرگان رهبری سخنرانی کرد و «برخی رفتارهای لجبازانه» را به باد انتقاد گرفت.

در همین پیوند، روزنامه ی «اطلاعات» به بازتاب هجدهمین اجلاسیه مجلس خبرگان رهبری و سخنان عراقچی پرداخت و نوشت: دکترسید عباس عراقچی ضمن قدردانی از تدبیرهیات رئیسه مجلس خبرگان برای دعوت به عمل آمده از دکتر جلیلی، رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته ای از پیگیری های مجلس خبرگان رهبری پیرامون روشن شدن مذاکرات و توافق هسته ای تقدیرکرد.

به نوشته ی اطلاعات، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای با تشریح سابقه مذاکرات هسته ای در طی 12 سال گذشته به عنوان یک مسأله ملی، ضمن بیان زیاده خواهی های طرف مذاکره کننده از تلاش های جمهوری اسلامی برای احقاق حق ملت و عدم پذیرش خواسته های نابه حق کشورهای غربی 1+5 سخن گفت و افزود: «ما در مذاکرات با دست پر در ابعاد مختلف فنی، حقوقی، سیاسی و پشتیبانی مقام معظم رهبری و مردم مقاوم کشورمان وارد شدیم و همین امر موجب تحقق اقتدار نظام ما شد».

روزنامه ی «جهان صنعت» هم با عنوان قرار دادن «عراقچی: از نقدهای لجبازانه آزرده ایم» به سراغ این خبر رفت. به گزارش این روزنامه، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان ضمن تقدیر از برخی نقدهای کارشناسی و سازنده منتقدان هسته ای گفت: این نقدها موجب تقویت قدرت ما در مذاکرات بود اما در عین حال از طرح برخی نقدهای غیرمنصفانه که بیشتر جنبه لجبازی دارند، آزرده خاطر هستیم.

جهان صنعت در بخشی دیگر از گزارش خود و در تبیین دستاوردهای توافق هسته یی به نقل از عراقچی نوشت: مهم ترین دستاوردهای ما در طول این مذاکرات، پذیرش حق غنی سازی کشور از سوی شورای امنیت، تثبیت اراده هسته ای و رفع تحریم های اقتصادی و مالی به صورت یکجا و بقیه تحریم ها از جمله تحریم تسلیحاتی در یک فاصله زمانی معقول بوده است که سه خواسته اصلی و کلان ما به شمار می رود و به آنها رسیدیم.

روزنامه ی «جمهوری اسلامی» هم با برجسته کردن این بخش از سخنان عراقچی که «در مذاکرات هسته ای به تمام اهدافمان رسیدیم» به نقل از معاون وزیر امور خارجه نوشت: به طور خلاصه، جمهوری اسلامی ایران به تمامی اهداف و خواسته های خود در مذاکرات رسیده است؛ هم عزت و استقلال خود را حفظ کرده و اراده خود را در ادامه غنی سازی به طرف مقابل تحمیل کرده است، هم برنامه هسته ای خود مشتمل بر غنی سازی تجاری و صنعتی را تثبیت کرده و به شناسایی سازمان ملل رسانده و هم اینکه تحریم ها علیه خود اعم از تحریم های شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا را مرتفع کرده است.

گزارش «قباد افشار» رییس سازمان امور اراضی کشور مبنی بر این که به طور هفتگی 2 تا 3هزار گزارش از مردم در حوزه ی تخلفات زمین خواری از طریق سامانه ی تلفنی 131 دریافت می شود، بن مایه ی خبری صفحه ی اجتماعی روزنامه های امروز بود.

در همین راستا، روزنامه ی «شهروند» با عنوان نخست «٣ هزار گزارش زمین خواری در هفته» به تحلیل سخنان قباد افشار پرداخت و نوشت: پس از گزارش های موردی که از زمین خواری های بزرگ و عجیب از مناطق مختلف منتشر شد و از زمین خواری در قلب پایتخت تا ارتفاعات دماوند و از گردنه حیران تا جزایر خلیج فارس حکایت داشت، حالا رئیس سازمان امور اراضی کشور، از آماری خبر می دهد که مشارکت مردمی برای کوتاه کردن دست زمین خواران را به نمایش می گذارد، «مردم هر هفته ٢ تا ٣ هزار گزارش از تخلفات زمین خواری را به سامانه تلفنی ١٣١ اعلام می کنند» یعنی هر روز بیش از ٤٠٠ گزارش مردمی.

به نوشته ی شهروند، حالا به نظر می رسد، سایه زمین خواران آن قدر به زندگی مردم نزدیک شده که همگان دست به کار شده اند تا دستانی را که به هیچ یک از اراضی ملی، مناطق حفاظت شده و حتی اراضی کشاورزی رحم نکرده و اراضی را تصرف کرده، تغییر کاربری داده و ویلاسازی کرده یا در آخرین گزارش روستاسازی کرده اند، کوتاه کنند.

روزنامه ی «خراسان» هم به نقل از رییس سازمان امور اراضی کشور درباره ی اقدام های این سازمان برای پیشگیری از زمین خواری در کشور نوشت: عزم دولت برای برخورد با تخلفات در حوزه زمین جدی است، به همین منظور در سال جاری 300 گروه گشت در 300 شهر کشور برقرار کردیم و سامانه 131 برای دریافت گزارش مردمی در این زمینه راه اندازی شده است. مردم می توانند خبرها و گزارش های خود در حوزه تخلفات حوزه زمین خواری را به ما انتقال دهند، همچنین کسانی که می خواهند زمینی بخرند یا ساختمانی بسازند، می توانند در این زمینه مشاوره های رایگانی را از ما دریافت کنند تا بدون هماهنگی با دستگاه متولی ورود پیدا نکنند. نظارت مردمی خیلی بهتر و دقیق تر از خود دستگاه های دولتی در این زمینه است.