اهمیت بیشتر به اتاق های فکر؛
پیشنهاد حسین موسویان برای تکمیل معجزه دیپلماسی
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی می گوید سیاسیون ایران در هفته های آینده باید به « فرصت کم ، لابی صهیونیست ها، دانش اندک نمایندگان کنگره، احتمال طراحی توطئه در واپسین لحظات و رد احتمالی برجام در کنگره» بیندیشند.
حسین موسویان در گفت و گویی با ایرنا تاکید کرد تینک تنک ها در این میان بیش از آنچه که ما تصور کنیم موثر خواهند بود.
شاید به همین خاطر است که اندیشمندان موافق برجام از هر سوی جهان به واشنگتن آمده اند تا در لابی با کنگره ، مددکار دولت اوباما باشند.
معجزه دیپلماسی
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای ، توافق وین را «معجزه دیپلماسی» خواند که « بجز با لطف و اراده خدا ممکن نبود».
وی گفت این تنها توافق بین المللی است تمام قدرت های بزرگ جهانی بر حق غنی سازی ایران صحه می گذارند و زیر آن را امضا می کنند. حال آن که نه تنها امریکا بلکه هیچ قدرت عضو شورای امنیت سازمان ملل در هیچ توافق نامه رسمی راجع به هیچ کشوری به طور رسمی نپذیرفته که غنی سازی داشته باشد.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی گفت: از نظر اکثر کارشناسان جهانی بعید بود روزی توافقی شود که قدرتهای جهانی هم غنی سازی ایران را بپذیرند و هم تحریم ها را بردارند.
موسویان در عین حال افزود: البته این توافق ایده آل هیچ کس در جمهوری اسلامی نیست. ایده ال قدرت های جهان هم نیست. باید این را بپذیریم که این توافق کف خواسته هاست نه سقف آن. اما همین کف، به اعتقاد قلبی من از جمله شاهکارهای دیپلماسی در یک قرن گذشته است. نه فقط درباره ایران، که در عالم دیپلماسی'.
استاد دانشگاه پرینستون گفت: این اولین مدل در عدم اشاعه سلاح های هسته ای طی 60 سال اخیر است که دقیق و به ریز و با تمام جزییات تعریف شده ، کشورها می توانند از انرژی صلح آمیز هسته ای بهره مند بشوند بدون اینکه ریسک بمب اتم وجود داشته باشد چه از طریق غنی سازی و چه از طریق اب سنگین.هیچکدام از معاهدات قبلی هسته ای پاسخگوی این سوال نبود حتی پروتکل الحاقی هم می شود بمب ساخت. حالا مدلی بوجود آمده که ضامن تکنولوژی صلح امیز برای همه و بمب هسته ای برای هیچ کس است.
وی پیشنهاد کرد که این مدل در مرحله نخست منطقه ای و سپس جهانی شده و تمام کشورهای جهان به اصول کلیدی آن پایببند شوند تا خطر اشاعه سلاح هسته ای در جهان برای همیشه منتفی شود.
تفاوت مجلس ایران و کنگره آمریکا
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای در پاسخ به این که گفته می شود اگر کنگره امریکا برجام را بررسی و تصویب می کند مجلس ایران نیز باید چنین کند، گفت: ورود پارلمان های دو کشور به برجام نقطه مشترک ما است ولی این که در داخل ایران گفته می شود برجام یک معاهده بین المللی و تصویب آن از اختیارات مجلس است، حداقل در طرف امریکایی چنین نیست.
وی افزود: تصمیم گیری نهایی در مورد این توافق به عهده کنگره آمریکا نیست. در یک صورت کنگره می تواند مانع از اجرای آن شود و آن اینکه کنگره بتواند رای گیری کند و بالای دوسوم رای بیاورد در غیراین صورت حتی اگر کنگره تصویب نکند و آن را رد کند هم رییس جمهور اختیار قانونی برای وتو دارد ، برجام اجرا می شود و رای منفی کنگره هم هیچ تاثیری روی آن ندارد.
موسویان گفت: تنها در یک صورت ممکن است در داخل آمریکا یک بحران واقعی برای عدم اجرای این توافقنامه به وجود بیاید و آن هم زمانی است که یک رای گیری انجام شده و بالای دو سوم رای بیاورد. اکنون محاسبات و برداشت ها این است دوسوم رای نمی آورد.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای افزود: بحثی که داخل آمریکا در جریان است بسیار جدی و اساسی است و از نظر من هیچ ربطی به مساله هسته ای ندارد. نگرانی عناصر مخالف در کنگره، آیپک و یا مخالفان این توافقنامه چیز دیگری است . آنها می خواهند سیستم تحریم های بین المللی علیه ایران ادامه یابد و حتی تشدید شود چون هدف « تغییر رژیم» را در ایران دنبال میکنند.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی اضافه کرد: به هرحال اگر اتفاقی بیفتد و شرایطی پیش آید که کنگره با بیش از دوسوم رای منفی دهد حق وتو گرفته می شود و ایران باید از هم اکنون گزینه خود را در مورد چنین احتمالی بررسی و انتخاب کند.
سناریوی توطئه اسراییل
موسویان گفت: دو سه هفته پیش در میزگردی حضور داشتم که از کشورهای منطقه و اروپایی و آمریکایی نیز شرکت داشتند . یکی از آمریکایی هایی که در محافل علمی و آکادمیک آمریکا شخصیت بسیار شناخته شده و فوق العاده معتبری است در آن جلسه گفت که من اطلاع دارم نتانیاهو و سرویس های اطلاعاتی اسراییل به دنبال آن هستند چند روز پیش از رای گیری کنگره یک حادثه ای آفریده شود مثلا موشکی را منسوب کنند به حزب الله یا حماس موشکی که به داخل تل آویو زده است و یا انفجاری داخل یک اتوبوس انجام دهند و تعدادی اسراییلی کشته شوند و یک معرکه تبلیغاتی بزرگ بین المللی درست کنند.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای افزود: اگر چنین اتفاقی بیفتد اینها به حدی می توانند بر افکار عمومی آمریکا و کنگره مسلط شوند که احتمال رای منفی کنگره بیش از دوسوم بسیار جدی شود . تنها راهی که نتانیاهو عملا می تواند جلوی توافق را بگیرد همین است.
وی اضافه کرد: البته اوباما رسما گفت آنها به جان کنگره افتاده و در حال هزینه و لابی کردن هستند تا به اهداف خود برسند .کشورهای عربی معاند ایران نیز چنین تلاش هایی می کنند .همه اینها که انجام شود فکر نمی کنم دوسوم رای بیاورد مگر اینکه خود اسراییلی ها به قصد رای دو سوم آن حادثه ها را طراحی کنند.
زمان کوتاه و دانش اندک نمایندگان کنگره
موسویان درباره خبرسازی های اخیر در مورد پارچین هم گفت: رژیم صهیونیستی در مدت بسیار کوتاه بیشترین سرمایه گذاری را انجام می دهند. زمان کوتاه است ، یک ماه و نیم بیشتر وقت ندارند . این بخشی از آن است به حدی در رسانه ها مقاله می نویسند ، اجلاس ها سخنرانی ها و داخل کنگره همه در این زمینه فعال هستند. تقریبا هر نماینده کنگره حداقل یک ملاقات شونده در روز علیه توافقنامه دارد.
استاد دانشگاه پرینستون گفت: متاسفانه اعضای کنگره برعکس آن چه که ما فکر می کنیم چندان نسبت به مسایل بین المللی و سیاسی مسلط نیستند. شاید باور نکنید 60 درصد از اعضای کنگره آمریکا پاسپورت ندارند و سفر خارجی نرفته اند و نهایتا آمریکا را دیده اند و اطلاعات شان بسیار کم است. این هم زمینه خوبی برای آنها فراهم می کند تا بتوانند تاثیرگذار باشند
اگر برجام در کنگره رد شود
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای اظهارداشت: جمهوری اسلامی ایران باید همه شرایط را بررسی کند. یا کنگره زیر دوسوم رد می کند یا تایید می کند در هر دو صورت هیچ تاثیری روی اجرای توافق ندارد چون زیر دوسوم با رای وتو مواجه می شود، رییس جمهور اختیار دارد و توافقنامه اجرا می شود. در یک صورت اگر با ترفندهایی بتوانند طراحی کرده و رای دوسوم کنگره را بگیرند، در این شرایط جمهوری اسلامی ایران باید ببیند چه کار باید انجام دهد.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی گفت: فرض کنید کنگره بیش از دوسوم رای منفی داد و رییس جمهور آمریکا نیز نمی تواند وتو کند و آمریکا نمی تواند توافق را اجرا کند. آن وقت چه کار باید بکنیم ؟ به نظر من این مهمترین موضوعی است که اکنون دست اندرکاران سیاست گذاری ایران باید آن را بررسی و تصمیم بگیرند.
استاد دانشگاه پرینستون افزود: من مطمئن هستم اوباما و دولت آمریکا برای اجرای توافقنامه تا انتها کاملا مصمم هستند .فشار داخلی و تبلیغات بسیار زیاد است . به نظرم مشکلات اوباما در داخل آمریکا بسیار بیشتر از مشکلات طرف ایرانی است.
موسویان تاکیدکرد: اگر به هر ترفندی اسراییلی ها توانستند رای دوسوم کنگره را کسب کنند و حق وتو را از اوباما بگیرند در این صورت باز هم قطعنامه های سازمان ملل در مورد توافقنامه اجرا خواهد شد . اروپا و سایر کشورها تحریم های خود را برمی دارند یعنی دنیا منهای آمریکا توافقنامه را اجرا خواهد کرد. در چنین فرضی آمریکا کاملا منزوی خواهد شد.
سفیر پیشین ایران در آلمان خاطرنشان کرد: چهار پنج سال پیش آمریکا توانست همه دنیا را متحد و یک اجماع بین المللی علیه ایران درست کند. اگر کنگره رای منفی بالای دوسوم دهد و دولت نتواند برجام را اجرا کند ، شرایطی پیش می آید که این بار ایران خواهد توانست آمریکا را منزوی کند و اجماع جهانی را بشکند. در این صورت « جهان منهای آمریکا» با ایران همکاری خواهد کرد.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی درپاسخ به این سوال که این شرایط چه تاثیری بر ایران خواهد گذاشت، گفت: در این شرایط تحریم های یک جانبه آمریکا برداشته نمی شود اما قدرت اعمال فرامرزی آن از بین خواهد رفت چرا که با قطعنامه های سازمان ملل در تناقض خواهد بود.
موسویان در پاسخ به این که مقامات امریکایی بارها گفته اند گزینه های مختلف همچنان روی میز است، گفت: هیچ گزینه نظامی وجود ندارد. شرایط داخلی آمریکا به گونه ای است که روی اوباما و دولت وی فشار بسیاری است. وقتی اوباما مساله هسته ای را مطرح و از آن دفاع می کند مجبور است بگوید هنوز مسایل با ایران حل نشده مساله تروریسم و حقوق بشر همچنان باقی است و همه گزینه ها روی میز است اما همه متوجه می شوند که این حرف اصلا جدی نیست و ما هم نباید بازی بخوریم.
شرایط اوباما قابل درک است
استاد دانشگاه پرینستون گفت: کاری که الان اوباما انجام داده شبیه به معجزه است. هر کس تحولات آمریکا و 35 سال گذشته رابطه با ایران را به دقت مطالعه کرده باشد اکنون می تواند به خوبی این را حس کند. ما ده سال در مورد این بحران هسته ای اختلاف داشتیم . آمریکایی ها هدف شان این بود در قدم نخست کل تاسیسات هسته ای ما برچیده شود و حتی ما یک نیروگاه نداشته باشیم .
وی اضافه کرد: اوایل انقلاب می گفتند ایران حتی نیروگاه بوشهر را هم نباید داشته باشد، سوخت نباید داشته باشد و به ما سوخت ندادند. سپس گفتند رآکتور تهران باید جمع شود . میله سوخت هم نمی دادند و حتی برای بیماران سرطانی نیز اجازه تولیدایزوتوبهای اتمی به ما نمی دادند. در فاز بعد که ما به غنی سازی دست یافتیم گفتند اگر می خواهید آنها را داشته باشید غنی سازی و آب سنگین نداشته باشید.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای خاطرنشان کرد: کل دعوای 10 ساله ما از 2003 تا 2013 همین بود. آنها می گفتند خط قرمز ما غنی سازی و آب سنگین است. اکنون توافقی انجام شده است. بخشی از حرف مخالفان داخلی آمریکا و لابی صهیونیست نیز همین است.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی افزود: می گویند توافقی انجام داده اید که اولا غنی سازی ایران را بعد از 10 سال به رسمیت شناختید، دوم آب سنگین ایران را پذیرفتید، سوم پذیرفتید که تحریم ها نیز برداشته شود؛ چهارم پذیرفتید که ایران دسترسی به بازار سوخت هم داشته باشد؛ پنجم هم پذیرفتید که نه تنها نیروگاه، تکنولوژی و زیرساخت های فعلی هسته ای خود را داشته باشد بلکه تکنولوژی های جدید هسته ای هم به ایران بدهید. بنابراین شما بازنده کامل و ایران برنده کامل است.
وی اظهار داشت: بنابراین طبیعی است که اوباما تحت فشار باشد. هیچ رییس جمهوری در آمریکا تصور نمی کرد که روزی آمریکا غنی سازی ایران را بپذیرد. کسینجر حدود دو ماه قبل به فردی گفته بود که آن فرد برای من نقل کرد: مسوولین ما در واشنگتن ظاهرا عقل شان را از دست داده اند و نمی فهمند که چه می کنند. آمریکا روزی میخواست جهان را برای نابودی غنی سازی ایران متحد کند ، حالا قدرتهای جهان را به میز مذاکره ای کشانده که همه زیر سند غنی سازی در ایران را امضاء کنند.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای افزود: برخی کشورهای دیگر غنی سازی دارند چون طبق معاهده ان.پی.تی می توانند داشته باشند اما اینکه آمریکا یا پنج قدرت هسته ای جهان این را به رسمیت شناخته باشند و آن را امضا کنند موضوع دیگری است.
موسویان گفت: طبیعی است این موضوع فشار بسیاری در داخل آمریکا می آورد .وقتی اوباما سخنرانی می کند می خواهد آن طرف را توجیه کند ، حالا یک تروریسم حقوق بشر یا کلمه دیگری نیز می گوید ؛ ما خودمان باید متوجه باشیم که این صد درصد مربوط به قضیه داخلی و فقط و فقط برای کنترل مخالفان است و نباید زیاد تحت تاثیر قرار بگیریم
برجام لابی صهیونیسم را شکافت
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی در جواب به این سوال که تا چه حد می تواند لابی صهیونیست ها در کنگره طی یک ماه آینده موفق خواهد بود، گفت: در عالم دیپلماسی قضیه هسته ای ایران یک موضوع بسیار نادر است که تاثیراتی به مراتب فراتر از روابط دوجانبه، حتی منطقه ای و حتی معادلات بین قدرت های بزرگ گذاشته است.
استاد دانشگاه پرینستون افزود: اولا که لابی صهیونیسم در داخل آمریکا دچار شکاف شد. یکی از سفرای سابق آمریکا که در دانشگاه پرینستون است و طی چهار پنج سال اخیر با وی جلسات بسیاری داشته ام یک آمریکایی یهودی و فردی برجسته و شناخته شده است. او چند روز پیش مقاله ای منتشر کرد وتمام قد از توافقنامه حمایت کرد.
موسویان گفت: دو لابی یهودی جی استریت و آی پک در آمریکا است که جی استریت مدافع و آی پک مخالف است. در داخل خود اسراییل این شکاف عمیق است. نتانیاهو و دولت وی مخالف هستند اما حداقل نیمی از افکار عمومی و نیمی از سیاستمداران اسراییل هرچند که مقداری صدایشان خاموش است، موافق هستند. بین حاکمیت آمریکا اختلاف افتاده است که در تاریخ سیاسی چند دهه گذشته آمریکا کمتر آن را می بینیم. همچنین بین اروپا و آمریکا شکاف ایجاد کرده ، داخل متحدین عرب آمریکا در منطقه اختلاف ایجاد کرده است.
وی افزود: به نظر من، اصلا مساله هسته ای مطرح نیست. مخالفانی که مصر هستند و به کنگره آمریکا هم می روند می گویند ما کاری نداریم که ایران می خواهد چند هزار سانتریفیو‍ژ یا حتی بمب اتم داشته باشد. شما پس از 35 سال توانستید اجماعی جهانی ایجاد و تحریم های بین المللی علیه ایران اعمال کنید و نظام جمهوری اسلامی را در آستانه خفه شدن قراردهید. حالا با این توافق نه تنها نظام جمهوری اسلامی نجات پیدا میکند ، بلکه آن را به رسمیت هم میشناسید و مهمتر اینکه دست ایران را باز میکنید که به سرعت به قدرت مسلط و بلامنازع منطقه تبدیل شود.
موسویان موقعیت ایران و ترکیه را در منطقه بهتر از سایرین دانست وافزود: این توافق راهبرد سنتی آمریکا مبتنی برتغییر حکومت در ایران را پس از 35 سال بر باد داد . کل بحث مخالفان داخلی امریکا همین است. بنابراین طبیعی است کسی که بخواهد از توافق نامه دفاع کند ناگزیر شود نکته ای منفی هم بگوید تا بتواند داخل آمریکا زندگی کند
نقش موثر تینک تنک ها در تصویب برجام
موسویان گفت : دولت امریکا از همه متخصصان و تینک تنک ها در سراسر جهان خواسته به واشنگتن بیایند و کنگره را نسبت به برجام توجیه کنند با این حال تهران باید بررسی کند که اگر برجام با رای بیش از دو سوم در کنگره رد شد، آن وقت چه باید بکند.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای اختلافات داخلی امریکا و مواضع اسرائیلی ها طی سه تا چهار هفته آینده را « نگرانی اصلی سایر کشورهای 1+5» عنوان کرد و گفت: تینک تنک و لابیهای داخل امریکا در این میان بسیار موثر هستند، بسیار بیشتر از آنکه ما تصورش را هم داشته باشیم.
استاد دانشگاه پرینستون گفت: دولت آمریکا چند هفته پیش از کارشناسان تینک تنک های امریکا یی موافق برجام در سراسردنیا خواسته به واشنگتن بیایند و به کنگره بروند و انها را توجیه کنند. این نشانه اراده سیاسی دولت آمریکا برای اجرای تمام عیار برجام است.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای تینک تنک یا اتاق فکر را یکی از موضوعات کمتر درک شده در ایران عنوان کرد و گفت: هنوز در ایران درک جامعی نسبت به تاثیر افکار عمومی، لابی ها و مراکز مطالعاتی برسیستم تصمیم گیری سیاست گذاران امریکا و دولتها غربی ایجاد نشده است. حال آن که تمام کشورهای لابیست اول افکار عمومی را در آمریکا تحت تاثیر قرار می دهند.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی افزود: تینک تنک ها در این میان نقش کلیدی بازی می کنند. شاید 70 تا 80 درصد مهمترین تینک تنک های جهان در آمریکا هستند. سیاست مداران امریکایی وقتی بازنشسته می شوند یا از کار کنار می روند وارد تینک تنک می شوند و بعد از مدتی برخی از آنها دوباره از تینک تنک به مراکز تصمیم گیری باز می گردند.
وی گفت: در آنجا کار چرخشی است و از ظرفیت نیروهای خود در طول حیاتشان بهره برداری میکنند. این طور نیست که نیروهای باسابقه و مجرب بعد از بازنشستگی خانه نشین و بدست فراموشی سپرده شوند.
موسویان اظهار داشت: وزنی که مراکز مطالعاتی و فکری در ساختن افکار سیاستمداران امریکا ، رسانه ها و افکار عمومی دارند فوق العاده بالا است. با این حال تاکنون جمهوری اسلامی برنامه حساب شده و تنظیم شده ای برای دیالوگ و همکاری با تینک تنکهای دنیا نداشته است.
استاد دانشگاه پرینستون افزود: ایران هیچ برنامه سازمان یافته ای برای لابی در امریکا و اروپا ندارد. از ابتدای انقلاب تاکنون هیچ دولتی چنین برنامه ای برنامه نداشته است. خیلی دولتها متوجه اهمیت آن بوده اند ولی اراده سیاسی ملی پشت آن نبوده که بخواهد روی افکار عمومی دنیا سرمایه گذاری کند و واقعیت های مربوط به را عرضه کند. به همین دلیل ایران ، ملت ایران و انقلاب ایران مظلوم واقع شده است.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی در پاسخ به این سوال که آیا مصاحبه های محمدجواد ظریف و مطالب او در شبکه های اجتماعی در همین راستا نیست، گفت: طبیعتا همه وزیران خارجه سخنرانی رسمی داشته اند. ظریف هم برد سخنرانی هایش در حال حاضر بیشتر است. در این که شکی نیست. منتهی این که نمی شود یک برنامه ملی..
وی افزود: آقای ظریف به این دلیل به شبکه های اجتماعی توجه نشان داد و به فیس بوک و توییتر که خوب متوجه بود افکار عمومی و دیپلماسی عمومی چقدر تعیین کننده است. او چون در غرب زندگی کرده به خوبی اینها را می شناسد. هرچه هم در داخل به او فشار اوردند چون می دانست چه خدمتی می کند ، این کار را قطع نکرد. اما این یک ابتکار فردی است و نه یک برنامه جامع ملی. خب فردا که اقای ظریف از وزارت خارجه رفت چه؟ این که سیستم و برنامه نمی شود.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی اظهار داشت: من از سال 2010 که در تینک تنک ها مساله هسته ای ایران را مطرح می کردم متوجه شدم که حتی برجسته ترین کارشناسان انها اطلاعاتشان نسبت به مسائل ایران فوق العاده ضعیف بود . اصلا باور نمی کردم. این که افکار عمومی غرب انحراف بزرگی نسبت به حقایق ایران دارد یک واقعیت تلخی است که باید اصلاح کنیم ؛ این وظیفه ملی و دینی ما است.
مستقل هستم
وی در جواب به این سوال که آیا فهرستی از تینک تنک هایی که روی موضوع ایران کار می کنند را داریم، گفت: بعید است چون برنامه مدون و منظمی وجود ندارد که شما کارشناسان برجسته که درباره ایران مطالعه دارندچه موافق و چه مخالف ارزیابی کنید، فهرست را مشخص و با آنها صحبت کنید.
موسویان در این باره که آیا خود او هماهنگ با وزارت خارجه نیست، گفت: من در پنج سال گذشته چه در دوره اقای احمدی نژاد و چه در دوره آقای روحانی واقعا خودم و مستقل از دولت به کار دیپلماسی عمومی پرداخته ام.
حسین موسویان در گفت و گویی با ایرنا تاکید کرد تینک تنک ها در این میان بیش از آنچه که ما تصور کنیم موثر خواهند بود.
شاید به همین خاطر است که اندیشمندان موافق برجام از هر سوی جهان به واشنگتن آمده اند تا در لابی با کنگره ، مددکار دولت اوباما باشند.
معجزه دیپلماسی
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای ، توافق وین را «معجزه دیپلماسی» خواند که « بجز با لطف و اراده خدا ممکن نبود».
وی گفت این تنها توافق بین المللی است تمام قدرت های بزرگ جهانی بر حق غنی سازی ایران صحه می گذارند و زیر آن را امضا می کنند. حال آن که نه تنها امریکا بلکه هیچ قدرت عضو شورای امنیت سازمان ملل در هیچ توافق نامه رسمی راجع به هیچ کشوری به طور رسمی نپذیرفته که غنی سازی داشته باشد.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی گفت: از نظر اکثر کارشناسان جهانی بعید بود روزی توافقی شود که قدرتهای جهانی هم غنی سازی ایران را بپذیرند و هم تحریم ها را بردارند.
موسویان در عین حال افزود: البته این توافق ایده آل هیچ کس در جمهوری اسلامی نیست. ایده ال قدرت های جهان هم نیست. باید این را بپذیریم که این توافق کف خواسته هاست نه سقف آن. اما همین کف، به اعتقاد قلبی من از جمله شاهکارهای دیپلماسی در یک قرن گذشته است. نه فقط درباره ایران، که در عالم دیپلماسی'.
استاد دانشگاه پرینستون گفت: این اولین مدل در عدم اشاعه سلاح های هسته ای طی 60 سال اخیر است که دقیق و به ریز و با تمام جزییات تعریف شده ، کشورها می توانند از انرژی صلح آمیز هسته ای بهره مند بشوند بدون اینکه ریسک بمب اتم وجود داشته باشد چه از طریق غنی سازی و چه از طریق اب سنگین.هیچکدام از معاهدات قبلی هسته ای پاسخگوی این سوال نبود حتی پروتکل الحاقی هم می شود بمب ساخت. حالا مدلی بوجود آمده که ضامن تکنولوژی صلح امیز برای همه و بمب هسته ای برای هیچ کس است.
وی پیشنهاد کرد که این مدل در مرحله نخست منطقه ای و سپس جهانی شده و تمام کشورهای جهان به اصول کلیدی آن پایببند شوند تا خطر اشاعه سلاح هسته ای در جهان برای همیشه منتفی شود.
تفاوت مجلس ایران و کنگره آمریکا
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای در پاسخ به این که گفته می شود اگر کنگره امریکا برجام را بررسی و تصویب می کند مجلس ایران نیز باید چنین کند، گفت: ورود پارلمان های دو کشور به برجام نقطه مشترک ما است ولی این که در داخل ایران گفته می شود برجام یک معاهده بین المللی و تصویب آن از اختیارات مجلس است، حداقل در طرف امریکایی چنین نیست.
وی افزود: تصمیم گیری نهایی در مورد این توافق به عهده کنگره آمریکا نیست. در یک صورت کنگره می تواند مانع از اجرای آن شود و آن اینکه کنگره بتواند رای گیری کند و بالای دوسوم رای بیاورد در غیراین صورت حتی اگر کنگره تصویب نکند و آن را رد کند هم رییس جمهور اختیار قانونی برای وتو دارد ، برجام اجرا می شود و رای منفی کنگره هم هیچ تاثیری روی آن ندارد.
موسویان گفت: تنها در یک صورت ممکن است در داخل آمریکا یک بحران واقعی برای عدم اجرای این توافقنامه به وجود بیاید و آن هم زمانی است که یک رای گیری انجام شده و بالای دو سوم رای بیاورد. اکنون محاسبات و برداشت ها این است دوسوم رای نمی آورد.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای افزود: بحثی که داخل آمریکا در جریان است بسیار جدی و اساسی است و از نظر من هیچ ربطی به مساله هسته ای ندارد. نگرانی عناصر مخالف در کنگره، آیپک و یا مخالفان این توافقنامه چیز دیگری است . آنها می خواهند سیستم تحریم های بین المللی علیه ایران ادامه یابد و حتی تشدید شود چون هدف « تغییر رژیم» را در ایران دنبال میکنند.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی اضافه کرد: به هرحال اگر اتفاقی بیفتد و شرایطی پیش آید که کنگره با بیش از دوسوم رای منفی دهد حق وتو گرفته می شود و ایران باید از هم اکنون گزینه خود را در مورد چنین احتمالی بررسی و انتخاب کند.
سناریوی توطئه اسراییل
موسویان گفت: دو سه هفته پیش در میزگردی حضور داشتم که از کشورهای منطقه و اروپایی و آمریکایی نیز شرکت داشتند . یکی از آمریکایی هایی که در محافل علمی و آکادمیک آمریکا شخصیت بسیار شناخته شده و فوق العاده معتبری است در آن جلسه گفت که من اطلاع دارم نتانیاهو و سرویس های اطلاعاتی اسراییل به دنبال آن هستند چند روز پیش از رای گیری کنگره یک حادثه ای آفریده شود مثلا موشکی را منسوب کنند به حزب الله یا حماس موشکی که به داخل تل آویو زده است و یا انفجاری داخل یک اتوبوس انجام دهند و تعدادی اسراییلی کشته شوند و یک معرکه تبلیغاتی بزرگ بین المللی درست کنند.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای افزود: اگر چنین اتفاقی بیفتد اینها به حدی می توانند بر افکار عمومی آمریکا و کنگره مسلط شوند که احتمال رای منفی کنگره بیش از دوسوم بسیار جدی شود . تنها راهی که نتانیاهو عملا می تواند جلوی توافق را بگیرد همین است.
وی اضافه کرد: البته اوباما رسما گفت آنها به جان کنگره افتاده و در حال هزینه و لابی کردن هستند تا به اهداف خود برسند .کشورهای عربی معاند ایران نیز چنین تلاش هایی می کنند .همه اینها که انجام شود فکر نمی کنم دوسوم رای بیاورد مگر اینکه خود اسراییلی ها به قصد رای دو سوم آن حادثه ها را طراحی کنند.
زمان کوتاه و دانش اندک نمایندگان کنگره
موسویان درباره خبرسازی های اخیر در مورد پارچین هم گفت: رژیم صهیونیستی در مدت بسیار کوتاه بیشترین سرمایه گذاری را انجام می دهند. زمان کوتاه است ، یک ماه و نیم بیشتر وقت ندارند . این بخشی از آن است به حدی در رسانه ها مقاله می نویسند ، اجلاس ها سخنرانی ها و داخل کنگره همه در این زمینه فعال هستند. تقریبا هر نماینده کنگره حداقل یک ملاقات شونده در روز علیه توافقنامه دارد.
استاد دانشگاه پرینستون گفت: متاسفانه اعضای کنگره برعکس آن چه که ما فکر می کنیم چندان نسبت به مسایل بین المللی و سیاسی مسلط نیستند. شاید باور نکنید 60 درصد از اعضای کنگره آمریکا پاسپورت ندارند و سفر خارجی نرفته اند و نهایتا آمریکا را دیده اند و اطلاعات شان بسیار کم است. این هم زمینه خوبی برای آنها فراهم می کند تا بتوانند تاثیرگذار باشند
اگر برجام در کنگره رد شود
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای اظهارداشت: جمهوری اسلامی ایران باید همه شرایط را بررسی کند. یا کنگره زیر دوسوم رد می کند یا تایید می کند در هر دو صورت هیچ تاثیری روی اجرای توافق ندارد چون زیر دوسوم با رای وتو مواجه می شود، رییس جمهور اختیار دارد و توافقنامه اجرا می شود. در یک صورت اگر با ترفندهایی بتوانند طراحی کرده و رای دوسوم کنگره را بگیرند، در این شرایط جمهوری اسلامی ایران باید ببیند چه کار باید انجام دهد.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی گفت: فرض کنید کنگره بیش از دوسوم رای منفی داد و رییس جمهور آمریکا نیز نمی تواند وتو کند و آمریکا نمی تواند توافق را اجرا کند. آن وقت چه کار باید بکنیم ؟ به نظر من این مهمترین موضوعی است که اکنون دست اندرکاران سیاست گذاری ایران باید آن را بررسی و تصمیم بگیرند.
استاد دانشگاه پرینستون افزود: من مطمئن هستم اوباما و دولت آمریکا برای اجرای توافقنامه تا انتها کاملا مصمم هستند .فشار داخلی و تبلیغات بسیار زیاد است . به نظرم مشکلات اوباما در داخل آمریکا بسیار بیشتر از مشکلات طرف ایرانی است.
موسویان تاکیدکرد: اگر به هر ترفندی اسراییلی ها توانستند رای دوسوم کنگره را کسب کنند و حق وتو را از اوباما بگیرند در این صورت باز هم قطعنامه های سازمان ملل در مورد توافقنامه اجرا خواهد شد . اروپا و سایر کشورها تحریم های خود را برمی دارند یعنی دنیا منهای آمریکا توافقنامه را اجرا خواهد کرد. در چنین فرضی آمریکا کاملا منزوی خواهد شد.
سفیر پیشین ایران در آلمان خاطرنشان کرد: چهار پنج سال پیش آمریکا توانست همه دنیا را متحد و یک اجماع بین المللی علیه ایران درست کند. اگر کنگره رای منفی بالای دوسوم دهد و دولت نتواند برجام را اجرا کند ، شرایطی پیش می آید که این بار ایران خواهد توانست آمریکا را منزوی کند و اجماع جهانی را بشکند. در این صورت « جهان منهای آمریکا» با ایران همکاری خواهد کرد.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی درپاسخ به این سوال که این شرایط چه تاثیری بر ایران خواهد گذاشت، گفت: در این شرایط تحریم های یک جانبه آمریکا برداشته نمی شود اما قدرت اعمال فرامرزی آن از بین خواهد رفت چرا که با قطعنامه های سازمان ملل در تناقض خواهد بود.
موسویان در پاسخ به این که مقامات امریکایی بارها گفته اند گزینه های مختلف همچنان روی میز است، گفت: هیچ گزینه نظامی وجود ندارد. شرایط داخلی آمریکا به گونه ای است که روی اوباما و دولت وی فشار بسیاری است. وقتی اوباما مساله هسته ای را مطرح و از آن دفاع می کند مجبور است بگوید هنوز مسایل با ایران حل نشده مساله تروریسم و حقوق بشر همچنان باقی است و همه گزینه ها روی میز است اما همه متوجه می شوند که این حرف اصلا جدی نیست و ما هم نباید بازی بخوریم.
شرایط اوباما قابل درک است
استاد دانشگاه پرینستون گفت: کاری که الان اوباما انجام داده شبیه به معجزه است. هر کس تحولات آمریکا و 35 سال گذشته رابطه با ایران را به دقت مطالعه کرده باشد اکنون می تواند به خوبی این را حس کند. ما ده سال در مورد این بحران هسته ای اختلاف داشتیم . آمریکایی ها هدف شان این بود در قدم نخست کل تاسیسات هسته ای ما برچیده شود و حتی ما یک نیروگاه نداشته باشیم .
وی اضافه کرد: اوایل انقلاب می گفتند ایران حتی نیروگاه بوشهر را هم نباید داشته باشد، سوخت نباید داشته باشد و به ما سوخت ندادند. سپس گفتند رآکتور تهران باید جمع شود . میله سوخت هم نمی دادند و حتی برای بیماران سرطانی نیز اجازه تولیدایزوتوبهای اتمی به ما نمی دادند. در فاز بعد که ما به غنی سازی دست یافتیم گفتند اگر می خواهید آنها را داشته باشید غنی سازی و آب سنگین نداشته باشید.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای خاطرنشان کرد: کل دعوای 10 ساله ما از 2003 تا 2013 همین بود. آنها می گفتند خط قرمز ما غنی سازی و آب سنگین است. اکنون توافقی انجام شده است. بخشی از حرف مخالفان داخلی آمریکا و لابی صهیونیست نیز همین است.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی افزود: می گویند توافقی انجام داده اید که اولا غنی سازی ایران را بعد از 10 سال به رسمیت شناختید، دوم آب سنگین ایران را پذیرفتید، سوم پذیرفتید که تحریم ها نیز برداشته شود؛ چهارم پذیرفتید که ایران دسترسی به بازار سوخت هم داشته باشد؛ پنجم هم پذیرفتید که نه تنها نیروگاه، تکنولوژی و زیرساخت های فعلی هسته ای خود را داشته باشد بلکه تکنولوژی های جدید هسته ای هم به ایران بدهید. بنابراین شما بازنده کامل و ایران برنده کامل است.
وی اظهار داشت: بنابراین طبیعی است که اوباما تحت فشار باشد. هیچ رییس جمهوری در آمریکا تصور نمی کرد که روزی آمریکا غنی سازی ایران را بپذیرد. کسینجر حدود دو ماه قبل به فردی گفته بود که آن فرد برای من نقل کرد: مسوولین ما در واشنگتن ظاهرا عقل شان را از دست داده اند و نمی فهمند که چه می کنند. آمریکا روزی میخواست جهان را برای نابودی غنی سازی ایران متحد کند ، حالا قدرتهای جهان را به میز مذاکره ای کشانده که همه زیر سند غنی سازی در ایران را امضاء کنند.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای افزود: برخی کشورهای دیگر غنی سازی دارند چون طبق معاهده ان.پی.تی می توانند داشته باشند اما اینکه آمریکا یا پنج قدرت هسته ای جهان این را به رسمیت شناخته باشند و آن را امضا کنند موضوع دیگری است.
موسویان گفت: طبیعی است این موضوع فشار بسیاری در داخل آمریکا می آورد .وقتی اوباما سخنرانی می کند می خواهد آن طرف را توجیه کند ، حالا یک تروریسم حقوق بشر یا کلمه دیگری نیز می گوید ؛ ما خودمان باید متوجه باشیم که این صد درصد مربوط به قضیه داخلی و فقط و فقط برای کنترل مخالفان است و نباید زیاد تحت تاثیر قرار بگیریم
برجام لابی صهیونیسم را شکافت
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی در جواب به این سوال که تا چه حد می تواند لابی صهیونیست ها در کنگره طی یک ماه آینده موفق خواهد بود، گفت: در عالم دیپلماسی قضیه هسته ای ایران یک موضوع بسیار نادر است که تاثیراتی به مراتب فراتر از روابط دوجانبه، حتی منطقه ای و حتی معادلات بین قدرت های بزرگ گذاشته است.
استاد دانشگاه پرینستون افزود: اولا که لابی صهیونیسم در داخل آمریکا دچار شکاف شد. یکی از سفرای سابق آمریکا که در دانشگاه پرینستون است و طی چهار پنج سال اخیر با وی جلسات بسیاری داشته ام یک آمریکایی یهودی و فردی برجسته و شناخته شده است. او چند روز پیش مقاله ای منتشر کرد وتمام قد از توافقنامه حمایت کرد.
موسویان گفت: دو لابی یهودی جی استریت و آی پک در آمریکا است که جی استریت مدافع و آی پک مخالف است. در داخل خود اسراییل این شکاف عمیق است. نتانیاهو و دولت وی مخالف هستند اما حداقل نیمی از افکار عمومی و نیمی از سیاستمداران اسراییل هرچند که مقداری صدایشان خاموش است، موافق هستند. بین حاکمیت آمریکا اختلاف افتاده است که در تاریخ سیاسی چند دهه گذشته آمریکا کمتر آن را می بینیم. همچنین بین اروپا و آمریکا شکاف ایجاد کرده ، داخل متحدین عرب آمریکا در منطقه اختلاف ایجاد کرده است.
وی افزود: به نظر من، اصلا مساله هسته ای مطرح نیست. مخالفانی که مصر هستند و به کنگره آمریکا هم می روند می گویند ما کاری نداریم که ایران می خواهد چند هزار سانتریفیو‍ژ یا حتی بمب اتم داشته باشد. شما پس از 35 سال توانستید اجماعی جهانی ایجاد و تحریم های بین المللی علیه ایران اعمال کنید و نظام جمهوری اسلامی را در آستانه خفه شدن قراردهید. حالا با این توافق نه تنها نظام جمهوری اسلامی نجات پیدا میکند ، بلکه آن را به رسمیت هم میشناسید و مهمتر اینکه دست ایران را باز میکنید که به سرعت به قدرت مسلط و بلامنازع منطقه تبدیل شود.
موسویان موقعیت ایران و ترکیه را در منطقه بهتر از سایرین دانست وافزود: این توافق راهبرد سنتی آمریکا مبتنی برتغییر حکومت در ایران را پس از 35 سال بر باد داد . کل بحث مخالفان داخلی امریکا همین است. بنابراین طبیعی است کسی که بخواهد از توافق نامه دفاع کند ناگزیر شود نکته ای منفی هم بگوید تا بتواند داخل آمریکا زندگی کند
نقش موثر تینک تنک ها در تصویب برجام
موسویان گفت : دولت امریکا از همه متخصصان و تینک تنک ها در سراسر جهان خواسته به واشنگتن بیایند و کنگره را نسبت به برجام توجیه کنند با این حال تهران باید بررسی کند که اگر برجام با رای بیش از دو سوم در کنگره رد شد، آن وقت چه باید بکند.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای اختلافات داخلی امریکا و مواضع اسرائیلی ها طی سه تا چهار هفته آینده را « نگرانی اصلی سایر کشورهای 1+5» عنوان کرد و گفت: تینک تنک و لابیهای داخل امریکا در این میان بسیار موثر هستند، بسیار بیشتر از آنکه ما تصورش را هم داشته باشیم.
استاد دانشگاه پرینستون گفت: دولت آمریکا چند هفته پیش از کارشناسان تینک تنک های امریکا یی موافق برجام در سراسردنیا خواسته به واشنگتن بیایند و به کنگره بروند و انها را توجیه کنند. این نشانه اراده سیاسی دولت آمریکا برای اجرای تمام عیار برجام است.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای تینک تنک یا اتاق فکر را یکی از موضوعات کمتر درک شده در ایران عنوان کرد و گفت: هنوز در ایران درک جامعی نسبت به تاثیر افکار عمومی، لابی ها و مراکز مطالعاتی برسیستم تصمیم گیری سیاست گذاران امریکا و دولتها غربی ایجاد نشده است. حال آن که تمام کشورهای لابیست اول افکار عمومی را در آمریکا تحت تاثیر قرار می دهند.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی افزود: تینک تنک ها در این میان نقش کلیدی بازی می کنند. شاید 70 تا 80 درصد مهمترین تینک تنک های جهان در آمریکا هستند. سیاست مداران امریکایی وقتی بازنشسته می شوند یا از کار کنار می روند وارد تینک تنک می شوند و بعد از مدتی برخی از آنها دوباره از تینک تنک به مراکز تصمیم گیری باز می گردند.
وی گفت: در آنجا کار چرخشی است و از ظرفیت نیروهای خود در طول حیاتشان بهره برداری میکنند. این طور نیست که نیروهای باسابقه و مجرب بعد از بازنشستگی خانه نشین و بدست فراموشی سپرده شوند.
موسویان اظهار داشت: وزنی که مراکز مطالعاتی و فکری در ساختن افکار سیاستمداران امریکا ، رسانه ها و افکار عمومی دارند فوق العاده بالا است. با این حال تاکنون جمهوری اسلامی برنامه حساب شده و تنظیم شده ای برای دیالوگ و همکاری با تینک تنکهای دنیا نداشته است.
استاد دانشگاه پرینستون افزود: ایران هیچ برنامه سازمان یافته ای برای لابی در امریکا و اروپا ندارد. از ابتدای انقلاب تاکنون هیچ دولتی چنین برنامه ای برنامه نداشته است. خیلی دولتها متوجه اهمیت آن بوده اند ولی اراده سیاسی ملی پشت آن نبوده که بخواهد روی افکار عمومی دنیا سرمایه گذاری کند و واقعیت های مربوط به را عرضه کند. به همین دلیل ایران ، ملت ایران و انقلاب ایران مظلوم واقع شده است.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی در پاسخ به این سوال که آیا مصاحبه های محمدجواد ظریف و مطالب او در شبکه های اجتماعی در همین راستا نیست، گفت: طبیعتا همه وزیران خارجه سخنرانی رسمی داشته اند. ظریف هم برد سخنرانی هایش در حال حاضر بیشتر است. در این که شکی نیست. منتهی این که نمی شود یک برنامه ملی..
وی افزود: آقای ظریف به این دلیل به شبکه های اجتماعی توجه نشان داد و به فیس بوک و توییتر که خوب متوجه بود افکار عمومی و دیپلماسی عمومی چقدر تعیین کننده است. او چون در غرب زندگی کرده به خوبی اینها را می شناسد. هرچه هم در داخل به او فشار اوردند چون می دانست چه خدمتی می کند ، این کار را قطع نکرد. اما این یک ابتکار فردی است و نه یک برنامه جامع ملی. خب فردا که اقای ظریف از وزارت خارجه رفت چه؟ این که سیستم و برنامه نمی شود.
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی اظهار داشت: من از سال 2010 که در تینک تنک ها مساله هسته ای ایران را مطرح می کردم متوجه شدم که حتی برجسته ترین کارشناسان انها اطلاعاتشان نسبت به مسائل ایران فوق العاده ضعیف بود . اصلا باور نمی کردم. این که افکار عمومی غرب انحراف بزرگی نسبت به حقایق ایران دارد یک واقعیت تلخی است که باید اصلاح کنیم ؛ این وظیفه ملی و دینی ما است.
مستقل هستم
وی در جواب به این سوال که آیا فهرستی از تینک تنک هایی که روی موضوع ایران کار می کنند را داریم، گفت: بعید است چون برنامه مدون و منظمی وجود ندارد که شما کارشناسان برجسته که درباره ایران مطالعه دارندچه موافق و چه مخالف ارزیابی کنید، فهرست را مشخص و با آنها صحبت کنید.
موسویان در این باره که آیا خود او هماهنگ با وزارت خارجه نیست، گفت: من در پنج سال گذشته چه در دوره اقای احمدی نژاد و چه در دوره آقای روحانی واقعا خودم و مستقل از دولت به کار دیپلماسی عمومی پرداخته ام.
گزارش خطا
آخرین اخبار