پایتخت‌صاحب‌آسمان‌خراش١٢١طبقه می‌شود؟

روزنامه اعتماد در صفحه جامعه نوشت: برج ٤٣٥ متری میلاد با وجودی که ارتفاعش نصف بلندترین برج جهان یعنی خلیفه دوبی با ٨٢٨ متر ارتفاع است، اما هنوز هم عنوان بلندترین سازه ایران را با خود یدک می کشد. با این وجود به نظر می رسد عمر سلطنت سلطان ارتفاع ایران به آخر رسیده باشد.

در گزارشی که در شماره روز پنجشنبه بیست و یکم مرداد 1394 خورشیدی به قلم حمید رضا خالدی انتشار یافته، آمده است: چند روز قبل خبری از سوی معاون توسعه بنیاد مستضعفان منتشر شد که براساس آن، این بنیاد که یکی از شاخه های فعالیتش، انجام فعالیت های صنعتی – اقتصادی و تجاری از جمله ساخت وساز است، تصمیم گرفته تا آسمانخراشی ١٢١ طبقه ای را در پایتخت بسازد. منوچهر خواجه دلویی اعلام کرده که این تصمیم نهایی شده و هم اینک در حال بررسی ١١ نقطه برای احداث این برج غول آسا هستند. با یک حساب تازه اگر ارتفاع هر طبقه را چهار متر در نظر بگیریم، ارتفاع آسمانخراش بنیاد مستضعفان به حدود ٤٨٠ متر خواهد رسید. یعنی چند ده متر بلندتر از برج میلاد تهران. این خبر درحالی اعلام می شود که هم اینک عنوان بلندترین برج مسکونی و تجاری تهران، با ٥٦ طبقه و ١٦٢ متر در اختیار برج بین المللی تهران قراردارد. اما این جدای از جاذبه ای که دارد سوالات زیادی را به دنبال خود مطرح می کند. اصولا ساخت چنین برج های بلندمرتبه ای احتیاج به دانش و تکنیک ها و تجهیزات خاصی دارد که از عهده هر مهندس و مجموعه مهندسی برنمی آید. از سویی در طرح تفصیلی تهران آیا ساخت چنین آسمانخراش هایی پیش بینی شده است؟ البته معاون توسعه بنیاد مستضعفان اعلام کرده که مهندسان ایرانی داخل و خارج کشور می توانند از عهده این کار برآیند

پیروز حناچی، دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری کشور با ذکر اینکه من هم این خبر را شنیده ام اما از آنجایی که هنوز درخواستی برای بنای چنین آسمانخراشی به دست ما نرسیده است، از جزییات آن بی اطلاعم. وی در پاسخ به این سوال که آیا اصولا قوانین موجود شهرسازی اجازه ساخت چنین بنایی را می دهد یا خیر؟ گفت: در ضوابط بلند مرتبه سازی که در دست تدوین است و از سوی کمیسیون ماده پنج برای ما ارسال شده، پیشنهاد شده تا نقاطی برای احداث برج های مرتفع با تعداد طبقات بالای ١٠٠ طبقه پیش بینی شود. ولی از آنجایی که احداث چنین بناهایی از لحاظ کارشناسی با سوالات و ابهامات فراوانی روبروست؛ ما طی نامه ای از شهرداری درخواست کردیم تا برای تصمیم گیری در این مورد و تصویب ضوابط بلند مرتبه سازی، جواب کارشناسی سوالات ما را بدهند. این گزارش حدود یک ماه قبل از سوی معاونت شهرسازی برای ما ارسال شده و هم اینک در کمیته های مربوطه در شورای عالی شهرسازی در دست بررسی است.

ولی سوالاتی که شورای عالی شهرسازی از شهرداری تهران کرده بود چه بودند؟ دبیر این شورا در این مورد گفت: مثلا یکی از سوالات ما این بود که سرریز جمعیتی احداث چنین برج های عظیمی چه تاثیری روی جمعیت آن منطقه و شهر خواهد داشت یا اینکه چنین سازه ای چه تاثیری بر تونل های باد در مسیر این برج ها خواهد داشت؟ یا این سوال که آیا ما امکانات لازم برای تامین ایمنی و مباحث آتش نشانی و زلزله چنین بناهایی را داریم یا خیر؟

حناچی با ذکر اینکه هم اینک آسمانخراش سازی بیشتر در شرق آسیا دیده می شود تا کشورهای غربی و نقاطی مانند نیویورک، در مورد لزوم احداث چنین سازه هایی گفت: بلندمرتبه سازی یک ابزار است. بستگی به این دارد که چگونه از آن استفاده شود. اگر قرار باشد آسمانخراشی در کوچه ای هشت متری احداث شود یا مطالعات کافی برای ایمنی آن صورت نگیرد، مسلم است که چنین سازه ای جز خطر چیزی ندارد ولی اگر قرار باشد طبق معیارهای شهرسازی و اصول مهندسی روز دنیا ساخته شود می تواند گزینه خوبی برای پایتخت باشد.

اما در کجای پایتخت امکان ساخت چنین آسمانخراش هایی وجود دارد؟ و نقاطی که در ضوابط بلندمرتبه سازی برای ساخت آسمانخراش ها در نظر گرفته شده درکجای پایتخت است؟ حناچی در این مورد گفت: براساس پیشنهاد مطرح شده، این نقاط در پهنه های H (پهنه بلندمرتبه سازی) قرار دارند. پهنه ای که به گفته سالاری، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر پهنه ای جدید است که هنوز در ضوابط طرح تفصیلی وجود ندارد و درقالب ضوابط بلندمرتبه سازی درحال بررسی است.

با توجه به اینکه هنوز ضوابط بلندمرتبه سازی نهایی نشده است، این برج می تواند مجوزهای لازم را بگیرد؟ سوالی که حناچی در پاسخ به آن گفت: از آنجایی که هنوز ضوابط بلندمرتبه سازی به تصویب نرسیده، صدور مجوزهای بناهای بلند مرتبه باید در کمیسیون ماده ٥ مطرح شود. از سویی با توجه به اینکه ما از کمیسیون ماده ٥ خواسته ایم تا زمان تصویب ضوابط یاد شده، مجوز احداث بیشتر از ١١ طبقه را ندهند، بعید است که در شرایط فعلی بتواند مجوز بگیرد. حالا اینکه آقایان چگونه با این قاطعیت صحبت از احداث سازه ای ١٢١ طبقه ای می کنند، سوالی است که من پاسخی برای آن ندارم.

محمد سالاری، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر نیز با اشاره به اینکه من نیز از طریق رسانه ها از این خبر مطلع شدم با ذکر اینکه هیچ درخواستی تاکنون به کمیسیون ماده ٥ برای صدور مجوز چنین آسمانخراشی نیامده است، گفت: رویکرد شورای عالی شهرسازی چندان متمایل به احداث چنین بناهای مرتفعی نیست، بنابراین باید ضوابط بلندمرتبه سازی نهایی شود تا بتوان در مورد چنین سازه های عظیمی تصمیم گیری کرد.

وی با ذکر اینکه از زمان تصویب طرح تفصیلی تاکنون شاهد چنین درخواستی نبوده ایم و در طرح تفصیلی نیز برای چنین گزینه هایی پیش بینی نشده است، گفت: برای رفع این نقیصه در ضوابط بلندمرتبه سازی پهنه جدید دیگری با عنوان پهنه H ١) HتاH٤) پیش بینی شده است که براساس آن در پهنه هر کدام از این Hها می توان تا یک حد مشخص از ارتفاع و یک سطح اشغال مشخص بنا احداث کرد.

سالاری در پاسخ به این سوال که این پهنه ها در کدام مناطق یا محله های پایتخت قرار دارند؟ نیز گفت: ابتدا باید ضوابط بلندمرتبه سازی مشخص شود و بعدا آن را روی طرح تفصیلی پیاده کرد. بنابراین در حال حاضر نمی توان در مورد جانمایی پهنه هایH و ساخت آسمانخراش ها اظهارنظر کرد. وی نیز مانند حناچی معتقد است که در زمان کنونی و در شرایط «عادی» بعید است که مدیران بنیاد بتوانند مجوز احداث چنین آسمانخراشی را بگیرند.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر همچنین با انتقاد از خبر منتشر شده از سوی معاون بنیاد مستضعفان گفت: «بهتراست دوستان در اعلام خبرها دقت بیشتری داشته باشند. چرا که انتشار چنین اخباری و اینکه با اطمینان صحبت از جانمایی و ساخت چنین برج عظیمی می کنند، می تواند این شایبه را پیش بیاورد که نکند خدای ناکرده آنها اطلاعات خاصی را دارند که ما هنوز از آن بی خبر هستیم. چرا که در حال حاضر هیچ یک از مدیران شهرسازی و شهری و شورای عالی شهرسازی در جریان ساخت این بزرگ ترین و مرتفع ترین سازه کشور نیستند.»

بدین ترتیب به نظر می رسد آسمانخراش ١٢١ طبقه بنیاد مستضعفان می رود تا سوژه جدیدی برای مدیریت شهری و رسانه ها شود. آن هم درحالی که هنوزپرونده ساخت وساز بدون مجوز ساختمان عظیم مشهور به عشرت آباد در ابهام قرار دارد. حالا باید منتظر واکنش بنیاد و همین طور سرنوشت مرتفع ترین سازه پایتخت بود. آیا رقیب جدی برج میلاد تهران، در چند سال آینده در قله آسمان تهران خواهد درخشید؟