شهاب‌سنگی که به‌ایران آمد/میهمان ناخوانده
سقوط شهاب‌سنگ، به‌ویژه اگر بزرگ باشد و با زاویه نامناسبی به زمین برخورد کند، ممکن است فاجعه‌بار باشد.
زمین در طول تاریخ چند میلیاردساله خود، بارها آسیب چنین برخوردهایی را متحمل شده است. گفته می‌شود یکی از دلایل احتمالی برای انقراض دایناسورها در ٦٥ میلیارد سال پیش، برخورد یکی از همین شهاب‌سنگ‌ها بوده است. به‌هرروی، ١٣٠ سال پیش یکی از همین شهاب‌سنگ‌ها به جرم ٥٤ کیلوگرم در حوالی اشتهارد واقع در غرب تهران سقوط کرد. در آن هنگام، «ایل شاهسون» در حوالی محل سقوط شهاب‌سنگ چادر زده بود. خان ایل، شهاب‌سنگ را به دربار ناصرالدین‌شاه فرستاد. دربار نیز قطعاتی از آن را به نزدیکان هدیه کرد تا اینکه «هنری وارد» آمریکایی متوجه وجود این شهاب‌سنگ شد. او برای تکمیل مجموعه خود به ایران سفر کرد و سرانجام قطعه‌ای از این شهاب‌سنگ را با خود برد. این‌گونه بود که تکه‌های شهاب‌سنگ ورامین در بیش از ١٠ موزه بزرگ علوم طبیعی جهان پخش شد و نامش در کتاب‌های بزرگ شهاب‌سنگ‌های جهان بارها و بارها به چاپ رسید. به گفته شاهدان عینی، در روز سقوط شهاب‌سنگ هوا صاف بود، اما مدت کوتاهی پس از ظاهرشدن یک ابر کوچک، صدای ترسناکی به گوش رسید. بسیاری از مردم به درون چادرهای خویش هجوم بردند. آنها صدای ٩ انفجار ترسناک را شنیدند که شبیه صدای شلیک توپ بود. این سنگ پس از برخورد با زمین، در عمق حدود دو متری مدفون شد. چند نفر سنگ را از خاک درآوردند. «هدایت‌اله‌خان قاجار» پسر «عیسی‌خان بیگلربیگی»، حکمران ایل، آن سنگ را در اختیار گرفت و گزارش واقعه را به تهران داد و سنگ را به آنجا فرستاد. شهاب‌سنگ ورامین را پس از سقوط به دربار ناصرالدین شاه بردند. ناصرالدین‌شاه هم یک مهندس معدن آلمانی به نام «فرد دیچ» را فرامی‌خواند و این سنگ را به او نشان می‌دهد. «دیچ» در گزارش خود درباره برخی از کانسارهای ایران که در سال ١٨٨١ میلادی در یک مجله آلمانی به چاپ رسید، می‌گوید: «شاه قطعه‌سنگی به وزن ٤٠٠ گرم نشانم داد که درخشندگی فلزی داشت و من از روی قشر خارجی ذوب‌شده آن پی بردم که نمونه مربوط به یک شهاب‌سنگ است. شاه تصور می‌کرد این سنگ حاوی نقره است و به همین جهت در مورد ارزش آن از من پرسید. وقتی که گفتم این سنگ از آهن و احتمالا نیکل تشکیل شده و ارزش علمی آن بیش از ارزش مادی آن است، شاه اجازه داد تکه‌ای از آن سنگ را جدا کنم و برای آزمایش ببرم. شاه درباره سقوط شهاب‌سنگ‌ها و ماهیت‌شان پرسش‌هایی را مطرح کرد و سپس توضیح داد این قطعه‌سنگ از شهاب‌سنگی به وزن حدود ٤٥ کیلوگرم کنده شده است».
بخش اصلی این شهاب‌سنگ مدت‌ها در تالاری دور از چشم بازدیدکنندگان در کاخ گلستان قرار داشت و به دلیل وقایع سیاسی و اجتماعی، مدت‌ها فراموش شده بود تا اینکه در سال ١٣٦٥ دکتر «جمشید حسن‌زاده» با پیگیری فراوان قطعه اصلی شهاب‌سنگ را در کاخ گلستان یافت و مقاله‌ای بسیار دقیق و همه‌جانبه درباره آن نوشت.
قسمت اصلی این شهاب‌سنگ، درحال‌حاضر در کاخ گلستان، سالم باقی مانده است. باقی قطعات آن هم در موزه‌های تاریخ طبیعی نیویورک، واشنگتن، فیلدشیکاگو، وین و بریتانیا، دانشگاه‌های هاروارد اسلو، استراسبورگ و آریزونا، واتیکان و مؤسسه ژئوفیزیک تهران و تعداد دیگری از موزه‌های علوم طبیعی و دانشگاه‌های مطرح جهان نگهداری می‌شود.
منبع: روزنامه شرق
گزارش خطا
نظر شما
آخرین اخبار