زیباکلام:سیاست‌خارجی‌روحانی‌به‌اندیشه‌های امام بسیار نزدیک است

صادق زیباکلام تحلیلگر سیاسی در گفت و گو با پایگاه اطلاع آستان مقدس امام خمینی (س) گفت: سیاست خارجی روحانی را به اندیشه های امام خمینی بسیار نزدیک دانست.

زیباکلام در گفت وگو با این پایگاه به این منظر پرداخته که ماحصل گفت وگو را به شرح زیر می خوانیم: 

- از مفاهیم کلی که بخواهیم بیرون برویم گذشته از سیاست خارجی مبتنی بر شعار «نه شرقی نه غربی» و گذشته از اصل عزت، حکمت و مصلحت» البته با این که همه این ها درست است، اما بهتر که نگاه کنیم می بینیم که سیاست خارجی ما طی این چندساله دچار قبض و بسط های جدی شده است. یقینا سیاست خارجی ایران از سال84 تا 92 با سیاست خارجی که اکنون در دولت روحانی اتخاذ شده است از زمین تا آسمان فرق می کند، چنان که سیاست خارجی دوران هاشمی رفسنجانی با سیاست دوره اصلاحات زمین تا آسمان فرق می کرد.

به طور مثال اصلاح طلبان هم می گویند نه شرقی نه غربی، عزت، حکمت، مصلحت، در حالی که در عمل تفاوت فاحشی میان رفتار اصولگرایان با اصلاح طلبان وجود دارد، ما به ابزارهای دیگری برای شناخت سیاست ها نیازمندیم، ابزارهایی که بگویند کدام یک از این دو مسیر درست هستند. مگر این که بگوییم عزت، حکمت و مصلحت، معانی متفاوتی دارند که درست نیست. 

در انتخابات 24 خرداد گذشته یک دولتی روی کار آمد که اساس را دارد از ایدئولوژی می کشاند به سمت منافع ملی. وقتی شما نگاه می کنید می بینید در یک مقطعی 82 تا 84 هسته ای ما یک سیاستی دارد. از 84 تا 92 یک سیاستی دارد و از 92 به این سو، سیاست تغییر می کند. علت این امر را زمانی می توانید متوجه شوید که سیاست خارجی ما را ایدئولوژی دیکته می کند نه منافع ملی. ایضا روابطمان با اتحادیه اروپا و کشورها و قدرت های دیگر. ما میلیاردها دلار سرمایه گذاری کردیم و با افتخار گفتیم ما رفتیم در حیاط خلوت آمریکا؛ ما رفتیم در ونزوئلا سمند تولید می کنیم، رفتیم در بولیوی تیر چراغ برق تولید می کنیم. خب چه شد؟ ما اینهمه رفتیم در حیاط خلوت آمریکا سرمایه گذاری کردیم چه شد؟ چه شد سرمایه گذاری هایی که در آمریکای لاتین کردیم؟ فقط از نظر ایدئولوژی توانستیم بگوئیم در حیاط خلوت آمریکا هستیم

اما از این کلیشه ها که بیاییم بیرون آنچه سیاست خارجی یک کشور را تعیین می کند منافع ملی آن کشور است، یک جمله معروف می گوید «یک کشور نه دوستان ثابت و نه دشمنان ثابت دارند، بلکه منافع ملی تعیین می کنند دوستان و دشمنان چه کسانی هستند». و این همان اصولی است که امام خمینی(ره) در سیاست خارجی جمهوری اسلامی دنبال می کرد.

در واقع منافع ملی است که می گوید روزی دشمن ما عراق است و عراق، امروز دوست ماست، باید نگاه کنیم که از سال 84 تا 92 چقدر از منافع ملی ما پاسداری شد یا سیاست های به کار گرفته شده در دوران اصلاحات و یا سازندگی چقدر منافع ملی مان را لحاظ کرد و همین طور در دولت روحانی و به عقیده من تا به این جای کار سیاست خارجی دولت روحانی به اندیشه های حضرت امام در این زمینه بسیار نزدیک است.

امام خمینی(س) سیاست خارجی را بر اساس ایجاد و حتی استحکام رابطه با همه ملل می نگریستند و عدم ارتباط در نظر ایشان موارد استثنائی بود، حتی با شوروی سابق که نظام سیاسی آن در مورد دین مداری از مواضع آمریکا در مورد برخی موضوعات مورد مناقشه بدتر بود، با حفظ محتوای شعار نه شرقی نه غربی، ارتباط را قطع نکردند و در سال 67 به عنوان هدیه سال نو مسیحی پیامی را که بر اساس اصل فقهی دعوت به ارزشها است، برای آقای گورباچف ارسال نمودند. بنابراین اصل عدم ارتباط از نظر امام نمی تواند امری دائمی تلقی شود. 

در واقع باید اذعان داشت که اندیشه سیاسی مبانی و اصول نسبتاً ثابت دارد اما آرای سیاسی متناسب با شرایط و موقعیت های مختلف می تواند تغییر کند. یکی از اصول ثابت اندیشه سیاسی امام خمینی(س) عدم سلطه گری و سلطه پذیری است که در قانون اساسی نیز همین معنا وارد شده است. بنابراین این سلطه چه از سوی آمریکا باشد و چه از سوی کشوری دیگر باید به نفی آن پرداخت. همچنین یکی دیگر از اصول ثابت اندیشه امام، دوستی و رابطه با ملل مختلف است. لذا برقراری رابطه با آمریکا مشروط به اینکه از موضع پذیرش سلطه نباشد، نه تنها مذموم نیست که در جهت مبنای دیگر اندیشه ایشان یعنی اصالت دادن به برقراری رابطه می باشد. بنابراین با این شرایط می توان با دشمنان مذاکره کرد و حتی به توافق رسید.