قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران چگونه لغو می‌شود

قطعنامه‌ای که انتظار می‌رود این هفته به سادگی رأی مثبت اعضای شورای امنیت را جلب کند، به صورت مشروط مفاد قطعنامه‌های پیشین این شورا علیه ایران را که ذیل بند هفتم منشور ملل متحد صادر شده‌اند، لغو می‌کند.

به گزارش صدای ایران به نقل از فارس، شورای امنیت سازمان ملل آنطور که دیپلمات‌ها می‌گویند، صبح روز دوشنبه قطعنامه تائید توافق ایران و گروه موسوم به 1+5 را به رأی می‌گذارد؛ قطعنامه‌ای که حاوی جزئیات مهم و تعیین‌کننده‌ای است.

سه‌شنبه گذشته جمهوری اسلامی ایران و 6 کشور سرانجام پس از 3 هفته مذاکرات متوالی در شهر وین اتریش، بر سر متن برنامه جامع اقدام مشترک به توافق رسیدند.

برجام برای اجرایی شدن باید از چند فیلتر از جمله شورای امنیت سازمان ملل، کنگره آمریکا و شورای عالی امنیت ملی ایران بگذرد. اولین مرحله از این فرآیند هفته آینده با رأی‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل آغاز می‌شود.

قطعنامه شورای امنیت به غیر از ماهیت تائیدی آن برای توافق، حاوی برخی جزئیات است که اهمیت آن‌ها کمتر از اصل توافق نیست. به همین جهت بررسی مفاد آن حائز اهمیت است و نحوه اجرای توافق را روشن کند. اهمیت مفاد این قطعنامه به حدی است که یکی از بندهای آن یعنی تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی، مدت‌ها میان ایران و 1+5 محل بحث بود.

قطعنامه‌ای که انتظار می‌رود این هفته به سادگی رأی مثبت اعضای شورای امنیت را جلب کند، به صورت مشروط، مفاد قطعنامه‌های پیشین این شورا علیه ایران را که ذیل بند هفتم منشور ملل متحد صادر شده‌اند، لغو می‌کند.

در بند اول پاراگراف 7 قطعنامه در این رابطه آمده است: «مفاد قطعنامه‌های  شماره‌ 1696 صادره در سال 2006، 1737 صادره در سال 2006، 1747 صادره در سال 2007، 1803 صادره در سال 2008، 1835 صادره در سال 2008 و 1929 صادره در سال 2010 و 2224 صادره در سال 2015 باید لغو شوند.»

این لغو البته تا پایان عمر قطعنامه مشروط است، و به شرحی که در بند مربوط به ساز و کار بازگشت تحریم‌ها به آن اشاره می‌شود، امکان احیا خواهد داشت. ضمنا لغو قطعنامه‌ها و رفع تحریم‌ها به اجرای تعهدات از جانب ایران و تائید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشروط شده است. در متن قطعنامه به صراحت اعلام شده است که لغو مفاد قطعنامه‌های گذشته زمانی صورت می‌گیرد که شورای امنیت «گزارش» مدیر کل در مورد اجرای تعهدات ایران را دریافت کرده باشد.

در پیش‌نویس قطعنامه در مورد لغو مفاد توافقات پیشین از یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته شده «بلافاصله پس از اطمینان از اینکه اقدامات مشخص شده در پاراگرف‌های 15.1 تا 15.11 ضمیمه پنجم برجام توسط ایران اجرایی شد، گزارشی در خصوص تائید این اقدامات به شورای حکام و شورای امنیت ارائه کند.»

با نگاهی به ضمیمه پنجم برجام، مشخص است که منظور از پاراگراف‌های 15.1 تا 15.11 تعهداتی است که ایران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای خود از جمله کاهش ذخایر اورانیوم، کاهش تعداد سانتریفیوژهای فعال، اصلاح رآکتور اراک و تغییر کاربری سایت فردو پذیرفته است.

نهایتا 10 سال پس از آغاز اجرای توافق هسته‌ای خواهد بود که قطعنامه‌های شورای امنیت واقعا از میان رفته و پرونده هسته‌ای ایران از دستور کار شورا خارج می‌شود.

در بند هشتم از بخش «لغو‌ها» در متن اصلی قطعنامه در این رابطه آمده است که شورای امنیت «تصمیم می‌گیرد که تحت بند 41 منشور ملل متحد، 10 سال پس از روز پذیرش برجام که در سند برجام تعریف شده است، تمام تمهیدات این قطعنامه لغو گردند و هیچکدام از قطعنامه‌هایی که در زیرپاراگراف a از پاراگراف 7 گفته شد، نباید اجرا شوند. در این زمان، شورای امنیت به رسیدگی به مساله هسته‌ای ایران پایان می‌دهد و گزینه "عدم اشاعه" از فهرست موضوعات مورد توجه شورای امنیت خارج می‌شود.»