آخرین پیچ و گره مذاکرات هسته ای چیست؟
پایگاه اینترنتی امید هسته ای ایرانیان در یادداشت روز شنبه نوشت: در حالی که همه شواهد حکایت از آن دارد که مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 به آخرین ساعات و به وقت اضافه خود رسیده است، خبرهای مخابره شده از هتل کوبورگ بیش از هر چیز به «تحریم های تسلیحاتی» اشاره دارد.
در این یادداشت به قلم امین درستی می خوانیم: گویا این موضوع، آخرین اختلاف باقیمانده میان طرفین و به تعبیری پیچ آخرِ مسیر پر فراز و نشیب مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 است.
روز سه شنبه سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در این باره به خبرنگاران گفت:«می توانم به شما اطمینان دهم یک مساله عمده باقی مانده که به تحریم ها مربوط می شود: این مشکل همان تحریم تسلیحاتی است». از سوی دیگر عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان نیز به خبرگزاری ها گفت: «ما درباره تحریم های اصلی که مورد نظر بود یعنی تحریم های اقتصادی و مالی به جمع بندی رسیدیم اما درباره تحریم تسلیحاتی اختلافات ادامه دارد».
از اتاق های مذاکرات خبر می رسد که آخرین مورد اختلافی در مذاکرات هسته ای مربوط به تحریم های تسلیحاتی اعمال شده بر کشورمان در طول سال های 1385 تا 1389 است. تحریم هایی که بنا به گفته مقامات غربی برای محدود ساختن توان موشکی و تسلیحاتی ایران و جلوگیری از کمک تسلیحاتی ایران به حزب الله لبنان و گروه های مباز فلسطینی اعمال شده اند. این تحریم ها با تصویب سه قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل بر علیه کشورمان اعمال شده اند:
1. قطعنامه 1737: این قطعنامه در دسامبر 2006 (دی ماه 85) صادر گشت و به موجب آن بخشی از صادرات فناوری های مرتبط با سامانه پرتاب موشکی مورد تحریم قرار گرفت.
2. قطعنامه 1747: این قطعنامه در ماه مارس 2007 (فروردین 86) صادر گشت و به موجب آن صادرات تسلیحات از ایران به دیگر کشورها تحت تحریم قرار گرفت.
3. قطعنامه 1929: این قطعنامه در ماه ژوئن 2010 (تیرماه 89) صادر گشت و به موجب آن صادرات بخش گسترده ای از تسلیحات متعارف به ایران مورد تحریم قرار گرفت.
بنا به گفته مقامات مذاکره کننده، اکنون از یک سو مذاکره کنندکان ایران بر رفع تمامی تحریم های تسلیحاتی اصرار داشته و معتقدند که با امضای توافق موضوع تحریم های تسلیحاتی نیز به خودی خود باید برچیده شوند.
در واقع همان گونه که پیش تر نیز بارها از سوی مقامات کشورمان عنوان شده است، این تحریم ها اساسا ارتباطی با برنامه هسته ای ایران نداشته اند.
عباس عراقچی با اشاره به اصرار ایران برای برچیده شدن تحریم های تسلیحاتی، در این باره به خبرنگاران گفته است: «این تحریمی است که از نظر عملیاتی و اجرایی برای ما کمترین بهانه را دارد. تحریمی که بیشترین برکت را برای ما داشت تحریم های تسلیحاتی است که باعث شد صنعت دفاعی و ساخت تسلیحات ما رشد فوق العاده ای داشته باشد.
تحریم تسلیحاتی فی نفسه موضوع مهمی نیست ولی اینکه بخواهد تحریمی به عنوان تحریم در چارچوب تحریم و ساختار تحریم بماند باید عوض شود».
از میان کشورهای 1+5 نیز دو کشور چین و روسیه موضعی همسو با ایران اتخاذ کرده و خواستار رفع تحریم های تسلیحاتی ایران هستند.
در همین راستا روز پنجشنبه، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد: «لغو تحریم تسلیحاتی ظرفیت ایران را در مبارزه با تروریسم تقویت خواهد کرد».
لاوروف که درحاشیه نشست بریکس در اوفا روسیه سخن می گفت افزود: «لازم است ائتلافی شامل ایران برای مبارزه با تروریسم در منطقه خاورمیانه تشکیل شود و اگر تحریم تسلیحاتی ایران لغو شود، کمک کننده خواهد بود.
ایران در مبارزه علیه داعش مشارکت دارد و لغو تحریم تسلیحاتی توانایی ایران را در مبارزه با تروریسم تقویت خواهد کرد. پایان دادن به تحریم سلاح های مورد نیاز ایران برای مبارزه با تروریسم هدف بسیار بسیار به جا و مهمی است».
همچنین شبکه المیادین نیز از وین نیز خبر داده که به نظر می رسد روسیه و چین و یکی از کشورهای غربی با مساله برداشتن تحریم تسلیحاتی ایران مشکلی ندارند و فقط آلمان و فرانسه تردیدهایی در این باره دارند.
اما مقامات روسیه و چین در این زمینه تنها نیستند و بسیاری از کارشناسان بین المللی نیز با توجه به شرایط ویژه منطقه خاورمیانه رفع تحریم تسلیحاتی ایران را گامی مهم در بهبود امنیت منطقه می دانند.
اریک مارگولیس، روزنامه نگار با سابقه آمریکایی و تحلیل گر سیاسی و عضو انستیتوی مطالعات بین المللی انگلیس در این زمینه می گوید: «طرح موضوع تحریم های تسلیحاتی در آخرین ساعات گفت وگوها، ایجاد یک مشکل ساختگی است چرا که مذاکره کنندگان با امضای این توافق در واقع پذیرفته اند که ایران نه سلاح هسته ای دارد و نه در پی به دست آوردن آن است.
از این رو روشن است که طرح موضوع موشک های میانبرد و دوربرد ایران در این مقطع، با این توجیه که ممکن است این موشک ها برای حمل کلاهک های هسته ای مورد استفاده قرار بگیرند حرفی مسخره و بی اساس است».
البته کشورمان در زمینه سلاح های سبک، نیمه سنگین و حتی سنگین به خودکفایی کامل دست یافته و عملا یکی از برترین قدرت های موشکی جهان به شمار می رود. هر چند توان نظامی کشورمان به ویژه در زمینه موشکی فراتر از آن است که تحریم های تسلیحاتی بتوانند مانعی بر سر راه آن ایجاد کنند با این حال رفع این تحریم ها هم از جهت مبارزه با داعش و هم از جهت جلوگیری از گنجانده شدن تحریم های ناروا در شرایط توافق ضروری است.
اما در سوی دیگر مذاکرات نیز مقامات آمریکایی با لغو تحریم های تسلیحاتی مخالفت می کنند. مذاکره کنندگان آمریکایی با این بهانه که لغو تحریم های تسلیحاتی، موجب نپذیرفتن توافق از سوی کنگره خواهد شد از تن دادن به خواستۀ منطقی ایران، روسیه و چین سر باز می زنند. بنابر شنیده ها، یکی از مقام های آمریکایی در وین گفته تحریم های موشکی حتی بعد از توافق احتمالی هم پا بر جا باقی خواهد ماند.
مقام های ارشد آمریکایی روز سه شنبه نیز پافشاری کردند که در هر گونه توافق «محدودیت های تسلیحاتی نیز همچون سایر محدودیت های جاری از جمله تحریم های موشکی ادامه خواهد یافت».
اگر چه آمریکایی ها در ظاهر برای پافشاری بر حفظ تحریم های تسلیحاتی مساله مخالفت کنگره با توافق را مطرح ساخته اند با این حال به به نظر می رسد که در پشت پرده دلیل اصلی آمریکایی های برای مخالفت با رفع تحریم های تسلیحاتی، مسائل دیگریست.
مذاکره کنندگان آمریکا به خوبی می دانند که امضای توافق هسته ای منجر به گسترش قدرت و نفوذ ایران در منطقه خواهد شد و این موضوع متحدان عربِ ایالات متحده را ناخشنود خواهد ساخت.
از این آمریکا می کوشد تا با حفظ تحریم های تسلیحاتی از یک سو مانع از گسترش نفوذ ایران در منطقه بشود و از سوی دیگر از حمایت ایران از حزب الله و مردم آزادی خواه منطقه جلوگیری کند.
افزون بر این روشن است که حفظ امنیت اسرائیل و جلوگیری از حمایت ایران از مردم فلسطین در برابر رژیم اشغالگر صهیونیستی نیز یکی دیگر از اهداف پشت پردۀ آمریکا برای پافشاری بر تحریم های تسلیحاتی است.
گزارش خطا
آخرین اخبار