آیا کنگره می تواند توافق هسته ای را به شکست بکشاند؟

اگر باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا، این هفته رسیدن به یک توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کند، لشکری از منتقدان به رهبری جنگ‌طلبان جمهوری‌خواه در کنگره روبروی وی قرار خواهند گرفت تا این توافق را باطل کنند ولی بعید است که از انها کاری بر اید.

به گزارش پولتیکو، قانونی که کنگره آمریکا در ماه می برای نظارت بر توافق هسته‌ای احتمالی با ایران به تصویب رساند اگر چه به انها فرصت ابراز نظر در این باره را داده است ولی نمی‌تواند مانع توافق هسته‌ای با ایران بشود مگر این که دموکرات‌های کنگره دست به شورشی تمام عیار علیه رئیس‌جمهور هم حزبی خود بزنند.

اگر مخالفان توافق با ایران به طریقی بتوانند این کار بسیار دشوار را انجام دهند که قطعنامه‌ای در مخالفت با توافق با ایران و ممانعت از برداشته شدن تحریم‌های ایران را در هر دو بخش کنگره تصویب کنند، ان گاه امکان مقابله با وتوی رئیس‌جمهور را خواهند داشت.

ولی حتی برخی از سرسخت‌ترین مخالفان توافق با ایران نیز اذعان کرده‌اند که اوباما توانایی جمع کردن 34 رای موافق خود برای حفاظت از تصمیم خود برای وتوی تصمیمات سنا علیه توافق هسته‌ای را خواهد داشت.

تام کاتن سناتور جمهوری‌خواه آرکانزاس و مخالف سرسخت توافق هسته‌ای با ایران، تنها فردی بود که در بهار امسال به قانون نظارت بر توافق هسته‌ای با ایران رای منفی داد. وی روز گذشته در این باره گفته است که به این سبب به این قانون رای منفی داده است که توهم نظارت بر توافق احتمالی با ایران را ایجاد می‌کند در حالی که نظارتی در کار نیست. وی انتظار داشته است که قانون به گونه‌ای نوشته شود که به جای این که مخالفان توافق با ایران مجبور باشند برای به کرسی نشاندن حرف خود 67 رای در سنا جمع کنند، این رئیس‌جمهور باشد که برای تصویب توافق با ایران به عنوان یک معاهده بین‌المللی به 67 رای نیاز داشته باشد.

کاتن اضافه کرده است که قانون مصوب سنا برای نظارت بر توافق هسته‌ای با ایران، چیزی بیش از اختیارات معمول آنها فراهم نکرده است و اگر این طرح به قانون تبدیل نشده بود، هنوز امکان این وجود داشت که مصوبه‌ای در سنا گذرانده شود که در صورت امکان بتوان توافق با ایران حتی در صورت وتوی رئیس‌جمهور را نیز باطل کرد.

در واقع محتوای طرح نظارت کنگره بر توافق با ایران، متحدان اوباما در کنگره را به این اطمینان رسانده است که توافق نهایی در صورتی که به طور کلی در چارچوب اصل کلی برداشته شدن تحریم‌های ایران در ازای کند شدن برنامه هسته‌ای ایران باشد، مصون از مداخله کنگره خواهد بود.

لیبرال دموکرات‌های کنگره آمریکا بر این عقیده هستند که تمدید مهلت رسیدن به توافق از آخر ژوئن به دهم جولای برای اطمینان از این است که محتوای توافق به گونه‌ای باشد که کنگره آن را تائید کند. این موضوعی است که مورد اشاره مارتین هاینریش سناتور دموکرات ایالت نیومکزیکو نیز قرار گرفته است.

این البته بدان معنا نیست که مخالفت سنگین با توافق هسته‌ای احتمالی در کنگره تاثیری ندارد. طبق قانون نظارت بر توافق هسته‌ای، کنگره می‌تواند در قطعنامه‌ای موافقت یا مخالفت خود با توافق را اعلام کند.

جان کورنین سناتور جمهوری‌خواه ایالت تگزاس در این باره گفته است که اگر اکثریت کنگره در قطعنامه خود نارضایتی خود از توافق هسته‌ای را اعلام کند، ان گاه توافق لرزان خواهد شد زیرا رای کنگره بدان معناست که توافق با ایران بهترین تصمیم برای منافع ملی امریکا نیست.

جمهوری‌خواهان تندرو با درک محدودیت‌های قانون نظارت بر توافق هسته‌ای به دنبال راه‌های دیگری برای حمله به آن هستند. سناتور کاتن در مصاحبه اخیر خود اشاره کرده است که کنگره ممکن است با مانع‌تراشی در انتصابات دولتی و افزودن تصمیمات خود به قوانین بودجه دست به اقدام متقابل در قبال توافق هسته‌ای بزند.

کاتن توافق بد هسته‌ای را سخت‌ترین تهدید برای امنیت ملی آمریکا دانسته و گفته است که باید از هر ابزاری برای پیش رفتن این توافق و اجرایی شدن آن استفاده کرد.

حتی اگر کنگره فعلا نتواند در قبال توافق هسته‌ای با ایران کاری انجام دهد، قانون نظارت بر توافق هسته‌ای همچنان پا بر جای است و حتی رئیس‌جمهور بعدی آمریکا باید به کنگره درباره میزان پایبندی ایران به توافق هسته‌ای گزارش دهد.

اگر توافق هسته‌ای تا پیش از پنج‌شنبه به دست آید، کنگره برای نظر دادن در باره آن، تا سی روز بعد از توزیع همه جزئیات آن در کنگره، وقت خواهد داشت و اگر کنگره به این توافق رای مخالف بدهد و اوباما نظر کنگره را وتو کند، اعضای کنگره 22 روز دیگر برای اعلام نظر فرصت خواهند داشت. ولی اگر توافق هسته‌ای با ایران تا روز پنج‌شنبه به دست نیاید، ان گاه فرصت کنگره از سی روز به شصت روز افزایش خواهد یافت.

باب کورکر سناتور جمهوری‌خواه ایالت تنسی که رئیس کمیته روابط خارجی سنا است، گفته که رای‌گیری در باره تائید یا عدم تائید توافق با ایران، ابتدا در این کمیته و سپس در صحن سنا انجام خواهد شد. رهبران جمهوریخواهان سنا، وقت خود را برا اظهار نظر در باره قطعنامه مربوط به توافق با ایران ذخیره کرده‌اند.

اگر توافق به دست آید، رهبران جمهوری‌خواهان سنا دو گزینه در اختیار خواهند داشت. انها یا با تصویب قطعنامه عدم تائید و رضایت از توافق هسته‌ای، مخالفت خود با این توافق را نشان خواهند داد و یا این که تلاش خواهند کرد با جذب تعداد کافی از دموکرات‌ها، برداشته شدن تحریم‌های ایران را بلوکه کنند. کورکر گفته است که به طور خصوصی در حال مشاوره با مک‌کانل رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنا در این باره است، اگر چه هنوز نمی‌داند که چه تصمیمی گرفته خواهد شد.

منتقدان جمهوری‌خواه توافق احتمالی با ایران، هنوز نمی‌خواهند بپدیرند که حداقل 34 سناتور دموکرات به طور قطع در کنار رئیس‌جمهور باقی خواهند ماند. لیندسی گراهام سناتور جمهوری‌خواه کارولینای جنوبی مدعی شده که واقعا معتقد است که امکان جذب آرای کافی از میان دموکرات‌ها واقعا بیشتر از پنجاه درصد است.

گراهام مدعی شده که «اگر عرب‌ها بیایند و بگویند که این توافقی بد است، اگر ایپک بگوید این توافق بدی است و افکار عمومی هم بگوید که به این توافق اعتماد ندارد، ان گاه امیدوارم که همکاران دموکرات ما نیز بگویند، می‌شود کاری بهتر از این توافق کرد».

جمهوری‌خواهان برای مقابله با توافق هسته‌ای با ایران به همراهی حداقل 13 سناتور دموکرات نیاز دارند. آنها اکنون بر جذب افرادی مانند بن کاردین سناتور مریلند و جو مانچین سناتور ایالت ویرجینیای غربی متمرکز شده‌اند. بیشتر دموکرات‌ها هم گفته‌اند که به راحتی به توافقی که اوباما و کری به دست آورند موافقت نخواهند کرد بلکه محتوای توافق نیز برای آنها اهمیت دارد.

مانچین در گفت و گویی گفته است که نگران درخواست ایران در باره سرعت برداشته شدن تحریم‌ها و نیز محدود شدن بازرسی‌ها از ایران است و اگر اوباما و کری در برابر این درخواست ایران تسلیم شوند وی قطعا به توافق با ایران رای منفی خواهد داد.