آیا ایران و 1+5 فردا به توافق خواهند رسید؟

آخرین تحولات مربوط به مذاکرات هسته ای حاکی از این است که دو طرف تا حدود زیادی توانسته اند اختلافات فی مابین خود را حل کنند. مساله مهم این است که در خصوص هیچ موضوعی بن بست وجود ندارد و طبق گفته منابع نزدیک به تیم مذاکره کننده ایران، عمده مذاکرات اکنون معطوف به جزئیات مربوط به نحوه بازگشت پذیری تحریم ها (snapback) و همچنین ساز و کارهای بازرسی ها و پی ام دی می باشد.

به گزارش تابناک، مقامات دیپلماتیک کشورمان و البته مذاکره کننده های ارشد چین و روسیه معتقدند که بر سر برخی راه حل ها طرف آمریکایی می بایست انعطاف بیشتری از خود نشان دهد و چنانچه این موضوع محقق شود، امکان دستیابی به توافق در پایان ضرب الاجل 7 جولای امکان پذیر است.

در عین حال این موضوعات مورد اختلاف می بایست در اجلاس وزرا مورد بررسی قرار گیرند. اکنون در مورد ساز و کار کمیته نظارت بر اجرای توافق هسته ای توافقات صورت گرفته است ولی برخی ظرافت ها در روند مکتوب نمودن متن سند الحاقی آن مورد بحث دو طرف است.

اتفاق بسیار مهمی که حاصل انعطاف همه طرف های مذاکره کننده بود، موضوع تشکیل این کمیسیون بود که با انصراف آمریکا از بازگشت پذیری خودکار تحریم ها گشایش زیادی در روند تشکیل آن حاصل شد. البته روسیه و چین نیز در این روند ضمن اینکه از حق رای وتوی خود صرف نظر کردند به راه حل بینابینی رضایت دادند. بر این اساس طرفین توافق کردند که این کمیته مرکب از نمایندگان 1+5 و ایران و آژانس باشد و بر روند اجرای توافق و همچنین نقض احتمالی تعهدات هر یک از طرفین نظارت کند. در صورتی که نقض تعهدی از طرف هر یک از اعضا صورت پذیرد، دعاوی در این کمیته مورد بررسی قرار گرفته و در خصوص آن صدور حکم صورت می پذیرد.

موضوعات مرتبط با نحوه دسترسی ها و حل مساله پی ام دی نیز به صورت کلی با سفر آمانو به تهران مورد اجماع قرار گرفت و البته سفر شب گذشته هیات آژانس به تهران نقش مهم تری در حل مسائل باقی مانده و تدوین ساز و کار همکاری دو طرف در این روند دارد. با این حال موضوعی که در خصوص بازرسی ها و دسترسی ها مطرح است، عدم تفاسیر متنوع است. ایران معتقد است فرآیند بازرسی ها و دسترسی ها می بایست به نحوی مدیریت و البته شفاف سازی شوند که امکان تفاسیر چند پهلو و چند منظوره از آنها نباشد. این موضوع به ویژه با توجه به روند اجرای تعهدات در آینده کاملا باید شفاف و روشن باشد.

به صورت کلی به جز موارد گفته شده، رایزنی های کنونی اکنون بر عبارات، پاراگراف ها و برخی اصطلاحات متمرکز است و طبق گفته منابع نزدیک به تیم های مذاکراتی دو طرف، در خصوص مسائل کلی بن بستی وجود ندارد. همان گونه که وزرای خارجه ایران و آمریکا تاکید کرده اند راه حل ها اکنون کاملا در دسترس هستند و چنانچه برخی انعطاف ها به خصوص از طرف آمریکایی صورت بگیرد، امکان دستیابی به توافق تا پایان فردا وجود دارد.

مساله ای که امید ها را برای دستیابی به توافق در پایان روز سه شنبه 7 جولای و یا اوایل بامداد چهارشنبه 8 جولای تقویت کرده است، محدودیت مهلت ایالات متحده جهت ارائه توافق به کنگره این کشور است. در صورتی که متن توافق تا روز پنجشنبه صبح به کنگره ارائه نشود، مهلت بررسی آن به بیش از دو ماه افزوده خواهد شد.

به همین جهت این محدودیت تیم آمریکایی دو طرف را مجاب کرده است تمام تمرکز خود را بر پایان 7 جولای متوجه نمایند. از سوی دیگر چهارشنبه شب و پنجشنبه صبح وزرای خارجه آلمان، چین و روسیه هر کدام جهت سفر به کوبا و همچنین شرکت در اجلاس بریکس می بایست وین را ترک نمایند و این موضوع امکان ادامه مذاکرات را به خصوص پس از چهارشنبه ظهر کمی دشوار کرده است.

بر اساس این تفسیرها، هم منابع نزدیک به تیم های مذاکراتی و هم اکثر تیم های خبری و خبرنگاران معتقدند که مذاکرات به احتمال زیاد تا پایان سه شنبه 7 جولای و یا ظهر چهارشنبه 8 جولای به پایان خواهد رسید. با این حال سابقه مذاکرات بزرگ بین المللی و از جمله ادوار پیشین مذاکرات هسته ای، نشان داد که نمی توان با قطعیت تام در این خصوص سخن گفت.