پاسخ وزارت بهداشت درباره تاثیر ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه بر سلامت

رییس اداره کنترل عوامل محیطی موثر بر سلامت مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در واکنش به اخباری مبنی بر افزایش سرطان ریه و فشار خون در استان‌های حاشیه دریاچه ارومیه به دلیل عوارض ریزگردهای نمکی، گفت: اطلاعات خام بیماری‌هایی نظیر سرطان ریه یا پرفشاری خون در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، قابل استناد به ریزگردهای ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه طی یکی - دو سال اخیر نخواهد بود.

مهندس شیدا ملک افضلی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره عوارض سلامتی ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: خشک شدن این دریاچه به دلیل اثر بر اکوسیستم منطقه حتما بر روی موجودات زنده در این ناحیه و به دنبال آن جمعیت ساکن در این موقعیت جغرافیائی اثرگذار است و نمی‌توان از اثرات بهداشتی آن به راحتی گذشت. یکی از این اثرات می‌تواند فرسایش بستر نمکی دریاچه و به دنبال آن پراکندگی کریستال‌های نمکی در محیط اطراف از طریق تغییرات جریان‌های هوائی و وجود بادهای غالب در منطقه باشد.

وی، پرفشاری خون و بروز سرطان‌های ریه در ساکنین استان‌هایی نظیر آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی را نیازمند مطالعات اپیدمیولوژیک و مبتنی بر شواهد علمی دانست و تاکید کرد: اگر این مطالعات صورت نگیرد فاقد اعتبار می‌شود و لازم است جهت تعیین صحت و راستی آزمائی گزارش ارائه شده، مستندات به تائید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز برسد.

ملک افضلی افزود: نکاتی که باید به آن توجه ویژه داشت مربوط است به بالفعل شدن و تشخیص شیوع بیماری‌های غیرواگیر با دوران مصونیت خاص وابسته به نوع آلاینده‌ها، فاکتورهای عوامل محیطی یا حتی رعایت سبک زندگی. احتمال بروز بیماری‌هایی مثل سرطان ریه به دلیل مواجهه افراد با فاکتورهای محیطی به زمان طولانی و در مواردی بیش از یک دهه مورد نیاز دارد. لذا اطلاعات خام بیماری‌هایی مثل سرطان ریه یا پرفشاری خون در استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی که در حال حاضر گزارش می‌شود، قابل استناد به ریزگردهای ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه در این یکی دو سال اخیر نخواهد بود.

وی ادامه داد: طبق گزارش‌های موجود در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بیماری‌های قلبی - عروقی، پر فشاری خون و ابتلا به سرطان‌ها در گروه پنج اولویت شاخص‌های ملی سلامت در کشور گزارش شده است. به همین دلیل ارائه اطلاعات این گروه از بیماری‌ها در دو استان یاد شده به تنهائی قابل استناد به وقوع پدیده ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه نیست.

رییس اداره کنترل عوامل محیطی موثر برسلامت وزارت بهداشت درباره مطالعات انجام شده در مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در خصوص پدیده ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه گفت: آنچه در منطقه حوزه آبریز دریاچه ارومیه و مناطق مسکونی اطراف آن با رویکرد سلامت بررسی شد،‌ نقش عوامل اجتماعی اثرگذار بر سلامت یعنی تامین منابع آب آشامیدنی سالم و در دسترس با تاکید در مناطق روستایی حاشیه دریاچه ارومیه، تولید محصولات کشاورزی و باغی با کیفیت و با کمترین میزان مصرف سموم و کودهای شیمیائی، مهاجرت نیروی شاغل و کشاورز منطقه، خروج از شرایط اشتغال، شیوع بیکاری و خارج شدن از پوشش خدمات بیمه‌ای خصوصا بیمه روستائی که قابلیت پوشش خدمات و سطح بندی آن را با کمترین تعرفه‌ها هم برای شاغلین و هم برای افراد خانوار تحت پوشش به همراه دارد از جمله سایر پیامدها و چالش های ابعاد مختلف سلامتی در این منطقه است.

وی ادامه داد: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان شرقی با حضور و عضویت در کارگروه منطقه‌ای و دفاتر استانی، ستاد احیای دریاچه ارومیه و پروژه‌های تحقیقاتی در خصوص اثر خشک شدن دریاچه ارومیه بر سلامت جمعیت متاثر را تعریف کرده‌اند که با توجه به بودجه‌ها و تامین اعتبار لازم از طریق ستاد احیای دریاچه ارومیه، مسیر خود را طبق ضوابط و مقررات طی می‌کند.

ملک افضلی همچنین درخصوص تکالیف این سازمان در ستاد ملی احیاء دریاچه ارومیه گفت: مرکز سلامت محیط و کار بعنوان نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یکی از اعضاء ستاد ملی احیاء دریاچه ارومیه است و در برنامه‌های کلان و رایزنی‌ها و ایده پردازی‌های لازم جهت اجرائی شدن نقشه راه و فعالیت‌ها به همراه سایر اعضا و نمایندگان دستگاه‌های اجرائی و سازمان های مردم نهاد با ستاد احیاء دریاچه ارومیه همراهی می‌کند. همچنین در راستای مطالعات اپیدمیولوژیک اثرات و پیامدهای سلامتی ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه، مرکز سلامت محیط و کار همراهی و هدایت‌گری لازم را با کلیه پژوهشگران و محققین انجام می‌دهد.

ملک افضلی ادامه داد: در حال حاضر تاکید ستاد ملی احیاء دریاچه ارومیه بر مدیریت منابع آب و تغییر در نظام کشاورزی و باغداری بوده و در این راستا نیز با کمک سازمان‌های بین المللی گام‌هایی نیز برداشته شده است. اختصاص بودجه های مستقل برای طرح های تحقیقاتی و اجرائی در حوزه سلامت از طرف ستاد احیا دریاچه ارومیه هنوز به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تخصیص پیدا نکرده است.

وی همچنین به پروژه‌های مشترک مرکز سلامت محیط و کار و معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اشاره کرد و از برنامه های این مرکز در طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت در سال 1394 و دربخش ریزگردها که نتایج آن در نیمه دوم سال جاری اعلام می‌شود، خبرداد.