زنگ‌ها برای گرفتن تصمیمات سیاسی به صدا درآمد
پس از اتمام مهلت مذاکرات هستهای (۳۰ ژوئن) مذاکره‌کنندگان همچنان در شهر وین در حال ادامه گفت‌وگوها برای دستیابی به توافق هستند.
مرز خیلی باریکی میان خواسته‌های تهران و مطالبات قدرت‌های بزرگ، میان انعطاف‌پذیری دولت اوباما و سرسختی کنگره آمریکا و دولت فرانسه و در نهایت میان ترس اسرائیل و نگرانی‌های کشورهای حاشیه خلیج‌فارس وجود دارد؛ مرزی آن‌قدر باریک که قدرت‌های بزرگ تصمیم گرفته‌اند ماراتن مذاکرات هستهای را تمدید کنند. معادله ساده‌ای است: چگونه می‌توان جزئیات چارچوب مورد توافق در لوزان (۲ آوریل) را به اجرا درآورد؟ چگونه می‌توان ماهیت صلح‌آمیز برنامه هستهای ایران را تضمین کرد؟
توافق امضاشده در اوایل سال جاری به کاهش تعداد سانتریفیوژ‌ها‌ی ایران منجر شد تا درنهایت توان هسته‌اي اين كشور محدود شود، اما با پایان‌یافتن مهلت مذاکرات هستهای، مرحله نهایی این ماراتن دیپلماتیک همچنان در وین ادامه دارد و برخی از مسائل کلیدی میان ایران و گروه ١+٥ (پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل و آلمان) هنوز حل‌نشده باقی مانده است.
اولویت تهران در مذاکرات هستهای، لغو فوری تحریم‌هاست و بازرسی از سایت‌های نظامی را همچنان «خط‌قرمز» خود می‌داند، اما گروه ١+٥ خواستار وضع نظام بازرسی مستحکم و قاطعی است تا از صلح‌آمیزبودن برنامه هستهای ایران اطمینان حاصل کند. آنها بر این باورند که تحریم‌ها را باید به‌تدریج و با توجه به اقدامات تهران لغو کنند.
جلوگیری از رقابت هستهای
فرانسه از همان آغاز مذاکرات هستهای جدی و قاطع بود. لوران فابیوس در پی توافقی «مستحکم» و «قابل‌راستی‌آزمایی» است تا بر اساس آن بتوان قابلیت‌های هستهای ایران را (چه در تولید و چه در تحقیقات) محدود کرد. بسیاری از کشورهای سنی در منطقه- عربستان‌سعودی، مصر و ترکیه- به‌نوعی تهدید کرده‌اند که در صورت دستیابی دشمن شیعه آنها به بمب هستهای، آنها نیز در این رقابت شرکت خواهند کرد. اخیرا یک سناتور جمهوری‌خواه و دیپلمات سابق آمریکایی در بازدید از پاریس عنوان کرده بود: «هنگامی که آمریکایی‌ها پریشان یا بی‌کفایت هستند، این فرانسه است که باید پرونده‌هایی از این دست را با جدیت پیگیری کند». اما اگر فرانسه، عضو دائم شورای امنیت، بتواند با نفوذ و باور‌های خود توافقی محکم به‌دست بیاورد، دیگر نمی‌تواند از لحاظ سیاسی با امضای آن مخالفت کند. یک دیپلمات فرانسوی با اشاره به اعمال فشار‌ها از طرف متحدش، آمریکا، بر این باور است که مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا با هدف نرم‌کردن مواضع گروه ١+٥ صورت می‌گیرد تا در نهایت این مسئله استراتژیک حل‌وفصل شود. در واقع، باراک اوباما بر رسیدن به توافق هستهای با ایران تکیه کرده است تا موفقیت اندکی را در سیاست خارجی خود کسب کند. رئیس‌جمهوري آمریکا با وعده پایان‌دادن به مداخلات نظامی در خاورمیانه (میراث پیشینیان خود) پیروز انتخابات شده بود. بنابراین، او می‌خواهد به هر قیمتی ازجنگ تازه‌ای در منطقه جلوگیری کند. بااین‌حال مقامات سابق امنیتی و مسئولان سابق سیاست خارجی، از جمله دموکرات‌ها، به اوباما درباره امضای متن توافقی که [به ادعاي آنان] از دستیابی ایران به بمب هستهای پیش‌گیری نکند، هشدار داده‌اند. کنگره نیز، با اکثریت جمهوری‌خواهان، وعده داده با «توافق بد» مخالفت خواهد کند. همچنین فیلیپ هموند، وزیر امور خارجه بریتانیا، روز یکشنبه مجددا عنوان کرد: «عدم توافق را به توافق بد ترجیح می‌دهیم».
به‌تعویق‌انداختن موضوع برای ١٠ سال
«وسواسِ» باراک اوباما درباره ایران بر پایه باور او به بازگشت ایران به جامعه بین‌المللی است و بر این اساس، توان هسته‌اي ايران محدود شود. در پاریس، مخالفان اصلی توافق هستهای بر این باورند که این اقدام قمار سیاسی خطرناکی است. یک دیپلمات فرانسوی می‌گوید: «توهمی بیش نیست اگر تصور کنیم آشتی میان ایران و آمریکا منجر به تغییر رژیم حاکم بر تهران و عادی‌سازی روابط آنها با غرب خواهد شد». تصور اینکه ایران مواضع خود نسبت به سوریه را تغییر و به نفوذ سیاسی و نظامی خود در عراق پایان دهد بسیار دشوار است. برونو تِرترِ، کارشناس ویژه بنیاد تحقیقات استراتژیک، تأکید می‌کند: «اینکه آیا به توافقی در زمینه برنامه هستهای ایران برسیم یا نه، به محدودیت‌هایی بستگی دارد که در استراتژی هم‌گرایی بین منافع ایران و قدرت‌های غربی وجود دارد». بااین‌حال بسیاری از کارشناسان معتقدند گزینه شکست مذاکرات بسیار بدتر از رسیدن به توافقی ناقص است. برای جلوگیری از این گسست ممکن است گفت‌وگوها، بدون ازبین‌بردن ماهیت توافق، چندین هفته تمدید شود. زمان آن رسیده آزادی عمل لازم را در اختیار وزیر امور خارجه ایران، محمدجواد ظریف، قرار دهیم... .
منبع: روزنامه شرق
گزارش خطا
نظر شما
پربحث ترین عناوین
آخرین اخبار