داعش و دشمنانش در افغانستان

داعش مدعی یک حکومت اسلامی است. برداشت بسیارخشنی از اسلام مذهب سنی دارد. براساس این رویکرد، در عراق و سوریه نه‌تنها شیعیان، بلکه گروه‌های مختلف سنی‌مذهب را قتل‌عام کرده است. شیعیان افغانستان که در مناطق مختلف از جمله در قندهار، هزارستان و بامیان، هرات، بلخ و کابل سکونت دارند، نخستین دشمنان داعش محسوب می‌شوند. قوم هزاره، اکثریت شیعیان این کشور را تشکیل می‌دهند، اما دسته‌هایی از دیگر اقوام همچون؛ پشتون‌ها، تاجیک‌ها و افشارها در افغانستان هم شیعه هستند. همچنین گروه‌های قومی غیرپشتون در افغانستان به این نکته واقف هستند که در صورت نفوذ داعش، همان اتفاقاتی که در عراق برای کردها، سنی‌ها و شیعیان روی داد، در کشورشان نیز روی خواهد داد. به‌عبارتی دیگر بلوچ‌ها، هزاره‌ها، تاجیک‌ها، ازبک‌ها، ترکمن‌ها، نورستانی‌ها و سایر گروه‌های قومی در افغانستان از اهداف داعش خواهند بود. البته گروه‌هایی از پشتون‌ها که با اندیشه‌های قبایلی فاصله گرفته‌اند نیز از مخالفان داعش محسوب می‌شوند.

بدون‌شک موضوع حضور داعش در افغانستان چه به‌لحاظ فکری و چه به‌لحاظ فیزیکی پیامدهای مختلفی در سطح منطقه‌ای و داخلی افغانستان به‌دنبال خواهد داشت. پیامدهای کوتاه‌مدت و میان‌مدت حضور داعش در افغانستان برای منطقه عبارتند از؛ به‌هم‌ریختن ترتیبات امنیتی منطقه، افزایش قاچاق و ترانزیت مواد مخدر، سرازیرشدن آوار‌گان افغان به کشورهای همسایه است. همچنین مهم‌ترین پیامد نفوذ داعش برای مردم و دولت این کشور، تضعیف بیش‌ازپیش توان نظامی امنیتی ارتش، فروپاشی اقتصاد نیم‌بند افغانستان و خطر بروز جنگ‌های مذهبی و نیابتی در این کشور خواهد بود؛ همان هدفی که دست‌اندرکاران غربی- عربی داعش هم به‌دنبال آن هستند. چراکه از نظر داعش جنگ‌های مذهبی تنها راه خالص‏‌سازی جهان اسلام است. این گروه به‌صورت هدفمند ضدیت با تشیع و اهل سنت میانه‌رو و اقلیت‌های قومی-مذهبی را جایگزین ضدیت با غرب کرده است.

به‌نظر می‌رسد، گروه داعش تاکنون افغانستان را به‌عنوان یک هدف نهایی شبیه سوریه و عراق در نظر نگرفته است و اخبار پراکنده درباره نفوذ این گروه تروریستی در افغانستان را هم نمی‌توان به‌معنای امتداد خلافت آنها در این کشور تلقی کرد، بلکه یکی از اهداف کوتاه‌مدت داعش این است که از خاک افغانستان به‌عنوان یک دالان برای برقراری ارتباط با گروه‌های افراطی در مناطق هم‌جوار استفاده کند. شواهد حاکی از این است که داعش، حتی اگر هم بخواهد، به‌آسانی نمی‌تواند سرزمین موعود خود را در افغانستان جست‌وجو کند، چون با مخالفت‌ها و تقابل‌های جدی از سوی گروه‌های محلی مواجه خواهد شد.