«الیوت هیگینز»،وبلاگ‌نویس‌افشاگر: شباهتی به «اسنودن» و «آسانژ» ندارم

«الیوت هیگینز» ملقب به «براون موزیس»، ٣٦ساله، وبلاگ‌نویس و شهروند بریتانیا. شاید درظاهر به‌نظر رسد او فردی عادی است، اما «هیگینز» مدتی است به کابوس شبانه «پوتین» تبدیل شده است. او با استفاده از منابع بازی‌ای که در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های ارتباط جمعی وجود دارد، درباره جنگ داخلی سوریه و سقوط هواپیمای پرواز شماره ١٧ هواپیمایی مالزی تحقیق کرده است. او برای نخستین بار پس از شناسایی سلاح‌های شیمیایی به‌کاررفته در سوریه، در رسانه‌های ارتباط جمعی مطرح شد. «هیگینز» پیش‌تر گفته بود بررسی فیلم‌ها را در ابتدا برای تفریح انجام می‌داده اما پس از آن به صورت جدی به پژوهش پرداخته و کارش به بحران سوریه محدود نمانده است. یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات او رد ادعای دولت روسیه در دست‌داشتن دولت اوکراین در سقوط هواپیمای مالزی بوده است. این وبلاگ‌نویس که به همراه همکارانش در هتلی در بروکسل به ‌سر می‌برد و سایت «بلینگ کت» را تأسیس کرده‌اند، در گفت‌وگو با «شرق» درباره قضاوت‌های صورت‌گرفته درباره خود و برنامه‌های آینده‌اش گفت.

من یک وبلاگ‌نویس هستم که در وبلاگ شخصی‌ام یعنی «براون موزیس بلاگ» مطالبم را منتشر می‌کنم. چندین سال است که با استفاده از منابع باز موجود در اینترنت و داده‌های شبکه‌های اجتماعی، به تحقیق مشغولم. من از تأسیس سایت «بلینگ کت» دو هدف داشتم؛ نخست، هدفم گردآوردن افرادی در کنار هم بود که درباره منابع باز و تحقیقات در شبکه‌های اجتماعی می‌نوشتند اما دارای مشخصات و وبلاگی که من دارم، نبودند و هدف دوم از تأسیس این سایت راهنمایی و مطالعات موردی بود تا سایر افرادی که نیز مایل به این کار هستند، بیاموزند خود چگونه می‌توانند تحقیقات مشابهی را انجام دهند. افرادی که به سایت ما سر می‌زنند و از مطالب‌مان استفاده می‌کنند، در دو دسته جای می‌گیرند؛ یا همکارانی هستند که عمدتا تنها کار خود را انجام می‌دهند و آن را در «بلینگ کت» منتشر می‌کنند و دیگری، یک تیم تحقیقاتی متشکل از ٩ داوطلب است که در همکاری با یکدیگر کار می‌کنند و عمدتا کارشان در ارتباط با اوکراین است. مهارت‌ها و روش‌هایی که ما از آن استفاده می‌کنیم، قابل استفاده برای موقعیت‌های مختلف هستند، بنابراین تمرکز ما صرفا روی اوکراین و مسائل مرتبط با آن نیست.

در آغاز کار، من از طریق یک بودجه‌ جمعی ٦٠ هزار یورویی برای انجام کارها سرمایه‌گذاری کردم تا از طریق آن هزینه‌ای معقول برای راه‌اندازی سایت و پرداخت حقوق کارکنان تأمین شود. اداره سایت بسیار ارزان است و من تنها مجبور به پرداخت پول به افرادی هستم که با من کار می‌کنند درنتیجه، هزینه‌های اجرائی را در سطح پایینی نگه داشته‌ایم. اکنون در حال کار روی دریافت کمک‌های مالی به منظور گسترش کار سایت، استخدام کارکنان بیشتر و تأسیس کارگاه‌های آموزشی برای آموزش روزنامه‌نگاران و فعالان هستم.

زمانی به بررسی ادعای کاربرد سلاح شیمیایی در سوریه علاقه‌مند شدم که دیدم در گزارش‌های اولیه، اطلاعاتی به‌جز شایعات یا خطای صورت‌گرفته در شناسایی، ارائه نشده‌اند. همه‌چیز به‌عنوان سلاح‌های شیمیایی مطرح می‌شد؛ از آزمایش‌های موشکی روسیه تا استفاده از کیت‌های آزمایشی سلاح‌های شیمیایی. اثبات حمله شیمیایی، عموما کار دشواری است بااین‌حال، در مورد حمله ٢١ آگوست با استفاده از گاز سارین در دمشق، شواهدی وجود داشتند. من نخست حدود ٢٠٠ ویدئو که از حمله صورت‌گرفته در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده‌اند را مورد بررسی قرار دادم بااین‌حال، دریافتم مهمات و وسایل مورد استفاده قرارگرفته، جالب توجه بودند. تقریبا تا قبل از آن هیچ‌کس این موضوع را ندیده بود اما من سایر فیلم‌های مرتبط با دیگر حوادثی که در آنها نیز احتمال استفاده از سلاح شیمیایی در مناطق تحت کنترل نیروهای مخالف دولت وجود داشت را بررسی کردم. در فیلم‌های بررسی‌شده متوجه یک حمله شدم که تنها چند هفته قبل از حمله گسترده در «عدرا»، در نزدیکی دمشق، انجام شده و از دید رسانه‌های جهانی پنهان باقی مانده بود.در کارم عموما از منابع گسترده و متنوعی استفاده می‌کنم. درباره حمله ٢١ آگوست که با گاز سارین انجام شد، فیلم‌های منتشرشده از سوی گروه‌های شورشی، خبرگزاری‌ها و همچنین فیلم‌هایی که خبرگزاری دولتی سوریه و رسانه رسمی آن کشور منتشر کرده بود، بررسی کردم. من همچنین از عکس‌های ماهواره، نقشه‌ها و منابع مرتبط با مواد به‌کاررفته در سلاح‌های شیمیایی استفاده کردم. در این زمینه با کارشناسان متخصص در زمینه سلاح‌های شیمیایی نیز مشاوره‌هایی انجام دادم. من مدت ١١ ماه روی موضوع حمله گازی سارین تحقیق کردم.

این کار برای من از طریق مشاهده و بررسی فیلم‌های ویدئویی میسر شد که در آن از کوهپایه‌های مشرف به یک روستا فیلم‌برداری شده بود. در این راه، فیلم‌های گرفته‌شده از تمامی نواحی تحت کنترل محافظت‌شده داعش را مورد بررسی قرار دادم. تصویر محل کشته‌شدن خبرنگار آمریکایی، تنها با یک منطقه تطبیق داشت؛ تپه‌های «رقاع». پس از آن تحقیقات موردی برای تطبیق نشانه‌های مرتبط با این محل را انجام دادم.گمان نمی‌کنم دستاوردهای نظامی داعش پایدار باشند. باوجود آنکه آنان از نیروی زمینی و تجهیزات برای بمباران نیروهای ائتلاف برخوردارند، اما چشم‌انداز بلندمدتی برای بقایشان متصور نیستم. از لحاظ سیاسی آنچه در عراق و سوریه در حال روی‌دادن است، فراتر از تهدید داعش و امری به‌مراتب پیچیده‌تر است.

ما کارهای بسیار متفاوتی را در مقایسه با یکدیگر انجام می‌دهیم. من از اطلاعات در دسترس عموم استفاده می‌کنم که هرکس دیگری می‌تواند به آنها دسترسی داشته باشد. من با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های خود و سایر همکارانم در طول سال‌های گذشته، قابلیت‌هایمان را گسترش داده و این داده‌های در دسترس را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌ام. درباره کار «اسنودن» و «آسانژ»، آنان هیچ‌گونه کار تحلیلی انجام نداده‌اند و تنها، اطلاعاتی را منتشر کرده‌اند. از نظر من، کار آنها اشکالی ندارد و من با در اختیار قرارگرفتن اطلاعات بیشتری که بتوان با آنها کار کرد، مشکلی ندارم.

ما درواقع نمی‌دانیم افراد بررسی‌کننده این پرونده چه مسائلی را دریافته‌اند، چراکه سند و گزارشی درباره اطلاعاتشان منتشر نکرده‌اند. به همین خاطر، ما می‌دانیم آنان احتمالا انواع مختلف داده‌هایی را در اختیار دارند که به‌طور کامل برای عموم ناشناخته‌اند. قرار است گزارش هیأت ایمنی هلند اواخر سال جاری و گزارش پلیس درباره یافته‌های به‌دست‌آمده نیز در سال ٢٠١٦ میلادی منتشر شوند. پلیس با چالش‌های بسیاری در مسیر بررسی این پرونده مواجه است، چراکه حادثه در یک منطقه جنگی روی داده و به‌شدت تحت‌تأثیر مسائل سیاسی قرار گرفته است. دراین‌میان، حجم بالایی از منابع باز و اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نیز وجود دارند که پیش از این توسط پلیس، مورد استفاده قرار نگرفته بودند. در صورتی که یافته‌های پلیس اشتباه باشند، این موضوع نه‌فقط به مورد سقوط هواپیمای ام اچ – ١٧ مالزی آسیب خواهد رساند، بلکه سبب می‌شود در تحقیقات آینده نیز از داده‌های شبکه‌های اجتماعی و منابع باز استفاده شود.

تاکنون تهدید مرگی متوجه من نبوده است. من، فقط دنبال‌کنندگان زیادی در اینترنت دارم که کارهایم را دنبال می‌کنند و گاهی حرف‌هایی را می‌زنند که می‌توان آنها را به‌راحتی نادیده گرفت. شاید بتوان گفت مهم‌ترین رویداد علیه سایت ما، حمله «دی داس» (به‌معنای سرازیرکردن تقاضاهای زیاد به یک سرور قربانی یا هدف و استفاده بیش از حد از منابع به‌طوری که سرویس‌دهی عادی کاربران آن دچار اختلال شود یا از دسترس خارج شود)، بود. این حمله درست پس از آن انجام شد که ما قطعه‌ای را درباره اعدام «جیمز فولی» توسط داعش منتشر کردیم. به‌نظر می‌رسد برخی از هواداران آنان تصمیم گرفتند حمله‌ای را علیه سایت ما سازماندهی کنند. البته این حمله تنها باعث ایجاد مشکلاتی جزئی آن هم برای یک روز برای سایت شد.

کسانی که ادعا می‌کنند من عضوی از دستگاه‌های اطلاعاتی «ام آی ٥»، «سیا»، «موساد» و... هستیم، این ادعا را سال‌هاست که مطرح می‌کنند حتی پیش از زمانی که من وبلاگ‌نویسی را آغاز کنم. آن هم تنها بدین‌دلیل که من همان کاری را در اینترنت انجام می‌دهم که سایرین انجام داده‌اند. اگرچه کارهای ما درباره سوریه و اوکراین شناخته‌شده‌ترین کارهای ماست، اما بااین‌حال، من درباره رسوایی هک تلفن‌ها در بریتانیا نیز نوشته‌ام که در آن فساد و سوءاستفاده از قدرت توسط پلیس و اقدامات مجرمانه دولت آشکار شده بود. درنتیجه، چگونه می‌توانم عضو یکی از دستگاه‌های اطلاعاتی باشم و چنین اطلاعاتی را منتشر کنم، من دراین‌باره مطمئن نیستم.

درباره ارائه کارهایم به سازمان‌های اطلاعاتی باید بگویم من هر آنچه را انجام می‌دهم، در سایت به صورت آنلاین منتشر می‌کنم پس درنتیجه، اگر آنان بخواهند از این اطلاعات استفاده کنند، یافتن آنها کار دشواری نخواهد بود.

فکر می‌کنم «پوتین» می‌خواهد تا جایی که ممکن است جایگاه خود و متحدانش را حفظ کند و علاقه‌ای به حاکمیت قانون ندارد، چراکه قوانین مانعی بر سر راه اجرای خواسته‌های او خواهند بود. پوتین مایل است قانون را تغییر داده یا آن را نادیده بگیرد. من فکر می‌کنم سیاست تمام کشورها قابل نقد است؛ از غرب تا شرق یا در هر نقطه‌ای از جهان که میان این دو حوزه باشد. با‌این‌حال، حاکمیت قوانین در سطح بومی و بین‌المللی نباید، در راستای خدمت به منافع شخصی یا منافع طبقه حاکم قرار گیرند. من به هیچ ایدئولوژی سیاسی خاصی علاقه ندارم، تنها اعتقادم به حاکمیت قانون و احترام‌گذاشتن همگان به آن است.

برنامه کنونی من برای خاورمیانه آموزش روزنامه‌نگاران عرب‌زبان و کردزبان است تا آنان نیز بتوانند با دسترسی به منابع باز و تکنیک‌های تحقیق در شبکه‌های اجتماعی، کار خود را تسهیل کنند. آنچه آنان با استفاده از تکنیک‌ها انجام می‌دهند، برای خودشان خواهد بود اما علاقه اصلی من این است که بیش از آنکه بگویم چه کاری را انجام دهند، چگونه انجام‌دادن کارها را به آنان آموزش دهم.