مقایسه آرامگاه‌پوریای‌ولی و آدامس‌فرگوسن
درحالی که آدامس الکس فرگوسن ۴۰۰ میلیون ارزش گذاری شده، آرامگاه پوریای ولی درحال تخریب است و از طرف دیگر با صرف هزینه های میلیاردی مشغول ساخت سریال پوریای ولی هستیم.
منبع: الف
دیدن این دو عکس همزمان آدم را به فکر وادار می کند. یک طرف دنیا حاضرند برای آخرین آدامس جویده شده آلکس فرگوسن در دوران مربیگری ۱۵۰ هزار پوند (تقریبا ۴۰۰میلیون تومان) پول بدهند، یک طرف دیگر دنیا آرامگاه «پوریای ولی» رو به تخریب می رود. جالب اینکه هر دو این شخصیت ها ورزشی بودند. اما این کجا و آن کجا؟
پوریای ولی تنها یک شخصیت ورزشی نبود. خصیصه ای که باعث شد تا پوریای ولی نه در عصر ارتباطات امروزی، بلکه در دوران گذشته، شهرت و آوازه اش در همه جا پخش شود، خلق و خوی پهلوانی و انسانی بود. حالا دو شخصیت وجود دارند. یک پهلوان مرده، یک مربی زنده. البته فرگوسن را می توان شخصیتی دانست که در عالم ورزش و فوتبال دارای سبک و سیاق منحصربه فردی است. خصلت هایی که حتما برای علاقه مندان به فوتبال و مربیگری قابلیت الگو برداری دارد. با این حال توجه و ارزش گذاری آدامس جویده شده او را اگر در کنار عکس های مقبره پوریای ولی قرار دهیم، نشان از فاجعه ای می دهد که بیش از همه خودمان را باید شرمنده کند.
بخش جالب تر ماجرا زمانی است که ببینیم قرار است با هزینه های بسیار بالا سریالی درباره پوریای ولی ساخته شود.
مدیرعامل سیمافیلم امروز گفته «نگارش فیلم‌نامه سریال «پوریای ولی» انجام شده است و این سریال در مرحله پیش‌تولید قرار گرفت.» این سریال جزو پروژه های «الف ویژه» سیما فیلم تعریف شده و کارگردانی آن را قرار است آقای جعفری جوزانی انجام دهد.
آن طورکه آقای معصوم زادگان گفته برای ساخت این فیلم احتیاج به امکانات زیرساختی است. قرار نیست تا دکورها یک به یک تولید شود. کارگردان و طراح صحنه این فیلم نیز سفرهایی به خارج از کشور انجام دادند تا وسایل و امکانات مورد نیاز را خریداری نصب کنند.
مدیرعامل سیمافیلم گفته: «خرید این تجهیزات زمانبر و هزینه بر است چون برای اولین بار با صرف چند میلیارد هزینه امکانات و تجهیزات خریداری می‌شود. این برای سریال‌های بعدی سیما ماحصل خوبی به حساب می‌آید. او تاکید داشته که «پوریای ولی» ظرفیت‌های بسیار در حوزه شخصیتی، معارفی و پهلوانی دارد و آقای جوزانی به این مسأله توجه ویژه‌ای کرده‌اند و حتما یکی از آثار فاخر می‌شود.»
اختلاف بر سرمقبره محل دفن پوریای ولی
مانند اکثر میراث های معنوی ایرانی که درباره آنها اختلافاتی بین ایران و همسایگانش وجود دارد، مقبره پوریای ولی نیز محل اختلاف است. برخی مقبره او را در خوی ارومیه می دانند درحالی که ازبک ها نیز مدعی هستند پوریای ولی در این کشور دفن شده است. براساس گفته های آنها نام اصلی پهلوانی که در شهر اورگنج ازبکستان با نام محمود قتالی دفن شده، پوریای ولی است.
این مقبره خود یک مجموعهٔ فرهنگی - تاریخی است و در فاصلهٔ قرن‌های هشتم تا چهاردهم هجری (۱۴ تا ۲۰ میلادی) برای بزرگداشت نام پهلوان محمود در خیوه ۲۵ کیلومتری جنوب شهر اورنگ مرکز خوارزم ساخته شده است. چنانکه در آن نواحی رسم بر این است که پس از مراسم ازدواج برای تبرک به زیارت آرامگاه او می‌روند.
اما در طرف دیگر برخی معتقد که مقبره او در شهرستان خوی و درحال تخریب است. به گفته این دسته در مورد اينكه پهلوان پورياي ولي در خوي زندگي و دفن شده است ۴ سند مهم تاريخي وجود دارد:
۱- كتاب «مرآت الشرق»
۲- طبق يك طومار قديمي كه در عهد صفويه و حدود ۴۰۰ سال قبل بر روي پوست آهو نوشته شده ، صراحتا آمده است كه پهلوان پورياي ولي از شهرستان خوي بود.(كتاب « ورزش باستاني ايران» نوشته دكتر پرويز ور جاوند)
۳- امیر کمال الدّین حسین گازرگاهی در "مجالس العشّاق /۹۶" داستان پهلوان محمود پوریا را شروع کرده: "تکیه دار دارالصّفای اولی الأیدی والابصار
۴- مرحوم پرتو بیضایی در كتاب "تاریخ کشتی ایران" به نقل طوماری به عرض ۱۷ سانتی متر و طول سه متر و نیم پرداخته، که از قرائن پیداست، انشاء کنندة آن از قصّه‌خوانان چند سده پیش وبه احتمال قوی عصر صفویّه می‌باشد.
به گفته این دسته پهلوان محمود قتالی در واقع فرزند پوریای ولی است نه خود وی. پهلوان محمود قتالي هر چند كه عارف و پهلوان نامداري بوده و آثاري هم با يادگار گذاشته، ولي هرگز در شهرت و نام آوري به اي پدرش پهلوان پورياي ولي نیست.
بد نیست در کنار هزینه های میلیاردی ساخت دکور سریال برای این پهلوان، اندکی هم به مرمت مقبره بازمانده از وی بپردازیم. اگر مرام پوریای ولی آنقدرها ارزش دارد - که حتما دارد – تا فیلم فاخر بسازیم، ترمیم یادگار به جامانده از او هم حداقل به اندازه آدامس الکس فرگوسن اهمیت دارد. شاید با این کار این میراث فرهنگی را نیز مانند چوگان و سایر میراث ها از دست ندهیم.
پوریای ولی تنها یک شخصیت ورزشی نبود. خصیصه ای که باعث شد تا پوریای ولی نه در عصر ارتباطات امروزی، بلکه در دوران گذشته، شهرت و آوازه اش در همه جا پخش شود، خلق و خوی پهلوانی و انسانی بود. حالا دو شخصیت وجود دارند. یک پهلوان مرده، یک مربی زنده. البته فرگوسن را می توان شخصیتی دانست که در عالم ورزش و فوتبال دارای سبک و سیاق منحصربه فردی است. خصلت هایی که حتما برای علاقه مندان به فوتبال و مربیگری قابلیت الگو برداری دارد. با این حال توجه و ارزش گذاری آدامس جویده شده او را اگر در کنار عکس های مقبره پوریای ولی قرار دهیم، نشان از فاجعه ای می دهد که بیش از همه خودمان را باید شرمنده کند.
بخش جالب تر ماجرا زمانی است که ببینیم قرار است با هزینه های بسیار بالا سریالی درباره پوریای ولی ساخته شود.
مدیرعامل سیمافیلم امروز گفته «نگارش فیلم‌نامه سریال «پوریای ولی» انجام شده است و این سریال در مرحله پیش‌تولید قرار گرفت.» این سریال جزو پروژه های «الف ویژه» سیما فیلم تعریف شده و کارگردانی آن را قرار است آقای جعفری جوزانی انجام دهد.
آن طورکه آقای معصوم زادگان گفته برای ساخت این فیلم احتیاج به امکانات زیرساختی است. قرار نیست تا دکورها یک به یک تولید شود. کارگردان و طراح صحنه این فیلم نیز سفرهایی به خارج از کشور انجام دادند تا وسایل و امکانات مورد نیاز را خریداری نصب کنند.
مدیرعامل سیمافیلم گفته: «خرید این تجهیزات زمانبر و هزینه بر است چون برای اولین بار با صرف چند میلیارد هزینه امکانات و تجهیزات خریداری می‌شود. این برای سریال‌های بعدی سیما ماحصل خوبی به حساب می‌آید. او تاکید داشته که «پوریای ولی» ظرفیت‌های بسیار در حوزه شخصیتی، معارفی و پهلوانی دارد و آقای جوزانی به این مسأله توجه ویژه‌ای کرده‌اند و حتما یکی از آثار فاخر می‌شود.»
اختلاف بر سرمقبره محل دفن پوریای ولی
مانند اکثر میراث های معنوی ایرانی که درباره آنها اختلافاتی بین ایران و همسایگانش وجود دارد، مقبره پوریای ولی نیز محل اختلاف است. برخی مقبره او را در خوی ارومیه می دانند درحالی که ازبک ها نیز مدعی هستند پوریای ولی در این کشور دفن شده است. براساس گفته های آنها نام اصلی پهلوانی که در شهر اورگنج ازبکستان با نام محمود قتالی دفن شده، پوریای ولی است.
این مقبره خود یک مجموعهٔ فرهنگی - تاریخی است و در فاصلهٔ قرن‌های هشتم تا چهاردهم هجری (۱۴ تا ۲۰ میلادی) برای بزرگداشت نام پهلوان محمود در خیوه ۲۵ کیلومتری جنوب شهر اورنگ مرکز خوارزم ساخته شده است. چنانکه در آن نواحی رسم بر این است که پس از مراسم ازدواج برای تبرک به زیارت آرامگاه او می‌روند.
اما در طرف دیگر برخی معتقد که مقبره او در شهرستان خوی و درحال تخریب است. به گفته این دسته در مورد اينكه پهلوان پورياي ولي در خوي زندگي و دفن شده است ۴ سند مهم تاريخي وجود دارد:
۱- كتاب «مرآت الشرق»
۲- طبق يك طومار قديمي كه در عهد صفويه و حدود ۴۰۰ سال قبل بر روي پوست آهو نوشته شده ، صراحتا آمده است كه پهلوان پورياي ولي از شهرستان خوي بود.(كتاب « ورزش باستاني ايران» نوشته دكتر پرويز ور جاوند)
۳- امیر کمال الدّین حسین گازرگاهی در "مجالس العشّاق /۹۶" داستان پهلوان محمود پوریا را شروع کرده: "تکیه دار دارالصّفای اولی الأیدی والابصار
۴- مرحوم پرتو بیضایی در كتاب "تاریخ کشتی ایران" به نقل طوماری به عرض ۱۷ سانتی متر و طول سه متر و نیم پرداخته، که از قرائن پیداست، انشاء کنندة آن از قصّه‌خوانان چند سده پیش وبه احتمال قوی عصر صفویّه می‌باشد.
به گفته این دسته پهلوان محمود قتالی در واقع فرزند پوریای ولی است نه خود وی. پهلوان محمود قتالي هر چند كه عارف و پهلوان نامداري بوده و آثاري هم با يادگار گذاشته، ولي هرگز در شهرت و نام آوري به اي پدرش پهلوان پورياي ولي نیست.
بد نیست در کنار هزینه های میلیاردی ساخت دکور سریال برای این پهلوان، اندکی هم به مرمت مقبره بازمانده از وی بپردازیم. اگر مرام پوریای ولی آنقدرها ارزش دارد - که حتما دارد – تا فیلم فاخر بسازیم، ترمیم یادگار به جامانده از او هم حداقل به اندازه آدامس الکس فرگوسن اهمیت دارد. شاید با این کار این میراث فرهنگی را نیز مانند چوگان و سایر میراث ها از دست ندهیم.
منبع: الف
آخرین اخبار
