«تل‌ابیض»؛ دروازه دسترسی به پایتخت خودخوانده داعش/ کوبش روژاوا بر طبل کردستان

در کوبانی، شهری که تقریبا از هرگونه نماد شهری خالی شده، اما به‌راستی آبروی مدنیت است، تقریبا خانه و خیابانی به‌معنای معمول آن باقی نمانده است. با‌این‌حال، چه خوب بود اگر می‌توانستیم در همین چند روز اخیر به خیابان‌های ویران آن گام بگذاریم تا شوق زندگی را با تمام وجود احساس کنیم. کافی بود با مردم مبارز آن هم‌سخن شویم تا برق امید را در چشمانشان بیابیم؛ امیدی اصیل که با چاشنی انتظار در حومه‌های این شهر ویران، اما سربلند، صفی طویل از زنان و مردان را به خط کرده تا به استقبال مبارزان «یگان‌های مدافع خلق» بروند. البته کوبانی از مدت‌ها پیش محل رفت‌وآمد مبارزان کرد بوده است؛ مبارزانی که روزگاری برای آزادسازی این شهر از چنگال «داعش»، راه درازی را از عراق پیموده‌ بودند، اما آنچه صحنه‌های چند روز اخیر در حومه این شهر آزاد را متفاوت از پیش کرده است، ورود اولین گروه مبارزان یگان‌های مدافع خلق از کانتون خودمختار جزیره، شرقی‌ترین کانتون در کردستان سوریه است که عاقبت توانستند با گذشت نزدیک به دو سال از آغاز انقلاب روژاوا، به همسایگان غربی خود بپیوندند.

پیوند این دو کانتون کردنشین در شمال سوریه که به همراه کانتون غربی عفرین، از نوامبر ٢٠١٣ و به منظور برپایی جوامعی دموکراتیک و برابری‌طلب اعلام خودمختاری کرده‌اند، بیش از هر چیز ثمره پیشروی یگان‌های مدافع خلق و بخشی از نظامیان ارتش آزاد سوریه با عنوان آتش‌فشان فرات بوده که علاوه بر گشایش دالانی بین این دو کانتون کردنشین، موفق شدند شامگاه روز دوشنبه، شهر «تل‌ابیض»، دروازه دسترسی به الرقه، پایتخت خودخوانده داعش را نیز به تصرف خود درآورند.

آزادسازی تل‌ابیض، یا اگر بخواهیم عنوان کردی آن را بگوییم، «گری سپی» که بر خلاف پیش‌بینی‌ها  و البته به یُمن پشتیبانی هوایی جنگنده‌های ائتلاف، به سرعت و تنها در یک شبانه‌روز اتفاق افتاد، گذشته از آنکه شکستی راهبردی برای تروریست‌های داعش است و آنان را از لحاظ نقل‌و‌انتقال نیرو و تجهیزات و همچنین قاچاق نفت و کالاهای دیگر از طرف مرز ترکیه به شدت در تنگنا قرار می‌دهد، در حقیقت نقطه عطفی در روند تکاپوی تاریخی ملت کرد برای دستیابی به استقلال سیاسی است. این شهر مرزی که به دو نیمه ترک و كرد تقسیم می‌شود و در دهه ٦٠ میلادی قربانی اصلی پروژه کمربند عربی از سوی دمشق بود، اکنون و در پی مهاجرت اجباری هزاران کرد از شمال سوریه، میزبان اکثریتی از اعراب سنی است؛ ترکیبی جمعیتی که چشم‌انداز حاکمیت نیروهای کرد بر این شهر را با اما‌واگرها و البته اتهاماتی از سوی دیگر مخالفان سوری همراه کرده است. برخی از مخالفان میانه‌رو سوری و کردهای مخالف دولت «بشار اسد»، رئیس‌جمهوری سوریه، که یگان‌های مدافع خلق را به توافق مصلحتی با دولت اسد برای ادامه مبارزه با نیروهای داعش و حاکمیت بر شمال سوریه متهم می‌کنند، اکنون هم‌زبان با «رجب‌طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه، مدعی شده‌اند یگان‌های مدافع در پی پاک‌سازی نژادی تل‌ابیض و روستاهای عرب‌نشین حومه آن هستند؛ اتهاماتی که به شدت از سوی فرماندهان مدافع خلق رد شده است.

با تمام این اوصاف، بسیاری از کارشناسان بر این باورند آزادسازی تل‌ابیض به دست نیروهای کرد، موجد نقشی حیاتی برای اقلیت کرد در آینده کشوری است که برای دهه‌ها آنان را از حقوق اولیه خود محروم کرده است.

«مایکل استیفنز»، تحلیلگر مؤسسه مطالعات دفاعی و امنیتی بریتانیا، معتقد است هر دولت سوری که در آینده بر سر کار بیاید، ناگزیر از به‌رسمیت‌شناختن یک منطقه کاملا خودمختار کردنشین است. او در گفت‌وگویی با روزنامه فایننشال تایمز گفت، عرصه سیاسی سوریه اکنون شاهد اوج‌گیری بازیگری سیاسی در قامت کردهای استقلال‌طلب است که با اتکا به حمایت قدرت‌های غربی، در صورت ندادن خودمختاری از سوی دمشق، بدون شک راه خون‌بار جدایی از سوریه را در پیش خواهند گرفت.

این در حالی است که نظر به ارتباط سازمانی یگان‌های مدافع خلق با حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، چشم‌انداز پشتیبانی راهبردی نیروهای ائتلاف از مبارزان کرد که اکنون صرفا تحت لوای جنگ با تهدید مشترک داعش قابل تعریف است، شاید در فردای شکست مذاکرات صلح ترکیه و پ‌ک‌ک، دیگر محلی از اعراب نداشته باشد.