الاهرام: پای شکسته کری مذاکرات‌هسته‌ای را به شکست می کشاند؟!

الاهرام نوشت: زمانی که ایران و گروه پنج به علاوه یک بر سر چارچوب توافق بر سر برنامه اتمی ایران در لوزان به توافق رسیدند، محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران درباره رسیدن به توافقی نهایی تا پیش از ضرب الاجل اول ژوئیه خوش بین بود اما تنها کمتر از سه هفته مانده به این ضرب الاجل، احتمال برای رسیدن به توافق نهایی در هاله ای از ابهام قرار دارد.پای جان کری وزیر خارجه آمریکا در زمانی که در ژنو به سر می برد و قصد داشت با همتای ایرانی خود دیدار کند، شکست. به نظر می رسد نه تنها پای کری شکسته است بلکه به نظر می رسد که یکی از پایه های این مذاکرات هم دچار شکستگی شده است.

به گزارش «تیک»، به نتیجه رسیدن مذاکرات تنها در حالتی می تواند ممکن باشد که پای جان کری در کوتاه ترین مدت بهبود پیدا کند و او بتواند در زمان ممکن باقیمانده تا ضرب الاجل اول ژوئیه خود را به این مذاکرات برساند. با این حال در زمان کوتاه باقیمانده تا ضرب الاجل، بسیاری از مذاکره کنندگان معتقدند که حرکت به طرف رسیدن به توافق نهایی با وجود بسیاری از مسائل حل نشده به کندی صورت می گیرد.

این موضوع عمدتا به درخواست آژانس بین المللی انرژی اتمی برای اعزام بازرسانش به برخی از اماکن نظامی ایران که مشکوک به فعالیت های مرتبط به برنامه اتمی این کشور و مصاحبه با برخی دانشمندان اتمی ایران، مرتبط است. ایران با این موضوعات زمانی که پروتکل الحاقی معاهده ان.پی.تی را پذیرفت،موافقت کرده است. ایران با پذیرش پروتکل الحاقی معاهده ان.پی.تی موافقت کرده است اما اجازه بازرسی از اماکن نظامی و مصاحبه با دانشمندانش را نداده است و اعلام می کند که این تعهدات بخشی از پروتکل نیست.

با غیاب جان کری از مذاکرات بسیار سخت می توان گفت که با زمان کوتاه باقیمانده تا ضرب الاجل مذاکره کنندگان بتوانند راه حلی برای این درخواست ها پیدا کنند.حمید بعیدی نژاد یکی از مذاکره کنندگان ایرانی اعلام کرده است که پروتکل الحاقی ان.پی.تی و مصاحبه با دانشمندان بخشی از توافق جامع که در پیش نویس نهایی توافق ذکر شده است، نیستند. این موضوع می تواند به منزله کارت سفیدی برای مذاکره کنندگان باشد تا بتوانند تا ضرب الاجل به کار خود ادامه دهند.اما در آمریکا افراد زیادی مخالف توافق نهایی هستند و خواهان تعجیل در رسیدن به آن نیستند. در این حال برخی مخالفان توافق هم وجود دارند که می گویند نباید تا پیش از ضرب الاجل از خود ضعف نشان دهیم.

اما ضرب الاجل اول ژوئیه ممکن است مواضع مذاکره کنندگان ایرانی را و به خصوص اینکه این توافق منافع زیادی را برای این کشور به همراه دارد،نرم کند زیرا این کشور از نظر اقتصادی و منطقه ای تحت فشار قرار دارد و این توافق احتمالی می تواند از بار تحریمها بر آن بکاهد و سبب بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش حضورش در منطقه شود. 

ایران همچنین نیاز دارد که به دارایی های بلوکه شده خود در خارج از کشور دسترسی داشته باشد و با وجود پیشرفت کند در مذاکرات اتمی راغب است که راه حلی برای پایان مذاکرات فشرده دوساله پیدا کند. با این حال سناتورهای آمریکایی منتظرند که اگر مذاکرات شکست بخورد برای وضع تحریمهای بیشتر بر ایران اقدام کنند. از طرف دیگر اسرائیلی ها هم خواهان تمدید مذاکرات به منظور خریدن زمان بیشتر برای به خطر انداختن کل روند مذاکرات هستند. اخیرا برخی از مقامات اسرائیلی با فشار بر دولت اوباما خواهان تمدید زمان مذاکرات با ایران شده اند. یووال اشتاینیتز وزیر انرژی اسرائیل در مصاحبه با نشریه وال استریت ژورنال در روز جمعه گفت که توافق با ایران برای امنیت بلند مدت اسرائیل کشنده است.

عباس عراقچی از مذاکره کنندگان ارشد ایران به تازگی گفت که روند تهیه پیش نویس توافق نهایی به خاطر برخی پیچیدگی ها و حساسیت ها به کندی پیش می رود. وی اعلام نکرد که تاخیرها به درخواست های آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازرسی از اماکن نظامی مربوط می شوند بلکه گفت که این موضوع به مسائل دیگری مرتبط هستند. وی در روز ششم ژوئن و به هنگام بازگشت از وین به تهران در گفتگو با رسانه های ایرانی گفت که این مسائل به ضمایم مربوط به مسائل فنی و اجرایی شدن توافق نهایی مربوط می شوند.

مذاکره کنندگان آنقدر باهوش هستند که منافع یک توافق نهایی را برای همه طرف ها به خوبی درک کنند. در این حال ناظران سیاسی منتظر تحولات بیشتر و از جمله اینکه آیا جان کری توانایی حضور در دور بعدی مذاکرات و دیدار با ظریف را خواهد داشت یا نه، هستند. در این حال یک دیپلمات حاضر در مذاکرات گفت که نبود کری در این مرحله از مذاکرات می تواند به خارج شدن مذاکرات از توجه رسانه ها کمک کند. تمامی توجه رسانه ها به گمانه زنی درباره تهدیدات موجود برای این مذاکرات متمرکز شده است. پای شکسته کری خوب خواهد شد اما اگر مذاکرات دچار از هم پاشیدگی شود آنگاه بهبود آن نه که ممکن نباشد اما بسیار دشوار خواهد بود. در این حال مذاکرات در سطح کارشناسان در جریان است اما هنوز اینکه مذاکرات در حد وزرا چه زمانی از سر گرفته شود، معلوم نیست.