اگرچه موضوع استيضاح اعلام وصول شده علي اصغر فاني، وزير آموزش و پرورش به برگزاري جلسه‌اي با استيضاح‌كنندگان در كميسيون آموزش و تحقيقات پارلمان منوط شده است، اما اين اولين بار نيست كه وزيري از كابينه يازدهم استيضاح مي‌شود يا آنكه در پاسخ به سوالات متعدد نمايندگان در صحن علني با كارت زرد مجلسي‌ها روبه‌رو مي‌شود. عمر كابينه حسن روحاني به دو سال نرسيده، اما در همين مدت طي شده، دولت او با انواع مختلفي از سوالات، تذكرات، كارت‌هاي زرد، اخطار، استيضاح، عدم‌اعتماد و حتي اظهاراتي فراتر از انتقاد، از سوي مجلسي‌ها روبه‌رو شده است؛ اقداماتي كه در بسياري از موارد دولت را تحت فشار قرار داده است.

فضايي اينچنين، دست‌كم در اين برهه از زمان كه دولت با دغدغه‌اي با عنوان موضوع مذاكرات هسته‌اي درگير است، بدون شك دولت را با موضوعات داخلي به موازات اقدامات سياست خارجي و فشارهاي ناشي از آن روبه‌رو مي‌كند. پيش از اين، آنچه در مواجهه مجلس با دولت حسن روحاني بيش از هر موضوعي خبرساز شد، ماجراي استيضاح رضا فرجي‌دانا، اولين وزير علوم تحقيقات و فناوري دولت يازدهم، پيوند اين استيضاح با موضوع پرونده اعطاي بورسيه‌هاي غيرقانوني دولت قبل و در ادامه آن، رد چهار گزينه ديگر روحاني براي وزارتخانه علوم بود؛ موضوعي كه حدود چهار ماه به طول انجاميد.

در اين باره اگر از توضيح موضوع اعطاي كارت‌هاي زرد به وزيران روحاني كه شمار آن به 12 كارت رسيد بگذريم، در تازه‌ترين اقدام مجلسي‌ها مي‌توان از به جريان افتادن استيضاح وزير آموزش و پرورش ياد كرد. از سوي ديگر تاكيد بسياري از نمايندگان بر اعلام وصول استيضاح ديگر وزيران ازجمله علي ربيعي، وزير رفاه، كار و تامين اجتماعي و حميد چيت چيان، وزير نيرو نيز قابل ذكر است. نادر قاضي پور، نماينده اروميه ديروز در تذكري به هيات‌رئيسه خواستار اعلام وصول وزير نيرو شد.

 از سوي ديگر و در تازه‌ترين اقدام هم استیضاح حميد آخوندی، وزير راه و شهرسازي در کمیسیون عمران مجلس شوراي اسلامي كليد خورده است. پيش از اين نيز گمانه‌زني‌هايي درباره طرح استيضاح عبدالرضا رحماني فضلي، وزير كشور و علي جنتي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي به گوش مي‌رسيد. در مسكوت ماندن بسياري از اين طرح‌هاي استيضاح بايد به نقش هيات‌رئيسه مجلس اشاره كرد؛ آنجا كه هيات‌رئيسه مجلس با اعلام وصول نكردن اين طرح‌ها، انتقاد برخي نمايندگان خواهان استيضاح را در قالب تذكر، اخطار يا نطق را برانگيخته است به نحوي كه نوعي كشمكش را ميان برخي نمايندگان و هيات‌رئيسه به وجود آورد.

 در اين باره تلاش هيات‌رئيسه و شخص علي لاريجاني رئيس مجلس براي تعامل بيشتر مجلسي‌ها با دولت قابل ذكر است. هرچند طرح استيضاح فاني بر اساس آنچه باهنر آن را «تحت فشار برخي نمايندگان» مي‌خواند اعلام وصول شده است، اما دو هفته پيش از اين، علي لاريجاني درباره اين استيضاح، نمايندگان مجلس را ملزم به تعامل با وزير و برگزاري جلساتي با حضور فاني و نمايندگان خواهان استيضاح كرده بود. اين پادرمياني نشان مي‌دهد كه او و هيات‌رئيسه مجلس رغبتي به استيضاح ندارند.

 اين موضوع درباره استيضاح وزير كار نيز صادق بوده است. در اين باره اگرچه نمايندگان خواهان استيضاح، بارها از اعلام وصول نشدن طرح استيضاح وزير كار، به هيات‌رئيسه گلايه كرده‌اند، اما محمدرضا پورابراهیمی يكي از نمايندگان خواستار استيضاح، 29 ارديبهشت ماه امسال از شرطي سخن گفت كه رئيس مجلس براي اعلام وصول اين طرح مطرح کرد. به گفته اين نماينده مجلس در جلسه سه‌جانبه لاریجانی، ربیعی و استیضاح‌کنندگان علي لاریجانی قول داد تا در صورتی که استیضاح‌کنندگان به جمع‌بندی نرسند، استیضاح وزیر رفاه اعلام وصول مي‌شود.

تعويق استيضاح وزير آموزش و پرورش

به هر روي، خبرها از آن حكايت دارد كه استيضاح علي اصغر فاني فعلا به تعويق افتاده است؛ گرچه دو روز پيش، زمان برگزاري جلسه استيضاح اين وزير از سوي محمدرضا باهنر رئيس جلسه، چهارشنبه آينده اعلام شده بود، اما ديروز خبرها از عقب افتادن آن حكايت داشت. اين را عبدالوحيد فیاضی سخنگوي كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس به «دنياي اقتصاد» خبر داده است. او در اين باره با اشاره به برگزاري جلسه‌اي ميان نمايندگان خواهان استيضاح و وزير آموزش و پرورش، زمان اين جلسه را يكشنبه آينده 24 خرداد اعلام و تاكيد كرد: «پیش از این 175 تن از نمایندگان با امضای نامه‌ای خواستار برگزاری جلسه غیرعلنی با حضور فانی شده بودند که بنا به صلاحدید هیات‌رئیسه این جلسه برگزار نشد.

در جلسه علنی ديروز نیز برخی نمایندگان مجددا خواستار برگزاری این جلسه غیرعلنی شدند که رئیس جلسه، موضوع استیضاح را به علت ارجاع این قضیه به کمیسیون آموزش و تحقیقات، فعلا کان لم یکن تلقی کرد و از احتمال برگزاری چنین جلسه‌ای در هفته آتی خبر داد.» محسن صرامي، نماینده خمینی شهر در تذکری در جلسه علنی ديروز به نامه 177 نفر از نمایندگان اشاره كرده بود كه بر اساس آن قرار بود در جلسه غیر‌علنی با محمدباقر نوبخت و فانی ناگفته‌ها در خصوص معیشت فرهنگیان مطرح و مورد رسیدگی قرار گیرد.

 او البته تاكيد كرد كه برگزاری جلسه غیر‌علنی ربطی به استیضاح فانی ندارد؛ بنابراین از هیات‌رئیسه درخواست دارم که متعهد باشد و انجام وظیفه کند. از سوي ديگر ضرغام صادقی، عضو هيات‌رئيسه مجلس درباره به تعويق افتادن استيضاح به «ایرنا» گفت: «طبق آیین‌نامه جدید، زمانی که طرح استیضاح از وزیر اعلام وصول می شود، کمیسیون یک هفته فرصت دارد طرح را با حضور وزیر بررسی کند.» به گفته او پس از آن زمان، وزیر مربوطه، 10 روز فرصت دارد در صحن مجلس حضور یابد. نكته‌اي كه درباره استيضاح فاني وجود دارد آن است كه برخي قرائت متن استیضاح در جلسه روز سه‌شنبه را خلاف آیین‌نامه مي‌دانند.

علیرضا منادی در اين باره به «ایسنا» گفت: «این مساله ابتدا باید در کمیسیون تخصصی مطرح شود و در جلسه‌ای استیضاح‌کنندگان با وزیر مسائل خود را بررسی کنند و اگر نمایندگان قانع نشدند و تعداد متقاضیان استیضاح بیش از 10 نفر بود در این صورت استیضاح قابل طرح در مجلس است.» بر اين اساس تاريخ برگزاري استيضاح فاني به نتيجه جلسه او با استيضاح‌كنندگان در كميسيون آموزش و تحقيقات بستگي دارد. آنچه استيضاح‌كنندگان را بر آن داشته تا اين استيضاح را بيش از هر موضوع ديگري در مجلس پيگيري کنند وضعيت بد معيشتي فرهنگيان است. به باور استيضاح‌كنندگان وزير كنوني آموزش و پرورش در مسائلي چون جلب رضایت جامعه مهم آموزش و پرورش و نيز در افزایش فضای آموزشی در مناطق محروم ناتوان ظاهر شده است.

استیضاح آخوندی در کمیسیون عمران

استيضاح علي‌اصغر فاني هنوز به نتيجه نرسيده، خبر تقديم استیضاح وزیر راه‌ و شهرسازی با امضاي 30 نفر به هیات‌رئیسه اعلام شده است. حسن كامران در گفت‌وگو با «ايلنا» با بيان اينكه یکشنبه هفته آینده اين استيضاح در کمیسیون عمران بررسی می‌شود، گفت: «یکی از محورهای مهم این استیضاح در مورد برنامه‌هایی است که وزیر راه و شهرسازی در حوزه عمومی، حمل و نقل و مسکن و شهرسازی در روزهای ابتدایی مسوولیت خود به مجلس ارائه داد، اما تاکنون این برنامه‌ها عملی نشده است.»

 به گفته كامران، انعقاد برخی قراردادها، از جمله مسائلی است که نمایندگان مجلس در مورد استیضاح عباس آخوندي، مورد سوال قرار خواهند داد. در ميان 25 ماده تدوین شده براي اين استيضاح موضوعاتي چون عزل و نصب‌های بدون دلیل و حذف نیروهای مومن، عدم‌پیگیری و حل مشکلات مسکن مهر، عدم‌حمایت از مسکن محرومان و... ديده مي‌شود.

سوال از وزير اطلاعات در صحن علنی

از سوي ديگر عضو کمیسیون امنیت ملی با اشاره به جلسه عصر سه‌شنبه این کمیسیون گفت: «پس از استماع پاسخ‌های وزیر اطلاعات، برخی نمایندگان قانع نشدند.» سیدحسین نقوی حسینی در اين باره به «ایلنا» با اشاره به محورهاي سوالات موسی‌الرضا ثروتی از وزیر اطلاعات گفت: «پس از استماع، پاسخ‌های وزیر اطلاعات در مورد سوالات مطروحه، ثروتی از این پاسخ‌ها قانع نشد.» بر اين اساس وزير اطلاعات نيز بايد در يكي از جلسات علني مجلس در هفته‌هاي آينده حضور يابد و در حضور همه نمايندگان به سوالات پاسخ داده و آنان را قانع كند. بنابر آنچه در اين گزارش درباره احتمال برگزاري چند استيضاح در ماه‌هاي آينده نگاشته شده است، به نظر مي‌رسد دولت يازدهم يكي از دوره‌هاي سخت را در پيش داشته باشد.