احیای القاعده در جنگ داخلی سوریه و عراق

"داعش ممکن است که به صدر اخبار رسانه‌های جهان تبدیل شده باشد اما گروه تروریستی دیگری هم درخاک سوریه فعال است؛ گروهی که با مخالفان سوری تحت حمایت آمریکا همکاری می‌کند: القاعده."

به گزارش ایسنا، پایگاه خبری کریستین ساینس مانیتور در گزارشی خبری از فعالیت گروه القاعده در سوریه و تبعات آن سخن گفته است:

«در پوشش‌های خبری جنگ داخلی سوریه و عراق بیشترین توجه‌ها معطوف به داعش بوده است. ماه گذشته داعش نیروهای عراقی را در شهر رمادی شکست داد، همزمان این گروه به جشن یکسالگی اشغال موصل رسید، درحالی که همچنان در سوریه قدرتمند است. داعش همچنین ماه پیش شهر باستانی پالمیرا را در شرق سوریه اشغال و 200 اسیر را اعدام کرد و اکنون به سرعت به سمت غرب یعنی دمشق می‌تازد.

اما موفقیت‌ها و پیشروی‌های داعش - گروهی افراطی که دست به برده‌گیری دختران نوجوان و سربریدن و سوزاندن اسرا می‌کند- به گروه بزرگ دیگری در سوریه فرصت تغییر داده است: جبهه النصره شاخه محلی القاعده. این گروه افراطی که همزمان با داعش و نیروهای دولت سوری درگیر است با بخشی از گروه‌های به اصطلاح "میانه رو" در دل لشکر الفتح همکاری می‌کند و طی هفته‌های گذشته باعث و بانی بسیاری از پیشروی‌های این لشکر در مقابل نیروهای دولتی به ویژه در استان ادلب بوده است.

برای دولت‌هایی که سقوط اسد در سوریه را مهمترین خواسته خود می‌دانند ‌- کشورهایی چون عربستان، ترکیه و قطر که از بشار اسد بیش از شبه‌نظامیان سنی می‌ترسند- پیروزی‌های متحد القاعده مساله‌ایست که باید برایش جشن بگیرند و به این باور ایمان بیاورند که با این همه این گروه چندان هم بد نیست. دست کم این گروه اشتیاق سیری ناپذیر داعش به سربریدن و درگیری‌های گسترده را ندارد و تمایلشان برای همکاری‌ با گروه‌های ملی‌گرای سوری نشان می‌دهد که آنها ایدئولوژی "جهادی" فراملی و غایی خود را برای بهبود وضعیت شورشیان کنار می‌گذارند.

در اینجاست که ابومحمد الجولانی، رهبر جبهه النصره در دو مصاحبه اخیر شبکه قطری الجزیره که در کنار مخالفان سوری تلاش می‌کند، دیده می‌شود.

جولانی در این دو مصاحبه گفت، گروهش به وفاداری به ایمن الظواهری، رهبر القاعده ادامه می‌دهد و این متحد سابق اسامه بن لادن دستور داده که این گروه به هیچ یک از غربی‌ها حمله نکند. به گفته او اقلیت‌های مذهبی مانند علوی‌ها -اقلیتی که اسد و اکثر اعضای حلقه اطراف او متعلق به آنند- در سوریه‌ای که القاعده در آن حاکم باشد هیچ چیزی برای ترسیدن ندارند.

وی در این باره اظهار کرد: اگر هر یک از شما از وفاداری به حکومت خودداری کرده و توبه کنید بخشیده خواهید شد و این اجازه را خواهید داشت تا به عنوان یک شهروند سوری زندگی کنید. جنگ ما علیه رژیم بشار است و ما هیچ کاری با آمریکا و غربی‌ها نداریم با وجود اینکه آن‌ها ما را بارها بمباران کرده‌اند.

در پی این مصاحبه شبکه الجزیره برنامه‌ای در تمجید از جبهه النصره پخش کرد.

در این میان آمریکا و غربی‌ها به نظر موضعی "در خور" اتخاذ کرده‌اند. در حالی که پیشتر واشنگتن این گروه را به عنوان گروه تروریستی معرفی می‌کرد اکنون سیاستی کامل بر عکس در پیش گرفته است.

طالبان در افغانستان زمانی مهمترین هدف نظامی ارتش آمریکا بود در حالی که نام این گروه در لیست تروریستی کشورهایی چون آمریکا و انگلیس یا حتی سازمان ملل نبود و نیست. کاخ سفید حتی نام حزب‌الله را در لیست تروریست‌های خود قرار نداده است.

دولت اوباما ممکن است درصدد مماشات با گروه‌های مسلحی باشد که در کنار عراقی‌ها می‌جنگند اما به نزاع با حامیان نیروهای سوری مانند گروه جبهه النصره ادامه می‌دهد. این دو دستگی منافع غرب را تامین نخواهد کرد.

چارلز لیستر، عضو مرکز بروکینگز در دوحه در این باره می‌گوید، شواهدی وجود دارد که "عمل گرایی" جدید النصره همان طور که همیشه می‌گوید بیانگر تقسیم بندی واقعی حامیان القاعده در سوریه است. برخی از آنها به نظر می‌رسد واقعا به یک برنامه در سوریه بدون هدف نهایی القاعده یعنی نابودی آمریکا و سایر دشمن‌های خارجی تمایل دارند. اما لیستر همچنین اظهار می‌کند انتظار اینکه این موضع عمل‌گرا و مصلحت اندیش به اعتقاد این گروه تبدیل شود، احمقانه است.

در حال حاضر میانه رو یا غیر میانه رو بودن النصره این مساله را از بین نمی‌برد که این گروه شاخه‌ای از القاعده است؛ گروهی که بارها اعلام و تلاش کرده تا جهان غرب را نابود کند. مصاحبه جولانی ممکن است به نظر برخی حاوی مواضع میانه روتری در مسائلی چون اقلیت‌ها، قانون شریعت و خشونت‌ علیه غرب بوده باشد اما تمامی این مواضع در شرایط فعلی مطرح می‌شوند: جنگ! اما اگر روزی رژیم اسد کنار برود یا کنار گذاشته شود رنگ واقعی القاعده به طور حتم آشکار می‌شود.

همین دلیل کافی است تا جامعه جهانی مواضع جدید النصره را بخشی از برنامه‌ای طولانی مدت بداند. سوریه در دروازه اروپا قرار دارد و دشمن 20 ساله غرب و القاعده در حال دور زدن غرب و جلب حمایت کسانی است که می‌توانستند حامی غرب باشند.

تاریخ شاخه‌های القاعده در منطقه در این باره ضامن هیچ آینده امیدبخشی نیست. القاعده کهنه کار در عراق موجب ایجاد جنگ داخلی در عراق شد که ده‌ها هزار غیرنظامی را به کشتن داد.

در همین حال دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید، النصره مسئول نقض‌های حقوق بشری گسترده و سیستماتیکی از جمله هدف قرار دادن غیر نظامیان، آدم ربایی و اعدام است و قوانین محدود کننده شدیدی علیه زنان و دختران اعمال می‌کند و کودکان را به عنوان سرباز پرورش می‌دهد. در همین حال مخالفان سوری تحت حمایت آمریکا همکاری بسیار نزدیکی با النصره و سایر شاخه‌های افراطی در لشکر فتح دارند.

اگر شورشیان پیروز جنگ داخلی سوریه شوند، جنگ‌ها در پی جنگ‌ها می‌آیند و حتی اگر داعش در سوریه بیش از این پا بگیرد می‌توان گفت که النصره برای آینده سوریه پس از آن سکوت نخواهد کرد.»