شکست اردوغان و پیروزی چشم‌گیر کردها در انتخابات پارلمانی ترکیه

نتایج شمارش آرای انتخابات پارلمانی ترکیه نشان می‌دهد که حزب عدالت و توسعه، که از رجب طیب اردوغان رئیس جمهور حمایت می‌کند، اکثریت خود را در پارلمان از دست داده است.

به گزارش ایسنا به نقل از شبکه تلویزیونی تی آر تی ترکیه، درحالی که ۹۹ درصد آرا شمارش شده، حزب عدالت و توسعه تنها ۴۱ درصد آرا را به دست آورده است.

به این ترتیب حزبی که برای ۱۳ سال تحت هدایت اردوغان بلامنازع به نظر می‌رسید اکنون ممکن است برای تشکیل دولت به تقلا بیافتد و به فکر ائتلاف باشد.

حزب چپ‌های دموکراتیک مردم (HPD) که از حمایت کردها برخوردار است، حدود ۱۳ درصد آرا را به دست آورده که بیش از ۱۰ درصد آرای لازم برای حضور در مجلس قانون گذاری ترکیه است. این حزب مدافع حقوق کردها برای اولین بار به پارلمان راه می‌یابد.

شبکه تی.آر.تی گزارش داد، نتایج غیررسمی و نهایی شمارش آرا به صورت زیر منتشر شده است:

حزب عدالت و توسعه: 40.9 درصد

حزب جمهوری‌خواه مردم: 25.2 درصد

حزب حرکت ملی: 16.5 درصد

حزب دموکراتیک مردم: 12.6 درصد

به این ترتیب بر اساس آرای فوق، حزب عدالت و توسعه به عنوان حزب پیشتاز انتخابات موفق به کسب ۲۵۹ کرسی، حزب جمهوری‌خواه مردم ۱۳۱ کرسی، حزب حرکت ملی ۸۲ کرسی و حزب حزب دموکراتیک مردم ۷۸ کرسی از پارلمان ترکیه شده‌اند.

با توجه به این نتایج هیچ کدام از احزاب سیاسی نخواهند توانست به تنهایی دولت تشکیل بدهند زیرا بر اساس قانون اساسی ترکیه، حد نصاب لازم برای تشکیل دولت ۲۷۶ کرسی است.

میزان مشارکت مردم ترکیه در این انتخابات که روز یکشنبه برگزار شد، 86 درصد از کل واجدین شرایط اعلام شده است.

با توجه به این نتایج، اردوغان ناچار خواهد شد که برنامه تغییر قانون اساسی را که به دنبال اجرای آن در صورت پیروزی انحصاری در انتخابات بود، کنار بگذارد.

برنامه تغییر قانون اساسی، قرار بود اختیارات رئیس جمهور را در حکومت ترکیه افزایش دهد و این کشور را به یک نظام "ریاستی" تبدیل کند که در آن اختیارات اصلی اجرایی با شخص رئیس جمهور باشد.

برای تصویب این تغییر در پارلمان ترکیه، رجب طیب اردوغان به دو سوم آرای نمایندگان احتیاج داشت.

حالا عدالت و توسعه که برای تشکیل دولت ۱۷ کرسی کم دارد و اکنون باید به فکر تشکیل یک دولت اقلیت یا ائتلاف با سایر احزاب باشد.

براساس پیش بینی شبکه‌های تلویزیونی ترکیه، سهم حزب عدالت و توسعه احتمالا ۲۵۸ کرسی در پارلمانی که ۵۵۰ کرسی دارد خواهد بود و پس از آن حزب مخالف جمهوری‌خواه مردم (سی اچ پی) و حزب حرکت ملی (ام اچ پی) قرار می‌گیرند.

انتظار می‌رود که حزب اچ دی پی ۷۵ تا ۸۰ کرسی کسب کند.

مراد کارایالسین، رئیس حزب جمهوری‌خواه مردم گفت که نتایج، رد آشکار تلاش اردوغان برای افزایش اختیاراتش است.

در همین حال احمد داووداغلو، نخست وزیر ترکیه در اظهاراتی که ظاهرا به معنی پذیرش این نتایج بود، گفت: "تصمیم مردم درست‌ترین تصمیم است."

این شروع یک عصر تازه سیاسی در ترکیه و ضربه‌ای سخت به رئیس جمهوری است که باعث تفرقه ملی شده است.

خبرنگار بی‌بی‌سی از استانبول می‌نویسد: در منطقه خاورمیانه، ترکیه اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین مسیری که انتخاب می کند، ماهیت دموکراسی‌اش و رهبرانی که سر کار می آورد، جملگی دارای پیامدهایی ورای مرزهای این کشور هستند.

وی ادامه داد، حزب دموکراتیک مردم (اچ دی پی) علاوه بر آرای کردها، شعارهایی برای جذب چپگرایان و مخالفان سرسخت اردوغان در زمینه برابری، حقوق همجنسگرایان و نگرانی‌های زیست محیطی داد.

گفته می‌شود که فضای حاکم بر مقر حزب عدالت و توسعه فضای سرخوردگی و یاس است و در مقابل خبر عبور حزب عمدتا کردی اچ دی پی از حد نصاب لازم برای ورود به پارلمان برای اولین بار باعث شادمانی هوادارانش شده است.

سیری ثریا اوندر، معاون حزب گفت: "این یک پیروزی برای دموکراسی در برابر فساد سیاسی بود... پیروزی صلح بر جنگ."

رهبر اچ دی پی روز یکشنبه ائتلاف با عدالت و توسعه را مردود دانست و گفت که نتیجه انتخابات به بحث درباره تبدیل به یک نظام ریاست جمهوری پایان می‌دهد.

صلاح‌الدین دمیرتاش در یک کنفرانس خبری در استانبول گفت: "با این انتخابات بحث درباره ریاست جمهوری و دیکتاتوری در ترکیه به پایان رسیده."

وی در اولین واکنش به نتایج انتخابات ترکیه گفت: پیروزی HDP، پیروزی تمام مظلومین، کردها، ترک‌ها، ارامنه، علوی‌ها، ایزدی‌ها، سنی ها و ... در ترکیه بود.

به گزارش کردپرس به نقل از حریت، دمیرتاش گفت: یک روند انتخاباتی نابرابر، دشوار و سخت را دنبال کردیم. اول از همه باید عنوان کنم در این محیط انتخاباتی در یک فضای آزاد دموکراتیک نتوانستیم سیاست‌های خود را دنبال کنیم. در مقابل یک رقابت نابرابر با تمام اختیارات دولتی مجادله کردیم. در این رقابت یک حزب سیاسی با استفاده از تمام اختیارات دولتی در یک محیطی که حملات و توطئه‌ها طراحی شده بود به رقابت پرداختیم. ولی همواره از صلح، عدالت و آزادی حمایت کردیم. یک پیروزی محتشم و یک صلح معظم را به دست آوردیم. این پیروزی به تمام ترکیه مبارک باشد.

وی افزود: در این انتخابات دموکراسی، صلح و آزادی در مقابل فشار، اقتدارگرایی و کین و نفرت پیروز شده است. این پیروزی، پیروزی تمام مظلومین، کردها، ترک‌ها، ارامنه، علوی‌ها، ایزدی‌ها، سنی‌ها و ... در ترکیه بود. این موفقیت، موفقیت کارگران، بیکاران، روستاییان، مزرعه داران و کشاورزان بود. این برد، برد تمام شهروندانی خواهد بود که خواهان دموکراسی آزاد در ترکیه و رهایی از قانون اساسی ناشی از کودتای 12 سپتامبر (1980) بودند. با این پیروزی کردها نیز در این کشور با غرور در کنار سایر برادران خود زندگی خواهند کرد. این پیروزی مشترک ملت ترکیه است.

دمیرتاش افزود: هر وعده‌ای که در میادین شهرها داده‌ایم به آن عمل خواهیم کرد. دیگر حزب دموکراتیک مردم (خلق‌ها) یک حزب سراسری در ترکیه است. ترکیه، حزب دموکراتیک مردم است و حزب دموکراتیک مردم ترکیه است. دست پیدا کردن به این موقعیت یک غرور برای ما است. حزب عدالت و توسعه با رفتارهای متکبرانه خود که عنوان کرده بود مسئله کردها وجود ندارد، مذاکره ای مطرح نیست، میز مذاکرات وجود خارجی ندارد در شرق ترکیه و مناطق کردنشین این کشور به صفر رسیده است. به همه کسانی که با ایمان به ما به هر دلیلی به ما رای داده اند قول می دهم آن ها را ناامید نخواهم کرد. رای های که به ما داده‌اید امانتی است پیش ما که با آنان راه دموکراسی را همراه خواهیم کرد. از این ساعت به بعد در ترکیه مقوله ریاست جمهوری و تبدیل شدن به دیکتاتوری خاتمه یافته است. ترکیه توانست از کنار پرتگاه به سلامت عبور کند.

رئیس مشترک حزب دموکراتیک مردم خاطرنشان کرد: در این پیروزی میلیون‌ها فرد سهم دارند. حزب دموکراتیک مردم علیه ترکیه، علیه ملت ترکیه در داخل هیچ برنامه‌ای نبوده و از این ساعت نیز نخواهد بود. من از تمام کسانی که در این پیروزی سهم داشتند تشکر می‌کنم از احزابی که با ما ائتلاف کرده‌اند تشکر می‌کنم. به کسانی که در بمبگذاری دیاربکر کشته شده اند نیز از پروردگار طلب مغفرت کرده و برای خانواده آنان صبر خواستارم. افرادی در آن حادثه دچار قطع عضو شده‌اند. از تمام آنان تشکر می‌کنم. بیشتر از همه مادران داغ دیده کرد و ترک به این صلح و پیروزی نیاز داشتند. به صلحی که آنان منتظر آن بودند بسیار نزدیک شدیم. این پیروزی را به تمام مادران داغ دیده ترکیه تقدیم می‌کنم.

وی تاکید کرد: راه دشورای که دنبال می‌کردیم بی نتیجه نماند. ما از روند مذاکرات صلح و تاسیس دموکراسی در ترکیه حمایت کردیم و از روندی که در امرالی وجود دارد حمایت کردیم. عبدالله اوجالان، رهبر دربند پ.ک.ک همواره از ما حمایت کرده است. او درخصوص سرزمین مشترک و حل و فصل مسالمت آمیز در ترکیه یک بازیگر مهم است، از او نیز به صورت مخصوص تشکر می‌کنیم. در این صلحی که به وجود خواهد آمد وی سهم بسیار بزرگی خواهد داشت. ایمان دارم که وی حمایت‌های خود از ما را نیز افزایش خواهد داد. نقشی که وی تا کنون در زمینه صلح پایدار بازی کرده است از این روز به بعد نیز ادامه پیدا خواهد کرد. در مجلس یک وظیفه بسیار سنگین منتظر ما است. این پیروزی برای ما نیست پیروزی ملت ترکیه است. من باور دارم که با این پیروزی موازنه در خاورمیانه نیز بر هم خواهد خورد.

دمیرتاش افزود: هدف حزب دموکراتیک مردم در آینده رسیدن به قدرت در ترکیه خواهد بود. همانگونه که در مقابل وحشی‌گری‌های نیروهای داعش مقاومت کردیم حزب دموکراتیک خلق ها نیز در عرصه سیاسی ترکیه مجادله خواهد کرد. ما به هیچ عنوان با حزب عدالت و توسعه ائتلاف نخواهیم کرد.