پدیدار شناسی مفهوم انتظار

صدای ایران؛ حیدر سمیرکرم - مفهوم غیبت در پس خویش، واژه ای را تداعی می کند وآن انتظار است. براستی انتظار چیست؟ آیا در این مفهوم،سکون ورخوت نهفته است؟ و یا در این مفهوم نوعی امید وعمل وجود دارد؟ چه کسانی می توانند منتظر باشند؟ و انتظار در درون خویش چه فرهنگی را نهفته دارد؟ برای دست یافتن به پاسخ سئوالات فوق بهتر است گذری بر قرآن داشته باشیم که کتاب حضرت دوست است بر پیامبر رحمتش.

درفرهنگ تربیتی قرآن، انسانهای موحد هیچ گاه بر اثر فشارهای دنیوی، در دل خود خوفی  راه نمی دهند، به دلیل آنکه آنها خدای واحد را با خود می دانند وتکیه شان براوست (لا تحزن ان الله معنا) و بر این پایه است که هیچ گاه نا امید نمی شوند، چون رحمت خداوند را همیشه شامل خویش می دانند(لا تقنطوا من رحمة الله).

بنابراین با توجه به مقدمات فوق، انسانهای موحد،انسانهایی امیدوارهستند چون به وعده های خداوند،که در جای جای قرآن آمده است،ایمان دارند:

-(ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصلحون)

-(وعد الله الذین امنوا منکم وعملوا الصالحات لیستخلفهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم.....)

-(ونرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض ونجعلهم ائمه ونجعلهم الوارثین)

-(وقل جاء الحق وزهق الباطل ان الباطل کان زهوقا)

-(بقیة الله خیر لکم ان کنتم مومنین وما أنا علیکم بحفیظ)........

اما امید چیست؟ که لب مفهوم انتظار بر پایه آن قرار گرفته است؟

امید در لغت به معنای گمان وقوع خیری ممکن الحصول در آینده آمده است.در اصطلاح علم اخلاق،به راحتی ولذتی که از انتظار تحقق امری محبوب در قلب حاصل می شود امید می گویند.
امید،عامل حرکت انسان به سوی کمال است بر پایه روایات هر کس به چیزی امید داشته باشد برای رسیدن به آن می کوشد.

امام موسی صدر که امسال سالگرد ولادتشان با نیمه شعبان هماهنگ شده است در رابطه با مفهوم امید وارتباط آن با مفهوم انتظارمی گوید (باید بگویم که مفهوم انتظار نزد ما،معنای حقیقی خود را از دست داده ومنحرف شده است.ما انسانها،به بهانه انتظار،از مسئولیت های خود شانه خالی می کنیم وکار وتلاش را در انتظار ظهور صاحب الزمان رها کرده ایم. این انحراف در همه ارزش ها اتفاق افتاده وابزاری شده است برای بهره مند نشدن از ارزش ها. اما حقیقت این است که اندیشه انتظار در حیات این مذهب نقش مهمی داشته است.زیرا امید همان زندگی در آینده وراه آینده ووسیله پیوند آدمی به آینده است.انسانی که از آینده نومید بشود.گویی میان خویش وآینده دیواری کشیده که عبور از آن ناممکن است. نومیدی جمود است وجمود،در حقیقت،توقف ومرگ.در حالی که  زندگی واستمرار آن یعنی بقای انسان در لحظه بعد،یعنی حرکت انسان از لحظه ای به لحظه بعد.........امید عبارت از راهی گشاده وروشن ویأس تسلیم در برابر وضعیت موجود است....)

بنابراین مفهوم انتظار در درون خویش،حرکت،جوشش،رهایی و...را نهفته دارد.مکتب انتظار در اصل مکتب امید است، امید در جهت رسیدن به آینده ای بهتر ومبارزه با رکود وبی حرکتی.

با توجه به مفهوم انتظار، معنای آیات قرآن همانند آیات فوق، برای ما معنایش دو چندان می شود که با وعده پیروزی انسانهای موحد،از آنها می خواهد با توکل بر خداوند وبا ایمان به او حرکت کنند وباز نیایستند،واین حرکت شاید هرچند به صورت فردی باشد باید روی دهد (قوموا لله مثنی وفردی)

پس ما به عنوان کسانی که منتظرکسی هستیم که ویژگی هایی چون: (أین بقیة الله التی لا تخلو من العترة الهادیة، این المعد لقطع دابر الظلمه، أین منتظر لاقامة الامت والعوج، أین المرتجی لازالة الجور والعدوان، أین المدخر لتجدید الفرائض والسنن...........أین معز الاولیاء ومذل الاعداء،أین جامع الکلم علی التقوی...........)باید امیدوار باشیم وبرای دست یافتن به آن آینده روشن تلاش کنیم وزمینه های تحقق آن رویداد الهی را فراهم سازیم.انشاءالله