نقش آمریکا در پیدایش داعش به روایت اسناد

آن اسناد محرمانه تنها شامل هفت برگ می شود، هفت برگی که سه برگ از آن کاملا سفید است و به عبارت دیگر باید گفت که سه صفحه آن سانسور شده است اما چهار برگ باقیمانده موضوعی بسیار مهم و مناقشه برانگیز را در دل خود دارد و می تواند نوری تازه بر معمای برآمدن و پیدایش گروه تروریستی و خونریز داعش بیفکند. تاریخ گردآوری این اسناد به سال 2012 بازمی گردد و تا اندازه ای مساله نقش آمریکا در مورد پیدایش داعش را با حرف و حدیث های تازه ای روبرو می کند. البته حداقل منتقدان و مخالفان دولت آمریکا در این مورد که واشنگتن نقشی تقریبا مستقیم و اساسی در پیدایش داعش ایفا کرده است هیچ تردیدی به خود راه نمی دهند اما با مطالعه دقیق تر این اسناد درمی یابیم که حداقل بر پایه این مدارک نمی توان در این مورد حکمی قطعی صادر کرد.

به گزارش صدای ایران به نقل از شفقنا، این اسناد مهم هفته پیش و توسط سازمان آمریکایی موسوم به "دیدبان قضا" منشر شد. این سازمان متشکل از گروهی است که همگی به حزب جمهوری خواه آمریکا گرایش دارند و پیش از این هم تلاش های موفقی در مورد انتشار اسناد دولتی در رابطه با حمله مرگبار به کنسولگری آمریکا در شهر بن غازی لیبی در سال 2012 ایفا کرده بودند، همان حمله جنجال برانگیزی که از سوی گروه های مسلح شبه نظامی انجام گرفت و شخص سفیر وقت واشنگتن بر اثر آن جان خود را از دست داد. در میان این اسناد که گردآورنده اصلی آن در واقع خود دولت آمریکاست، به گزارشی برمی خوریم که از سوی نهاد موسوم به "سرویس مخفی اطلاعات و امنیت دفاعی" با نام اختصاری DIAتهیه شده است. DIA در واقع سازمان مادر سرویس های اطلاعات و امنیتی چهار نیروی ارتش ایالات متحده آمریکا محسوب می شود.

بر روی گزارش DIA تاریخ 12 آگوست 2012 درج شده است. نویسندگان گزارش البته در همان سطر نخست تاکید کرده اند مطالب مندرج هنوز از سوی نهادهای مسوول مورد ارزیابی قطعی و راستی آزمایی قرار نگرفته است. موضوع گزارش در واقع بیشتر بررسی یک گزارش دیگر است که توسط وزارت دفاع آمریکا تهیه شده و البته این گونه گزارش ها به صورت مرتب برای سران پنتاگون و کاخ سفید ارسال می شود. در واقع بیش از یک دوجین سرویس اطلاعات و امنیتی مختلف در آمریکا وجود دارد و تهیه و ارسال گزارش از سوی این سرویس ها امری روزمره به شمار می آید.

بر روی این سند اما مهر "محرمانه" نقش بسته است و این مساله در چارچوب DIA نشان دهنده اهمیت درجه دوم سند به حساب می آید. به عبارت روشن تر مهر محرمانه نشان می دهد که اطلاعات موجود در سند مذکور چندان حیاتی و محرمانه محسوب نشده و چندان ارزشمند به شمار نمی رود.

نویسندگان گزارش در وهله نخست خبر از این داده اند که با توجه به وضعیت در منطقه می توان نتیجه گرفت که این مناقشه (جنگ داخلی سوریه) در حال بدل شدن به جنگی مذهبی و فرقه ایست. و در سطور بعدی این جملات را می خوانیم:" سلفی ها، اخوان المسلمین و القاعده عراق موتور محرکه شورش ها در سوریه به شمار می آیند. در همان حال که ایران و روسیه و چین از رژیم بشار اسد حمایت می کنند، غرب و کشورهای عرب خلیج [فارس] از اپوزیسیون سوریه پشتیبانی به عمل می آورند".

منتقدان دولت آمریکا با خواندن این سطور چنین نتیجه می گیرند که غرب و همپیمانانش در آن زمان از گروه تروریستی القاعده در عراق حمایت می کرده اند، همان گروهی که بعدها داعش از دل آن سر برآورد اما کارشناسان و ماموران اطلاعاتی در این گزارش میان اپوزیسیون سوریه که در آن زمان "ارتش آزاد سوریه" بود و شورشیان سوریه که همان به اصطلاح اسلام گرایان شبه نظامی بودند تفاوت قایل می شوند.

با این همه ارزیابی های DIA نشان می دهد که دولت آمریکا در این مورد رفتاری متظاهرانه و ریاکارانه از خود نشان داده است. واشنگتن در پایان سال 2012 همچنان بر این عقیده بود که شورش ها علیه حکومت پرزیدنت بشار اسد توسط فقط گروه های سکولار طرفدار غرب هدایت و انجام می شود. اما این در حالی بود که سرویس های مخفی از مدت ها قبل نسبت به تقویت نیروهای جهادی هشدار می دادند.

در آن زمان از مدت ها پیش آشکار شده بود که که نیروهای رادیکال در جنگ داخلی سوریه نفوذ زیادی داشته و در واقع این جنگ را همین نیروها هدایت می کردند. مجله آلمانی اشپیگل در 13 آگوست سال 2012 یعنی یک روز پس از تهیه این گزارش توسط DIA نوشت: "سرویس های اطلاعاتی غرب گزارش می دهند که سازمان تروریستی القاعده که موسس آن اسامه بن لادن بود در حدود 1500 پیکارجوی خود را برای جنگ به سوریه اعزام کرده است". اشپیگل در ادامه این مقاله از حضور نیروهای سنی در مناطق مرزی سوریه و عراق خبر داده و نوشته بود: "همه این نیروها خواهان برقراری نظام خلافت هستند و نیروهای سنی عراق و سوریه در این مورد کاملا توافق نظر دارند".

در اسناد و گزارش های DIA جملات زیادی در مورد "آینده این بحران" و "پیامدهای آن برای عراق" نیز آمده است. به عنوان مثال:" رژیم [سوریه] برقرار خواهد ماند و کنترل قلمرو این کشور را همچنان در دست خواهد داشت. اگر موقعیت تغییر کند امکان تاسیس یک شاه نشین رسمی یا غیر رسمی سلفی در شرق سوریه کاملا وجود دارد. و این دقیقا منطبق با همان هدفی است که حامیان اپوزیسیون برای به انزوا کشاندن رژیم سوریه دنبال می کنند".

آن حکومت یا به باور نویسندگان آن گزارش "شاه نشین" امروزه نه تنها در شرق سوریه بلکه در غرب این کشور و در شمال عراق ترکتازی می کند در واقع همان خلافت خودخوانده داعش است. اما آیا این گزارش می تواند پیدایش داعش را به تمامی حاصل نقشه های آمریکا عنوان کند و مخالفان دولت ایالات متحده را به هدف خود برساند؟ جواب منفی است زیرا نویسندگان آن گزارش در ادامه از هشدارهای سرویس های مخفی آمریکا در مورد "پیامدهای وحشتناک" چنین تحولی نوشته و آورده اند:" این مساله در واقع تحقق شروطی خواهد بود که القاعده عراق برای احیای شبکه های قدیمی خود در موصل و رمادی به آن نیاز دارد".

بدین ترتیب می توان گفت که سرویس مخفی ارتش آمریکا یا همان DIA از سال 2012 همه تحولات در سوریه و عراق را به نحو شگفت آوری پیش بینی کرده است اما ظاهرا دولت واشنگتن چندان توجهی به این هشدارها و پیش بینی ها نشان نداده است. کاخ سفید با تاخیر زیاد به این فکر افتاد که همپیمانان خود در خلیج فارس و همین طور ترکیه را نسبت به پیامدهای حمایت از نیروهای تروریستی آگاه سازد و به آنها هشدار دهد که حمایت های خود از این گروه ها را پایان دهند. و امروز نیز واشنگتن با تعلل زیاد و به صورت ناقص تصمیم دارد که با ابزار نظامی به سراغ داعش برود.