الجزیره:داعش در افغانستان کمی دور از انتظار

چند هفته قبل، انفجارهای متعددی شهر «جلال‌آباد» در شرق افغانستان را به لرزه درآورد که بر اثر آن حداقل ٣٣ نفر کشته و بیش از یک‌صد نفر زخمی شدند. هدف این حمله آرامگاه یک شاعر و بانکی بود که کارمندان دولت از آن حقوق می‌گرفتند. با توجه به شرایط کنونی افغانستان، این حمله بسیار عادی بود؛ اما افرادی که پشت آن بودند، اهمیت این حملات را دوچندان می‌کند. طالبان به‌سرعت دست‌داشتن در این حملات را تکذیب کرد و حتی آن را «حمله‌ای شیطانی» خواند. به‌جای این گروه، گروه کوچکی که ادعا می‌کنند بخشی از گروه تروریستی «داعش» هستند، مسئولیت این حمله را پذیرفتند.

«اشرف‌غنی»، رئیس‌جمهوری افغانستان، بلافاصله پس از این حملات در تلویزیون رسمی افغانستان ظاهر شد و بدون اشاره به جزئیات انگشت اتهام را به سوی داعش نشانه گرفت. همچنین بلافاصله تیترهای رسانه‌های افغان و دیگر رسانه‌های جهان بر این مسئله تأکید می‌کردند که داعش یکی از بزرگ‌ترین حملاتش را خارج از قلمروش انجام داده است؛ این در حالی است که پرچم سیاه داعش مدتی پیش از آن در «قندوز» قندهار به اهتزاز درآمده بود. مشکل اینجاست که هنوز شواهد و مدارکی مبنی بر دست‌داشتن داعش در حملات جلال‌آباد مشاهده نشده است. حتی روزنامه «دیلی‌بیست» گزارش داد که سخنگوی داعش در افغانستان و پاکستان، دست‌داشتن این گروه تروریستی را در این حمله تکذیب کرده است.از سوی دیگر، شاید موضوع تغییر گروه از سوی تروریست‌ها ساده به نظر برسد،اما اوضاع در افغانستان هیچ‌‌گاه آن‌طور که به نظر می‌رسد، ساده نیست. با وجود اختلافات بسیار، اغلب شاخه‌های طالبان همچنان به «ملاعمر» ،رهبر طالبان، وفادار هستند.

از این منظر، مدیریت باید برعهده ملاعمر باشد، نه «ابوبکر البغدادی»، خلیفه خودخوانده داعش. البته با توجه به اینکه ملاعمر هیچ حضوری در عرصه عمومی نداشته و برخی حتی نسبت‌ به زنده‌بودن او نیز تردید دارند، بعید نیست ‌برخی اعضای جوان‌تر طالبان خود را به ملاعمر وفادار ندانند. همین واقعه بیانگر شکاف عمیقی است که میان طالبان افغانستان و داعش وجود دارد. از سوی دیگر، این امر می‌تواند بیانگر ضعف داعش در افغانستان نیز باشد. به‌هرترتیب، این موضوع مشخص شده که اعضای بلندپایه طالبان افغانستان نمی‌توانند به‌سادگی وفاداری خود را به داعش اعلام کرده و از پیامدهای آن مصون بمانند. همچنین داعش تاکنون حمله‌ای علیه دولت کابل ترتیب نداده است. برخی ناظران بر این باورند که تروریست‌های این گروه، خود را آماده انجام عملیاتی در فصل بهار می‌کنند که قرار است طی آن، جاده اصلی متصل‌کننده «هرات» به «قندهار» هدف قرار گیرد؛ اما خود این امر نیز می‌تواند به خودی خود، بیانگر ضعف داعش در افغانستان باشد. اما این نکته را نیز باید در نظر گرفت:  داعش با وجود نفوذ طالبان در افغانستان نمی‌تواند «سرزمین موعود» خود را در این کشور بیابد و تنها با مخالفت‌ها و تقابل جدی از سوی گروه‌های محلی مواجه خواهد شد.