پوتین و بحران تمام‌ نشده اوکراین

بحران در یکی از کشورهای شرقی اتحادیه اروپا؛ جایی که شهروندانش زبان روسی را می‌فهمند و حتی فرهنگی مشابه دارند، بدون شک برای «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه که تنها در اندیشه رسیدن به قدرت منطقه‌ای و جهانی است، هشداری تمام‌نشدنی است. این زبان مشترک می‌تواند زمینه خروج پوتین را از قدرت فراهم کند.

در شبی که در کی‌یف، «ویکتور یانوکوویچ»، رئیس‌جمهوری برکنارشده اوکراین، بعد از سه ماه تصرف میدان اصلی پایتخت، به شکست خود اذعان می‌کرد؛ دادگاهی در روسیه هشت نفر را به دلیل شرکت در ناآرامی‌ها و خشونت علیه پلیس ضدشورش در ماه می ‌سال ۲۰۱۲ مجرم شناخت. در حکم نهایی، این هشت نفر به حبس‌های طولانی شش‌سال محکوم شدند تا مهر تأییدی به پیروزی ولادیمیر پوتین در انتخابات اخیر زده شود؛ انتخاباتی که اعتراضات زیادی را به همراه داشت و پوتین و متحدانش به تقلب متهم شدند.

به باور کارشناسان، مقاومت و ایستادگی جدی مسکو در قبال تحولات اوکراین، نتیجه اعتمادبه‌نفسی است که پوتین در برابر غرب نسبت به تحولات سوریه به‌دست آورده، اما به‌لحاظ استراتژیکی او دلیلی ندارد کلید دروازه‌های کشورش را با یک شورش اجتماعی به رقبا دهد.

از منظر اقتصادی نیز روسیه و اوکراین در شرایط یکسانی به‌سر می‌برند. مؤسسه «استاندارد ‌‌اند پورز»، رتبه اعتباری اوکراین را دو درجه کاهش داده است. ناتوانی در بازپرداخت دیون دولتی در کشوری که در دو سال گذشته اقتصاد باثباتی نداشته نیز خود معضل بزرگی است؛ کشوری که کسری بودجه آن در سال ۲۰۱۳، برابر با ٨,٩ درصد تولید ناخالص داخلی‌اش بوده است.

اعتراض‌ها در مسکو توسط گروه حداقلی از افراد تحصیل‌کرده و طبقه متوسط سازماندهی می‌شد و به همین دلیل، بسیار آرام و محتاط بود. به باور کار‌شناسان، مخالفان پوتین برای موفقیت، راه بسیار دشوارتری را پیش‌رو دارند و نمی‌توانند مانند اوکراینی‌ها موفق شوند، چراکه مشت آهنین پوتین و موافقت رهبران محلی با سیاست‌های کرملین، مانع بزرگی به‌شمار می‌آید.

حال، رهبران جدید اوکراین باید با سیاست‌مداران در بخش‌های جنوب شرقی، همکاری مستمری را پایه‌ریزی کنند و دولتی را تشکیل دهند که از خلق دیکتاتوری دیگر جلوگیری کند. اما در آن سوی میدان، پوتین که به‌خوبی زنگ خطر را شنیده است، تلاش می‌کند از هر اشتباه رهبران جدید کی‌یف به‌نفع خود بهره‌برداری کند. او درحقیقت از هر فرصتی بهره می‌جوید تا نقشه راه متفاوتی را برای مسکو ترسیم کند. رئیس‌جمهوری روسیه درحالی‌که همچنان از مزایای منابع وسیع نفتی بهره می‌برد، باعصبانیت، چگونگی اداره و مدیریت اوکراین جدید را به نظاره نشسته است. او باید با تمامی ذکاوتش مراقب باشد که شهروندان روسش، جای پای مردمانی نگذارند که از اقتصاد متزلزل کشورشان به ستوه آمده بودند.