نعمت احمدی؛ حقوق‌دان در یادداشتی در شرق نوشت:
برابر وصیت عبدالعزیز، مؤسس عربستان و اولین پادشاه این کشور، سلطنت در فرزندان ذکور عبدالعزیز با توجه به سن آنهاست؛ یعنی ولیعهد از بین فرزندان ملک انتخاب نمی‌شود، بلکه از بین پسران عبدالعزیز انتخاب می‌شود و هفت پادشاهی که تاکنون به سلطنت رسیده‌اند، همگی فرزندان عبدالعزیز بوده‌اند.
تعدادی از پسران عبدالعزیز درحال‌حاضر در قید حیات هستند، اما ملک سلمان اقدامی خلاف وصیت ملک عبدالعزیز و رویه جاری و حاکم بر عربستان انجام داد؛ با حذف آخرین ولیعهد، یعنی مقرن‌بن‌عبدالعزیر، اولین نوه از بین نوادگان عبدالعزیز، یعنی محمدبن‌نایف را به ولیعهدی و دومین نوه، یعنی محمد بن سلمان که جوانی ٣٠ ساله است به جانشینی ولیعهد، انتخاب کرده است. برابر وصیت عبدالعزیر در زمان مرگ پادشاه بزرگترین فرزند ذکور باقی‌مانده از عبدالعزیز توسط شورای‌عالی بیعت عربستان که در ریاض مستقر است و اعضای آن فرزندان و نوادگان عبدالعزیز هستند، به پادشاهی انتخاب می‌شود. هرچند در انتصابات جدیدی که در عربستان به‌وسیله ملک‌سلمان صورت گرفت، ظاهرا شاهزاده مقرن از سمت ولیعهدی به‌دلیل بیماری استعفا داد، اما با کنکاشی در سایت‌های خبری مربوط به اخبار خاندان سعودی، هم‌اکنون هشت نفر از فرزندان شناخته‌شده و معروف عبدالعزیز در قید حیات هستند؛ «طلال»، «احمد»، «متعب»، «بندر»، «ترکی»، «عبدالرحمن»، «ممدوح» و «عبدالاله»، پس ولیعهد می‌توانسته از میان یکی دیگر از فرزندان انتخاب شود. درعین‌حال گفته می‌شود تعداد پسران عبدالعزیز تا ١٥٠ نفر تخمین‌زده می‌شود که فرزندان در قید حیات وی باید بیش از اسامی ذکر شده بالا -که از شهرت برخوردارند- باشند.ملک عبدالله، پادشاه سابق عربستان بود که زمینه این انتقال را تئوریزه کرد. وی در هشتم اکتبر سال ٢٠٠٧ نظام‌نامه شورای بیعت را در ٢١ ماده و آیین‌نامه اجرائی آن را در ١٨ ماده تنظیم و تصویب کرد، که انتقال قدرت را در صورت فوت پادشاه و ولیعهد تا حدودی ضابطه‌مند کرد. آخرین تغییر در شورای بیعت عربستان را ملک‌عبدالله در ٩ دسامبر سال ٢٠٠٧ انجام داد. با فرمان ملک‌عبدالله، ٣٥ نفر از فرزندان و نوادگان ملک عبدالعزیز به‌عنوان اعضای شورای بیعت این کشور معرفی شدند.
هرچند تعدادی از این افراد تاکنون فوت کرده‌اند، اما این شورا قدرت بالایی دارد. نکته ظریف در تعداد اعضای شورای بیعت، حضور نوه‌های عبدالعزیز در این شوراست که پدران آنها فوت کرده‌اند. این ترکیب توانست راه را برای ملک‌سلمان هموار کند که با وجود حضور پسران عبدالعزیز در جمع اعضای شورای بیعت، تعداد نوادگان افزایش یابد و در اثر همین تغییر ترکیب اعضای شورای بیعت بود که ملک‌سلمان توانست با وجود در قید حیات‌بودن پسران عبدالعزیز، انتقال فعلا بی‌دردسر قدرت از پسران را به نوادگان تسهیل کند. با این تغییرات و این انتخاب، هرم قدرت عربستان پوست‌اندازی کرد. نوادگان عبدالعزیز خصوصا ولیعهد و جانشین ولیعهد، تحصیل‌کرده آمریکا هستند و با هرم عادل الجبیر، وزیر امور خارجه جدید، که سال‌ها سفیر عربستان در آمریکا و بزرگ‌شده این کشور است، جناح صددرصد آمریکایی خاندان آل‌سعود را بر عربستان حاکم می‌کنند؛ جناحی که همان اندازه که آمریکایی است، به‌شدت ضدایرانی است. نگارنده در گذشته در یادداشتی در «شرق» با عنوان «مرگ ملک‌عبدالله فرصتی که از دست رفت» خاطرنشان کردم با توجه به‌رابطه دوستی عمیق بین آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و ملک‌عبدالله، که فردی میانه‌رو و اهل تعامل بود، می‌شد روابط ایران و عربستان را ترمیم و دورنمای آن را روشن کرد. اگر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در سفری سیاسی به عربستان می‌رفت و فضای تیره سیاسی بین دو کشور را به روشنی هدایت می‌کرد، امروزه جناح آمریکایی- ضدایرانی‌ای که با انتصابات جدید در عربستان و با انتقال قدرت به نوادگان عبدالعزیز شکل گرفته است، احتمالا تشکیل نمی‌شد. آثار فرصت ازدست‌رفته را در آینده بیشتر حس خواهیم کرد... .
منبع: روزنامه شرق
آخرین اخبار
