محافظه‌کاران آمریکا علیه توافق برگ برنده ندارند/ موقعیت باخت - باخت جمهوریخواهان

زمانی که کاخ سفید اعلام کرد لایحه بازنگری توافق هسته ای ایران را تصویب خواهد کرد، جمهوری خواهان در ابتدا با سر و صدا اعلام کردند رئیس جمهور اوباما با اذعان به اینکه کنگره حق اظهار نظر در مورد توافق با ایران را دارد، به دنبال بهبود روابط است. اما زمانی که محافظه کاران نسخه تصحیح شده لایحه را خواندند، نگرش ها به مسئله تغییر کرد.

بیل کریستول از ویکلی استاندارد لایحه را «در بهترین شرایط، بی دندان (بی خطر و غیر موثر)» توصیف کرد؛ وی از تلاش ها برای «دندان» گذاشتن بر این لایحه دو حزبی از طریق اصلاحیه های الحاقی حمایت می کند که به معنای افزودن شرایط جدیدی برای توافق هسته ای است؛ شرایطی که به طور قطع از سوی ایران رد خواهند شد. مارک تیسن ستون نویس واشنگتن پست و از مقامات دولت بوش فراتر از این پیش رفت و از جمهوری خواهان خواست لایحه را رد کنند، چرا که لایحه کورکر - کاردین قدرت تایید و یا رد نهایی توافق با ایران را برای کنگره فراهم نمی آورد. این لایحه تنها فرصتی برای بازنگری لایحه را به کنگره می دهد و لغو تحریم ها را از سوی اوباما به تعویق می اندازد.

اما اوج نگرانی ها این هفته آشکار خواهد شد. طبق گزارش های منتشر شده، میچ مک کانل (جمهوری خواه - کنتاکی) رهبر اکثریت سنا آماده است تا این هفته به روند بررسی اصلاحیه ها پایان دهد و اصلاحیه ها را به رای نهایی بگذارد. این مسئله ممکن است به معنای نقض وعده های وی در مورد نظارت بر فضای آزاد در سنا تمام شود. اما وی قصد دارد از تلاش های سناتور مارکو روبیو (جمهوری خواه - فلوریدا) و تام کاتن (جمهوری خواه - آرکانزاس) از رای گیری روی اصلاحیه مورد حمایت بیل کریستول جلوگیری کند که در صورت تصویب در سنا در نهایت لایحه را با وتوی کاخ سفید مواجه خواهد ساخت. مک کانل در حالی که همچنان از حمایت برخی مخالفان ایران همچون سناتور لیندزی گراهام (جمهوری خواه - کارولینای جنوبی) برخوردار است، موفق خواهد شد با جلب حمایت دموکرات ها، لایحه بازبینی توافق ایران را در سنا به تصویب برساند. (گراهام بر این باور است که نبود فرصت برای بازبینی توافق توسط کنگره، ایران را در دور آخر مذاکرات قدرتمند می سازد.) اما از نظر محافظه کاران شکاک، فرصت برای بازبینی توافق در مقایسه با گرفتن قدرت تصمیم گیری از اوباما، دستاورد اندکی است. روبیو که مشتاق است خود را در رقابت انتخاباتی متمایز نشان دهد، ممکن است بر مبنای این نگرانی ها اقداماتی انجام دهد که تصویب لایحه در مجلس نمایندگان را به خطر اندازد.

مخالفان توافق با ایران در موقعیت باخت - باخت هستند. تصویب لایحه کورکر - کاردین به کنگره قدرت متوقف ساختن اوباما را نمی دهد؛ اما کنگره از مغلوب کردن لایحه نیز نتیجه ای نخواهد گرفت. آنچه که مخالفان تاکنون به آن توجه نکرده اند، این است که اوباما می تواند تحریم های اعمال شده علیه ایران را به تعلیق در آورد و کنگره این قدرت را به وی داده است. در همه لایحه های گوناگون اعمال تحریم علیه ایران که در کنگره به تصویب رسیدند از جمله لایحه های دوران ریاست جمهوری اوباما که از حمایت هر دو حزب برخوردار بودند، قدرت و اختیار به تعلیق درآوردن لایحه به شاخه اجرایی دولت واگذار شده است. (یکی از لایحه های اصلی اعمال تحریم علیه ایران به طور کلی در پایان سال 2016 منقضی خواهد شد.)

طبق قوانین کنونی، نه تنها اوباما اختیار به تعلیق درآوردن تحریم ها را دارد، بلکه مذاکرات وی با ایران بر مبنای همین اختیار پیش می رود. اگر کنگره نمی خواست اوباما اینگونه پیش برود، در وهله اول نباید چنین اختیاری به وی می داد؛ به ویژه اینکه اکنون دیگر قانون گذاران نمی توانند این قدرت را بدون جلب حمایت اکثریت، از وی سلب کنند. با توجه به شرایط کنونی، تنها نتیجه مغلوب کردن لایحه کورکر - کاردین این خواهد بود که در قوانین کنونی و قدرت و اختیار اوباما هیچ تغییری ایجاد نخواهد شد.

جنبه مثبت ماجرا برای طرفداران ماده یک قانون اساسی آمریکا این است که چه لایحه کورکر - کاردین تصویب بشود و یا نشود و فارغ از هر گونه توافق اجرایی که با ایران به دست آید، کنگره حرف نهایی را در مورد لغو کامل تحریم های اعمال شده از سوی کنگره خواهد زد؛ با این حال، کنگره حق تصمیم گیری و مداخله در تحریم های اعمال شده از سوی سازمان ملل متحد و یا اتحادیه اروپا را ندارد. اوباما تنها می تواند تا پایان دوره ریاست جمهوری خود، تحریم ها را به تعلیق درآورد. اما ایرانی ها برای اینکه بدانند اوباما توانایی کنترل اتفاقات سال 2017 و ورای آن را ندارد، به سناتور کاتن نیازی ندارند!

حال چرا این مسئله برای مخالفان توافق با ایران خرسند کننده و آرامش بخش نیست؟ دلیل این است: به رغم اینکه رئیس جمهور و کنگره بعدی می توانند توافق را نفی کنند، اما همه می دانند که اگر بعد از 18 ماه، ایران به مفاد توافق پایبند و باقی جهان حامی توافق باشند، هیچ کسی در آمریکا توافق را نفی نخواهد کرد. همانطور که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران هفته پیش تصریح کرد، عقب نشینی یکجانبه دولت آمریکا از توافق اقدامی متخاصمانه و بر هم زننده ثبات خواهد بود که خطر بروز جنگی تمام عیار را در پی خواهد داشت.

به همین دلیل است که مخالفان توافق با ایران سعی دارند هم اکنون که مذاکرات هنوز به توافق نهایی نیانجامیده است، آن را با شکست مواجه سازند. اما آنها بدون کمک و حمایت دموکرات ها قادر به چنین کاری نخواهند بود و این در حالی است که حتی دموکرات هایی که در مورد دستیابی به توافق سکوت کردند، حاضر نیستند اقدامات رئیس جمهور را به خطر اندازند.

به طور خلاصه، محافظه کاران از طریق روند قانونی نمی توانند به خواسته خود دست یابند و با ایجاد اختلال در روند قانونی هم نتیجه ای نخواهند گرفت. در حالی که لایحه کورکر - کاردین در کنگره پیش می رود، دو گزینه برای محافظه کاران وجود دارد: آنها می توانند جهنمی درست کنند و امیدوار باشند این مسئله افکار عمومی را تغییر دهد و این در حالی است که نظرسنجی ها حاکی از حمایت عمومی از توافق هستند؛ و یا اینکه می توانند حقیقت قانونی و سیاسی را که خود مسبب آن بوده اند، با آرامش بپذیرند و به مسائل دیگر بپردازند. به نظر می رسد آنها تمایل شدیدی به انتخاب گزینه اول دارند، اما شاید بد نباشد به گزینه دوم هم فکر کنند.