ماجرای تبلیغات فارسی در دیدارهای لالیگا

همه‌چیز از بازی فصل قبل رئال و آتلتیکومادرید در لالیگا شروع شد؛ وقتی مخاطبان ایرانی که قبلا حداکثر در کشورهای عربی، تبلیغات محصولات خود را دیده بودند، این بار در کوران یکی از مرغوب‌ترین دربی‌های دنیا، نامی از محصولات وطنی دیدند. اگر آن زمان(٥ ماه قبل)، چشم‌ها از دیدن تبلیغ «پارس‌آنلاین» گرد شد، چندی بعد رایتل همگام با فراگیر شدن البته نافرجامش، آن سوی آب‌ها هم و وسط بازی بارسلونا خودنمایی کرد. برای سومین بار هم بازی ٢ شب پیش سویا و رئال‌مادرید چنین داستانی داشت.

موضوعی که ابتدا یک ترفند از جانب صداوسیما برای گرفتن پول از تبلیغات تلقی می‌شد، حالا کاری کاملا قانونی است. شرکتی به نام «AVC football» که یکی از معدود شرکت‌ها در زمینه تبلیغات سیار محیطی و درواقع مجرایی تبلیغاتی در همه زمینه‌هاست با حرکتی ابتکاری، کار جدیدی به نام تبلیغ سیار را تدارک دیده است؛ به این معنا که با استفاده از شیوه جدیدی در زمان پخش هر بازی، یک نمایشگر تبلیغاتی مخصوص هر شبکه و منطقه را به سمت منبع پخش می‌فرستد. مثلا اگر شبکه ٣ ما که در طبقه‌بندی پخش در حوزه غرب آسیا قرار دارد، اقدام به پخش مسابقه‌ای در حوزه تبلیغات شرکت «آ وی سی فوتبال» کند، شرکت مورد اشاره براساس توافق قبلی بین خودش، منبع فروشنده حق پخش به حوزه غرب آسیا و شرکتی که قرار است برایش تبلیغ شود، طبق تعرفه‌ای خاص، اقدام به فرستادن تبلیغ یک محصول آن هم به مدت چند ثانیه روی شبکه درحال پخش بازی می‌کند. یعنی تبلیغ پارس آنلاین واقعا کنار زمین وجود ندارد و شرکت مجری طرح تبلیغات محیطی سیار به مدت چند ثانیه مارک و لوگوی شرکت ایرانی را جانشین تبلیغ قرار گرفته کنار زمین می‌کند.

عمر شرکت «AVC football» با فرمت جدید به بیش از ٣٠‌سال نمی‌رسد اما روسای جدید این شرکت در همین زمان کوتاه با طرح‌های نوآورانه تا حدود زیادی در زمینه تبلیغات محیطی، گوی سبقت را از سایرین ربوده‌اند. «AVC» هیچ‌گونه محدودیتی در زمینه فعالیت‌های تبلیغاتی در کشوری خاص ندارد و ٣٧ نقطه در خاورمیانه و آسیا ازجمله ایران را تحت پوشش خود دارد. البته این شرکت، خیلی هم نمی‌تواند بی‌پروا عمل کند چون قوانین فیفا در مورد تبلیغات محیطی، چنین اجازه‌ای را به آنها نمی‌دهد.

در چند بند اصلی از قوانین فیفا در مورد تبلیغات محیطی به موضوعی به نام لزوم امضای قرارداد بین شرکت «AVC football»، منبع پخش فوتبال در حوزه‌های مختلف و البته شرکتی که خواهان دیده‌شدن در قالب تبلیغات سیار محیطی است، وجود دارد و چنانچه حلقه‌ای مفقود شود، فیفا اجازه دخالت را دارد. پرداخت‌های شفاف، دیگر پارامتر مهم تلقی می‌شود و همیشه در گزارش‌های سالانه شرکت مورد اشاره به ریزترین شکل ممکن مورد اشاره قرار می‌گیرد. بند مهم دیگر، کسب اجازه از طرف‌های حقیقی مجموعه حقوقی انتخاب شده برای تبلیغ است؛ چه در مورد زمان تبلیغ و چه در زمینه همخوانی داشتن با موازین کشور پخش‌کننده بازی‌ها.

طبیعتا اين كار ما قانوني است، چون حتی فیفا هم در این مورد اساسنامه و قوانین دارد اما در این میان، یک موضع لاینحل مانده است؛ تکلیف سهم تبلیغاتی آن کالا یا شرکتی که تبلیغاتی سیار محیطی در تلویزیون، جایش را می‌گیرد، چیست؟ قانون در این مورد چیزی را پیش‌بینی نکرده اما به نظر می‌رسد موضوع با تعرفه تعیین شده برای هر تبلیغ و کم و زیاد کردن آن، قابل حل باشد.

فارغ از همه داستان‌ها و چرایی ماجرا، سوال کلیدی، این است: «چرا صدا و سیمای ما از دادن حق پخش تلویزیونی به تیم‌ها و باشگاه‌ها خودداری می‌کند اما در مقابل پول خرج کردن آن هم برای دیده‌شدن در آن سوی آب‌ها، حاضر شده هزینه کند؟ البته این سوال با چنین پیش فرضی عنوان شده که طبق توضیحات بالا، یکی از ٣ طرف قرارداد پخش تبلیغات سیار شرکت‌های ایرانی، صدا و سیمای ما باشد. حسن زمانی مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اظهارات رئیس مجلس در مورد پیگیری پرداخت حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال از سوی صداوسیما، اعلام کرد سازمان صداوسیما از پخش مستقیم مسابقات فوتبال در‌ سال حداقل ٢٠٠‌میلیارد تومان درآمد کسب می‌کند که اگر ٥٠‌درصد از این مقدار سهم صداوسیما و ٥٠‌درصد دیگر به تیم‌ها پرداخت شود، مشکل حق پخش کاملا حل خواهد شد. پخش هر مسابقه فوتبال ٢ ساعت برای صداوسیما تولید برنامه می‌کند و قبل، بعد و بین ٢ نیمه اول و دوم این مسابقات نیز آگهی پخش می‌شود. این یعنی یک گردش مالی جالب توجه و خالی بودن دست فوتبال از این خوان گسترده. به راستی وقتی در فوتبال به قول معروف، هشتمان گروی نهمان است، چرا باید بابت تبلیغ محیطی سیار، دست به جیب ببریم؟