نگاه روزنامه های ایران به تغییرات سیاسی در عربستان

تغییر و چینش تازه ی مهره های سیاسی در عربستان سعودی از سوی «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه این کشور در برخی از روزنامه های امروز ایران به عنوان کودتای نرم و زلزله سیاسی در ریاض تعبیر شد.

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز پنجشنبه دهم اردیبهشت 1394 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است. 

به نوشته ی روزنامه ی «خراسان» سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی صبح دیروز مقرن بن عبدالعزیز، برادر ناتنی خود را که ولیعهد و دومین نفر در سلسله پادشاهی عربستان بود کنار گذاشته و برادرزاده اش، محمد بن نایف را جایگزین او کرده است. بر اساس این حکم همچنین محمد سلمان، پسر شاه سعودی که هم اکنون سمت وزیر دفاع این کشور را بر عهده دارد جانشین ولیعهد شد. 

روزنامه ی «مردم سالاری» در مطلبی در این مورد نوشت: تغییرات در پادشاهی عربستان با سایش گسل گونه نسل های آل سعود و قدرت گیری نوادگان بن عبدالعزیز با لزله سیاسی و تغییرات ویران کننده در سمت های حساس این کشور آغاز شده است. ملک سلمان برادر ناتنی خود، امیر مقرن بن عبدالعزیز را که دومین نفر در سلسله پادشاهی عربستان بود، کنار گذاشت و برادرزاده 55 ساله خود، محمد بن نایف را به عنوان ولیعهد عربستان سعودی انتخاب کرد.

مردم سالاری در ادامه نوشت: ملک سلمان همچنین پسر خود، محمد بن سلمان را به سمت نایب ولیعهد برگزید. محمد بن سلمان 30 ساله است و در صدر وزارت دفاع قرار دارد. گفته می شود که اقدامات پادشاه پیش از هر چیز دیگری راه را برای پسر جوانش هموار می کند تا خیلی زود از هرم قدرت خاندان سعود بالا رود و دست دیگر شاهزادگان سعودی را از تخت پادشاهی کوتاه کند.با دستوری که از سوی سلمان صادر شد بر اساس سلسله مراتب قدرت در آل سعود، محمد بن سلمان، پسر 30 ساله پادشاه در میان صدها شاهزاده نسل اول و دومی این خاندن به سومین شخص در عربستان بعد از پادشاه و ولیعهد تبدیل شد.

در ادامه آمده است: در واقع محمد بن سلمان بعد از به قدرت رسیدن پدرش به شخص اول عربستان تبدیل شده و چنان که گفته می شود تقریبا تمامی تصمیمات در این کشور با صلاح دید وی و از زبان پادشاه اعلام می شود. وی که فرمانده حمله عربستان به یمن است خود را خیلی زود و در کمتر از چند ماه به تاثیر گذارترین چهره در میان خاندان حاکم تبدیل کند.

روزنامه ی«کیهان» هم در گزارش خود نوشت: تجاوز عربستان به یمن به جای شکست انصارالله و ایجاد اختلاف بین انقلابیون باعث زلزله سیاسی در خاندان سعودی شده و شاهزادگان را به جان هم انداخته است. جنگ قدرتی که با مرگ ملک عبدالله پادشاه سابق عربستان آغاز شده دیروز با اقدامات «ملک سلمان» به اوج خود رسید. پادشاه جدید عربستان که از جناح سدیری ها در خاندان آل سعود است بلافاصله پس از به قدرت رسیدن، تصفیه «غیرسدیری» ها از قدرت را کلید زد. 

یادداشت هایی هم در این مورد در روزنامه ها منتشر شد. بیشتر روزنامه ها جابه جایی های سیاسی در عربستان را به تحولات یمن مرتبط دانستند.

روزنامه ی «آفتاب یزد» در سرمقاله ی خود نوشت: رخدادهای اخیر در عربستان و تغییر و تحولاتی که در پیکره رژیم آل سعود به وجود آمد برآیند شکست عربستان در جنگ خود علیه مردم یمن است. با توجه به اینکه اقدامات تجاوزکارانه عربستان در حمله به مردم بی دفاع یمن شرایط دشواری در پیکره حکومت آل سعود به وجود آورد لذا این تحولات نشانه وجود شکاف عمیق در حاکمیت عربستان است. رژیم آل سعود در یک اشتباه محاسباتی تصور می کرد که با حمله هوایی و بمباران مردم یمن به اهداف خود برای تشکیل یک حکومت دست نشانده در یمن خواهد رسید اما حوادث بعدی و اراده مردم یمن و همچنین موضع گیری برخی کشورهای منطقه موجب شد که عربستان سعودی در حوزه سیاسی، نظامی و حتی اخلاقی دچار شکست شود.

این مطلب در ادامه نوشت: برکناری سعود الفیصل و جایگزینی عادل بن جبیر سفیر عربستان در واشنگتن به جای وی نشانه رویکرد جدیدی در سیاست خارجی عربستان است چرا که این امر نشان می دهد که عربستان به سمت افراط گرایی و هژمونی نظامی در منطقه حرکت خواهد کرد. این مسئله موجب بروز اختلاف نظرهای شدیدی میان شاهزادگان سعودی خواهد شد و در آینده، این اختلاف نظر کاملا پررنگتر و به فروپاشی تدریجی آل سعود منجر خواهد شد. انتقادهای اخیر طلال بن عبدالعزیز برادر پادشاه عربستان که از شاهزادگان پرنفوذ آل سعود است موجب پررنگ شدن شکاف در حاکمیت عربستان شده و این امر موجب تقابل بیشتر در میان حاکمیت عربستان خواهد شد.

روزنامه ی «ایران» هم در گزارش خود نوشت: ملک سلمان با برکناری آخرین بازماندگان ملک عبدالله به نسل جوان شاهزادگان روی آورد تغییرات در کابینه و هرم قدرت راه محمد پسر سلمان را به سوی پادشاهی هموار می کند مقرن با مادری یمنی مخالف جنگ یمن بود و همین یکی از عوامل برکناری اوست عزل ها با هدف پاکسازی نداهای مخالف داخلی در مورد سیاست خارجی انجام شد جنگ یمن از علل شماری از عزل ها بود؛ کسانی که مخالفت خود را با این جنگ اعلام کردند، در حلقه مغضوبین قرار گرفتند با قدرت گیری محمد بن سلمان و عادل الجبیر در عرصه سیاسی عربستان می توان انتظار داشت این کشور به سمت افکار افراطی پیش برود.

این روزنامه در یادداشت دیگری با عنوان «یمن، پاشنه آشیل ریاض» نوشت: رخدادهای اخیر دستگاه حاکم عربستان سعودی و تغییرات گسترده ای که در پیکره رژیم آل سعود به وجود آمد، همگی برآیند اختلاف های شدید بین شاهزادگان سعودی بر سر حمله و تجاوز به یمن بود. این تجاوز هوایی که در نتیجه محاسبات اشتباه محمد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان و شخص ملک سلمان، پادشاه این کشور به وقوع پیوست نارضایتی مقرن بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان و برخی دیگر از اجزای هیأت حاکم را در پی داشت و این اختلاف ها تا جایی پیش رفت که منجر به برکناری شخصیت های

روزنامه ی «اعتماد» هم در یادداشتی نوشت: اگر دقیق تر این تحولات را ارزیابی کنیم رد پای سازمان های اطلاعاتی غرب را می توان در این تغییر و تحولات دید. به بیان دیگر تمام این ماجراهای شبانه در عربستان بازی سرویس های اطلاعاتی غرب با سرنوشت عربستان است. بر کسی پوشیده نیست که سیاست و منافع امریکا و اسراییل، گسترش اختلاف میان کشورهای اسلامی در منطقه است. معرفی عادل الجبیر به عنوان وزیر امورخارجه جدید نه تنها به تنش زدایی میان عربستان با دیگر کشورهای منطقه و از جمله ایران کمکی نخواهد کرد، بلکه ممکن است به تنش های دیگری هم منجر شود. فراموش نکنیم زمانی که عادل الجبیر سفیر عربستان در امریکا بود چه ماجرایی بر سر ترورش به پا شد و ایران را بدون هیچ دلیل و منطقی به این ترور نافرجام متهم کردند و از آن یک جنجال تبلیغاتی و سیاسی ساختند. قرار گرفتن پازل های این سناریو و تحلیل و بررسی تحولات قبلی این گمان را پر رنگ تر می کند که گویی این خواسته غرب به کرسی نشسته که شخصی بر وزارت امور خـــارجه عربستان تکیه زند که ماهیتش در ضــدیت و مخالـفت با ایران است. 

بیانات دیروز آیت الله «علی خامنه ای» رهبر انقلاب در دیدارهزاران نفراز کارگران سراسر کشور در مورد تبیین وظایف مسوولان، دستگاه ها و عناصر مختلف مرتبط با تولید داخلی و تاکید بر مبارزه واقعی با فساد و قاچاق در روزنامه های امروز بازتاب زیادی پیدا کرد. روزنامه ها بخش های مختلفی از گفته های ایشان را بازتاب دادند.

«کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان، سوییس و ژنو نیست» بخشی از سخنان رهبری است که در عنوان بسیاری از روزنامه ها چون اعتماد، ایران،«آرمان»، «جوان» و ... برجسته شد.

به نوشته ی جوان حضرت آیت الله خامنه ای در نوعی جمع بندی از سخنانش تاکید کردند: کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست، در داخل کشور است و همه باید مسئولیتهای متفاوت خود را در تقویت تولید داخلی به عنوان «تنها راه علاج مشکلات اقتصادی»، انجام دهند. ایشان با اشاره به کار و علاقه مندی دولت و حضور افراد مطلع در هیات ویزان افزودند: ان شاءالله با کار و تلاش بیشتر، مسئله تولید هم حل می شود همانگونه که ملت و مسئولان ایران، در سه دهه اخیر مشکلات بزرگتری را حل کرده اند.

برخی روزنامه ها چون «اطلاعات»، «ابتکار»،«جهان اقتصاد»، «رسالت» و ... عنوان گزارش های مرتبط خود را با بخش دیگری از بیانات رهبری مبنی بر اینکه«مسوولان جلوی فساد را به معنای واقعی بگیرند» مزین کردند.

به نوشته ی رسالت بخش مهمی از سخنان رهبر انقلاب به موضوع مبارزه با فساد اختصاص داشت. ایشان با انتقاد از حرف زدنهای مکرر و بی عملی در مقابله با فساد تاکید کردند: با «دزد دزد» گفتن، دزد از سرقت دست بر نمی دارد باید جلوی او را گرفت. مسئولان کشور، روزنامه نیستند که مدام راجع به فساد حرف بزنند آنها باید وارد عمل شوند و جلوی فساد را به معنای واقعی کلمه بگیرند.

رییس جمهوری در جریان شانزدهمین سفر کاروان تدبیر و امید، به استان فارس سفر کرد و در اجتماع پرشور مردم سخنرانی کرد. سخنان او و یادداشت هایی در این ارتباط در روزنامه ها منتشر شد.

روزنامه ی اعتماد در گزارشی نوشت: دیروز حسن روحانی با استقبال گرم مردمان دیار حافظ و سعدی وارد شیراز شد و در جمع باشکوه شیرازی ها باز هم با صلابت از مواضع هسته ای ایران گفت. از قدرت منطق مذاکره که چگونه تحریم های شورای امنیت را در همان شورا لغو خواهد کرد، از قدرت تیم مذاکره کننده هسته ای ایران که از سانتریفیوژ هم مهم تر است و از درس عدالت و سیاست خارجی که از حافظ و درس محبت و وحدتی که از سعدی آموخت و چه نیک گفت که «هنر این نیست که در تریبونی در گوشه ای شعار دهیم بلکه هنر آن است که به سازمان ملل رفته و همانجا قطعنامه ها را ملغی کنیم». سخنانی که با شعارهای حمایت آمیز «روحانی دوستت داریم» مردم فارس هم همراه شد. احساسات پرشوری که حکایت از حمایت های گسترده از سیاست خارجی دولت یازدهم داشت. 

این بخش از سخنان روحانی که «منطق دولت تدبیر و امید با همه جهانیان با دوستان مروت و با دشمنان مدارا است» در عنوان گزارش بسیاری از روزنامه ها چون ایران و آفتاب یزد بازتاب یافت.

روزنامه ی «سیاست روز» اما در یادداشتی در ارتباط با این بخش از حرف های روحانی نوشت: دشمنی که طبق گواه تاریخ هیچ گاه از دشمنی اش نکاسته و تنها راهبرد خود را تغییر می دهد، قطعا لیاقت مدارا ندارد. این اتفاق از سوی هرکه رخ دهد، خطای محاسباتی محسوب می شود. 

سیاست روز نوشت: اگر به تاریخ این مملکت نگاه کنیم، اتفاقا به خوبی مشخص می شود که هرگاه با دشمن و بیگانه مدارا کرده ایم، نتیجه ای جز شکست یا توقف نداشته ایم. حاصل مدارای با دشمن، عهدنامه هایی چون ترکمانچای و گلستان می شود. جدا شدن بخش هایی از کشور در زمان پادشاهان بی لیاقت می شود و یا خدای ناکرده توقف در مسیر پیشرفت کشور که در چند سال قبل و به مدت محدودی اتفاق افتاد.

«رونق اقتصادی قبل از لغو تحریم ها اتفاق افتاد و دولت توانست تورم را مهار کند و رشد و تولید را آغاز کند» هم بخش دیگری از گفته های روحانی است که در تیتر گزارش برخی روزنامه ها چون «افکار» و «تعادل» برجسته شد.

تعادل از زبان روحانی نوشت: اگر تحریم ها رفع شده بود و پس از آن رکود را می شکستیم می گفتند دولت چشمش به بیرون است در حالی که دولت یازدهم چشمش به آسمان و دستان پرتوان ملت ایران است و قبل از اینکه تحریم ها لغو شود اقتصاد را از رکود خارج کرد و تورم را مهار کرد.

روزنامه ی آرمان در سرمقاله ی خود با عنوان «شکوفایی اقتصادی قبل از رفع تحریم» به این موضوع پرداخت و نوشت: سخنان دیروز دکتر روحانی امیدهای تازه ای را در به جریان افتادن خونی تازه در رگ های اقتصادی به همراه داشت و مبیّن این مهم بود که در آستانه نتیجه دادن مذاکرات با گروه 1+5 و برداشته شدن تحریم ها باید اقتصاد به شکوفایی پیش از قرارگرفتن در عرصه تجارت جهانی دست یابد. همانطور که آقای رئیس جمهور بر آثار تحریم های ناجوانمردانه و ظالمانه در بخش های مختلف کشور به ویژه در حوزه های اقتصادی اشاره داشتند که در قالب بیکاری و رکود تولید داخلی خود را نشان می دهد و خود این بیکاری و کاهش تولید داخلی باعث رواج ناهنجاری های دیگری شده است که امیدواریم با رفع تحریم ها تولید داخلی کشور به جایگاه اصلی خود برگردد و تجهیزات و دانش فنی مورد نیاز خطوط تولید کشور برای تولید رقابتی و تولید صادراتی دراختیار صاحبان صنایع مختلف قرار گیرد که در سال های اخیر عملا محروم از آنها بودیم. با آزادسازی تجارت و رفع تحریم ها منابع ارزی لازم برای توسعه زیرساخت های کشور در اختیار تولیدکنندگان قرار می گیرد و منابع بلوکه شده ما در بانک های کشورهای مختلف و دارایی های کشور آزاد و صرف زیرساخت ها می شود. با رفع موانع تولید که در لایحه تقدیمی دولت به مجلس روزهای آخرش را می گذراند عملا زمینه برای یک جهش بزرگ اقتصادی فراهم خواهد شد.

در آستانه ی روز جهانی کار و کارگر در 11 اردیبهشت ماه، روز معلم و میلاد مولود کعبه در 12 اردیبهشت هستیم و روزنامه ها به همین بهانه مطالبی را در مورد این مناسبت ها منتشر کردند.

روزنامه ی ابتکار در سرمقاله ی خود در مورد مشکلات کارگران نوشت: این روزها مسئله اصلی کارگران بیشتر خود مقوله ی «کار» است. بی کاری یکی از معضلاتی است که گریبان گیر جامعه ما است. در شرایط فعلی امنیت شغلی بیشتر از سایر خواسته ها برای کارگران دغدغه ایجاد کرده است. مشکلاتی نظیر معیشت و تنگناهای آن وجود دارد اما حفظ همین وضعیت برای بسیاری از کارگران دغدغه ایجاد کرده است. معیشت پایدار در اولویت اول برای جامعه کارگری است. کارگران در شرایط فعلی در چنان وضعیتی قرار گرفته اند که دغدغه از بین رفتن اشتغال خود را دارند. زمانی که کارگر چنین دغدغه ای در حین کار داشته باشد، نباید از او انتظار داشت که با شرایط بهتری برای مجموعه خود کار کند. این موضوع در نهایت به رونق اقتصادی کشور ضربه می زند.

این روزنامه در گزارشی دیگر با این مقدمه که «می گفتند که سه جامعه، سه مخاطب، سه زندگی سخت است. تلفیقی از زندگی پدر، معلم و کارگر... اما بی ربط نمی تواند باشد. تلفیقی از سوختن ها و ساختن ها. شاید جایش همین جا باشد. جایی برای نمایاندن سه نماد در جامعه که از زمانی که چشم باز می کنیم تا زمانی که چشم ببندیم بر این دنیا، همراهی مان می کنند. از پدری که تو را در آغوش می گیرد تا کارگر بهشت زهرایی که تو را در آغوش خاک می خواباند» به سراغ مشکلات معیشتی کارگران و معلمان رفت.

روزنامه ی «تجارت» هم در سرمقاله ی خود از لزوم توجه دولت به دغدغه کارگران و معلمان گفت. 

تجارت نوشت: معلمان و کارگران، بدون شک دو قشر مهم و مظلوم اقتصاد ی، سیاسی و اجتماعی از جامعه هستند که نه تنها قدر ندیده اند، بلکه عموما مورد بی مهری قرار گرفته اند و حتی از نظر اقتصادی هم تامین نشده اند؛ این در حالی است که معلمان، به عنوان پرورش دهندگان فرزندان کشور ، نقش بسیار مهم و حیاتی در ساختن آینده ایران دارند و هر گونه کمبود و بحران در زندگی آنها می تواند تاثیر مستقیم بر تعلیم و تربیت نسلهای آینده کشور بگذارد؛ و همچنین اگر کارگران به عنوان چرخ دنده ها و بدنه دستگاه اقتصاد و صنعت کشور و پیش نیاز توسعه، در صورتی که امنیت شغلی و رفاه نسبی اقتصادی نداشته باشند، حال و آینده اقتصاد و صنعت را مستقیما تحت تاثیر قرار می دهند؛ وضعیتی که متاسفانه هم اکنون در کشور وجود دارد.

روزنامه ی ایران هم در مطلبی نوشت: گاهی واقع بینانه به مشکلات و مسائل کارگران درسال های گذشته و حجم مشکلات و دشواری هایی که پیش روی دولت قرار دارد نشان می دهد با وجود تلاش ها و اقداماتی که در بیست ماه گذشته از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای صیانت از نیروی کار، ایجاد امنیت شغلی و بهبود فضای کسب و کار انجام گرفته با این حال هنوز بخشی از مشکلات و مطالبات کارگران باقی مانده است.

به نوشته ی ایران یکی ازخواسته هایی که جامعه کارگری ایران مطرح می کند توجه به اصل سه جانبه گرایی و حمایت از استقلال تشکل های کارگری است. جامعه کارگری معتقد است که در حال حاضر از همه توان و ظرفیت های تشکل های کارگری و کارفرمایی در سیاستگذاری، تصمیم گیری ها و مسائلی که مربوط به حوزه کار و تولید است استفاده نمی شود.

روزنامه ی اطلاعات هم در یادداشتی به جایگاه تفکر در آموزه های امام علی پرداخت و نوشت: در نظر امام علی و فرزندان معصوم ایشان، قرار نبود شریعت و عبادت به جای تفکر بنشیند، زیرا در این صورت به قول معلم ما هفتاد سال عبادت را در ساعتی بر باد می دهد و تسلط معاویه و عمرو عاص و یزید و خوارج و کسانی با طرز فکر ابوموسی اشعری در پوشش اسلام به راحتی ممکن می شود، چنانکه این اتفاق روی داد و هنوز هم مسلمانان گرفتار همان «بلیه» هستند؛ بلیه جاهلیت که به واسطه دوری از مکتب اهل بیت گریبانگیر جامعه و مسلمانانی شد که اسلام را در ظاهر دیدند و از باطن عقلانی و اخلاقی آن، غافل ماندند.

اطلاعات در ادامه نوشت: اسلامی که در آن جایی برای تفکر و اخلاق نیست و مظهر کامل آن، یعنی خشونت و قتل و خونریزی با پوشش اسلام و بی رحمی تمام و در ملاء عام جریان دارد. ولادت امیرالمومنین و روز معلم گرامی باد.