مقام‌های روسیه اخیرا دولت دانمارک را تهدید کرده‌اند اگر آن کشور به سامانه نظامی- دفاعی ناتو بپیوندد، هدف موشک‌های هسته‌ای قرار خواهد گرفت. این یک تهدید ظالمانه آشکار علیه کشوری است که قصد حمله به روسیه را ندارد. فراتر از آن، این موضوع بازتاب‌دهنده یک عامل اساسی در سیاست خارجی کرملین است: ناامیدی برای حفظ نفوذ استراتژیک روسیه در زمانی که آن کشور با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه است.
البته رهبران روسیه به‌خوبی می‌دانند موشک‌های دفاعی ناتو، آن کشور را هدف قرار نداده‌اند. زمانی که من به‌عنوان دبیرکل ناتو از سال ٢٠٠٩ تا ٢٠١٤ میلادی مشغول خدمت بودم، ما به طور مداوم تأکید می‌کردیم هدفمان دفاع از اعضای ائتلاف در مقابل تهدیداتی است که از خارج از ناحیه یورو- آتلانتیک ریشه گرفته‌اند. هرکسی نیز که دانشی ابتدایی درباره فیزیک و مهندسی داشته باشد، می‌تواند این موضوع را درک کند که این سامانه نظامی دفاعی دقیقا برای این منظور طراحی شده است.
تهدید هسته‌ای روسیه علیه دانمارک و دیگر کشورها در حالی صورت می‌گیرد که آن کشور از نظر اقتصادی و جمعیتی تضعیف شده و از نظر سیاسی در حال زوال است. ناتو خلاف آنچه کرملین ادعا می‌کند، قصد ندارد تا روسیه را با اتخاذ سیاست تهاجمی قربانی کند. منازعه جاری میان روسیه و غرب حول محور بحران در اوکراین است که در مرکز آن نزاع بر سر ارزش‌ها قرار دارد.
خوب است به یاد آوریم منازعه اوکراین چگونه آغاز شد: ده‌ها هزار نفر از شهروندان اوکراینی از تمام بخش‌های جامعه با برگزاری تظاهرات مسالمت‌آمیز خواستار پیوستن به اتحادیه اروپا شدند. در آن زمان هیچ‌کسی خواستار مقابله با روس‌زبانان اوکراین نبود و این ادعای کذبی است که از سوی کرملین مطرح شد. در آن زمان هیچ‌یک از اعضای ناتو، یکی از طرفین در گفت‌وگو نبودند.
بااین‌حال، روسیه به‌سرعت و باشدت از خود واکنش نشان داد. قبل از آنکه خشونت تظاهرات را دربر گیرد، مقام‌های روسیه تظاهرکنندگان را به حمایت از نئونازی‌ها، رادیکال‌ها و آشوب‌طلبان متهم کردند. پس از آنکه «ویکتور یانوکوویچ» رئیس‌جمهوری پیشین اوکراین از کشور فرار کرد، «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه موضوع الحاق کریمه به آن کشور را مهندسی کرد.
این اقدام نه‌تنها نقض آشکار قوانین بین‌المللی بود، بلکه به‌طور آشکار در تناقض با اظهارات مداوم مقام‌های روس دراین‌باره بود که هیچ کشوری حق ندارد تا با هزینه کشوری دیگر امنیت را تضمین کند. تظاهرکنندگان اوکراینی علیه دولتشان و نه روسیه تظاهرات کرده بودند. درواقع، طرح این موضوع که اوکراین می‌توانست تهدیدی نظامی علیه روسیه باشد، کاملا پوچ و بی‌پایه است. حتی در صورتی که اوکراین یکی از اعضای پیمان ناتو نیز می‌بود، احتمال اقدام نظامی از سوی آن کشور به روسیه ناممکن بود، چراکه در راستای منافع هیچ‌یک از کشورهای عضو ناتو نبود.
برای روسیه، تهدید از جانب تظاهرکنندگان اوکراینی خطری وجودی بود. آنان خواستار تغییر، آزادی و دموکراسی بودند. تظاهرکنندگان، مدل «پوتین» را به چالش کشیدند؛ مدلی که در آن رئیس‌جمهوری تمام مخالفان را حذف، آزادی رسانه را محدود کرده و سپس به شهروندان می‌گوید آنان می‌توانند رهبران خود را انتخاب کنند. کرملین از این موضوع در هراس است در صورتی که اوکراینی‌ها به خواسته‌شان برسند، این نمونه می‌تواند در روسیه نیز تکرار شود. به‌این دلیل است که روس‌ها به رهبران اوکراین برچسب «روسیه‌هراس» و «فاشیست» می‌زنند. به‌همین‌دلیل است که آنان سال‌ها تلاش کردند تا این‌گونه وانمود کنند که دولت‌های حوزه بالتیک شهروندان روس خود را سرکوب می‌کنند. به همین‌دلیل است که آنان تلاش می‌کنند تا از اتحادیه اروپا تصویر نهادی فاسد و غیراخلاقی را ارائه دهند. کرملین تلاش می‌کند شهروندان روس را متقاعد کند که لیبرال‌دموکراسی بد و زندگی در سایه «پوتین» بهتر است. برای رسیدن به این منظور، دولت روسیه نه‌تنها در داخل آن کشور دروغ‌پراکنی می‌کند، بلکه دامنه خشونت و بی‌ثباتی را به همسایگان خود نیز کشانده است.
در مقابل هجمه تبلیغاتی روسیه، غرب باید در کنار اوکراین بایستد و به حمایت خود ادامه دهد. غرب همچنین باید از گرجستان و اعضای ناتو چون استونی، لتونی و لیتوانی حمایت کند. باوجود دردهایی که متحمل شده‌ایم، باید در صورت لزوم، تحریم‌ها علیه روسیه را تقویت و جبهه ناتو را تقویت کنیم. ما باید با واقعیت‌ها مواجه شویم، چراکه برای دفاع از خود، شاید مجبور به پرداخت هزینه شویم. بزرگترین قدرت غرب دموکراسی است. این آن چیزی است که تاکنون توانسته برای بیش از دو نسل صلح و امنیت را فراهم آورد و سبب شد تا حکومت‌های کمونیستی در اروپا بدون خشونت سرنگون شوند. گرچه لیبرال‌دموکراسی از رسیدن به ایده‌آل‌های خود فاصله زیادی دارد، اما همچنان بهترین راهکار دفاعی در برابر افراط‌گرایی و عدم تساهل و قدرتمندترین راه برای پیشرفت انسان‌هاست. در صورتی که غرب به روسیه اجازه دهد تا به‌سادگی به کشورهای همسایه‌اش تجاوز کند، این پیام ارسال خواهد شد که ارزش‌های دموکراتیک، ارزش دفاع‌کردن را ندارند. این موضوع می‌تواند باعث کاهش نقش غرب به‌عنوان مدلی از سعادت و آزادی در میان جوامعی در جهان شود که به رهایی امید دارند. این موضوع نه‌تنها باعث تضعیف اقتدار اخلاقی غرب خواهد شد، بلکه مانعی بر سر راه تحقق اهداف ناتو خواهد بود.
چنین رویکردی می‌تواند غرب را در معرض حملات پوتین و نیروهای مهاجمی چون او قرار دهد. این موضوع می‌تواند سیلی محکمی به صورت تمام مردان و زنان شجاعی در سرتاسر جهان باشد که به صورت روزانه برای رسیدن به آزادی و دموکراسی، خود را در معرض خطر قرار می‌دهند. هیچ‌کس نباید فریب کرملین را بخورد. منازعه در اوکراین، درباره اوکراین، روسیه و حتی ناتو نیز نیست. این منازعه درباره دموکراسی است و غرب باید بر این‌اساس به آن پاسخ دهد.
منبع: روزنامه شرق
آخرین اخبار
