بعیدی‌نژاد:پذیرش‌پروتکل‌الحاقی فقط در چارچوب قوانین آژانس خواهد بود

مدیرکل امور سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه گفت: پذیرش اجرای اقدامات داوطلبانه نظارتی از جمله پروتکل الحاقی در تفاهم آینده هسته‌ای میان ایران و 1+5 در چارچوب نیازهای لازم برای تامین نظرات مورد نظر آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

حمید بعیدی‌نژاد، عضو تیم مذاکره‌کننده ایران با 1+5 درباره دستور کار کنفرانس بازنگری در ان.پی.تی 2015 گفت: جهت آماده‌سازی محتوایی و سازمانی برگزاری کنفرانس سال 2015 معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، سه کمیته مقدماتی در سال‌های قبل برگزار شده است و این کنفرانسی که از 7 اردیبهشت در نیویورک برگزار می‌شود، همان کنفرانس اصلی اعضای معاهده ان.پی.تی است که هر پنج سال یک‌بار و بعد از سه کمیته مقدماتی سالانه تشکیل می‌شود. دستور کار کنفرانس‌های هر پنج سال اعضای معاهده، بررسی نحوه اجرای مواد و تعهدات مفاد معاهده NPT است.

وی درباره سخنرانی وزیر خارجه کشورمان در این کنفرانس با بیان این که حضور وزیران خارجه در این کنفرانس سابقه دارد و وزیران امور خارجه پیشین هم در اجلاس‌های NPT شرکت کرده‌اند، افزود: امسال یک عنصر مهم دیگر که حضور آقای ظریف را ایجاب می‌کند، ریاست ایران بر جنبش غیرمتعهدهاست. در این اجلاس آقای ظریف علاوه بر دیدگاه‌های کشورمان، به نمایندگی از اعضای جنبش غیرمتعهدها سخنرانی خواهند کرد.

مدیرکل امور سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه درباره موضوع خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای گفت: قطعا پیگیری موضوع ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه یکی از اصلی‌ترین موضوعات کنفرانس است. اسراییل از جانب کشورهای جهان برای پیوستن به NPT تحت فشار است. ابتکار قبلی مصوب اعضای کنفرانس قبلی NPT در سال 2010 مبنی بر برگزاری کنفرانس خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای با مخالفت اسراییل مواجه شد و این کنفرانس در نهایت برگزار نشد. در عین حال حتما این کنفرانس بازنگری در NPT باید نحوه پیگیری این موضوع در آینده را روشن کند.

بعیدی‌نژاد ادامه داد: متاسفانه با مخالفت‌های رژیم اسراییل، تصمیم کنفرانس سال 2010 اعضای معاهده NPT در خصوص ابتکار برگزاری کنفرانس ایجاد عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه که برای سال 2012 پیش‌بینی شده بود عملی نشد. ارزیابی شرایط جدید و پیگیری جدی این موضوع بی‌شک از مهم‌ترین اولویت‌های کشورهای غیرمتعهد و کشورهای اسلامی در کنفرانس ان.پی.تی 2015 خواهد بود.

او در پاسخ به این پرسش که موضوع هسته‌ای ایران در قالب همکاری‌هایش با آژانس یا مذاکرات هسته‌ای و به واسطه آن بیانیه لوزان در دستور کار این اجلاس قرار دارد؟ یا بیانیه‌ای در این رابطه در پایان منتشر می‌شود؟ تاکید کرد: خیر. ایران هیچ‌گاه با مداخله کنفرانس‌های NPT در بحث پیرامون موضوع هسته‌ای ایران موافقت نکرده است و این موضع مورد حمایت کشورهای دیگر هم بوده است. اما طبیعی است که اعضای معاهده در سخنرانی‌های خود در بخش بحث عمومی اجلاس با توجه به اهمیت ویژه بحث هسته‌ای و مذاکرات جاری میان کشورهای 1+5 و ایران به موضوع اشاره خواهند کرد، اما این نوع اشارات به معنای قرار گرفتن موضوع هسته‌ای ایران در دستور کار کنفرانس اعضای NPT نیست و اصولا دستور کار کنفرانس که پیش از این مورد تایید اعضای معاهده قرار گرفته است واجد اشاره‌ای به موضوع هسته‌ای ایران نیست.

بعیدی‌نژاد درباره موضوعات مورد توجه کشورهای دارای سلاح هسته‌ای برای اضافه کردن به معاهده ان.پی.تی یا کاستن از مفاد آن و به طور متقابل موضوعات مورد توجه و علاقه کشورهای در حال توسعه در رابطه با ان.پی.تی گفت: پیشنهاد اضافه کردن یا کاستن از مفاد معاهده همواره مورد نظر برخی از اعضای معاهده بوده است، ولی این اقدام نیاز به اصلاح معاهده دارد که در معاهده رویه خاصی برای آن پیش‌بینی شده است. اما در مجموع از نظر اولویت موضوعات مورد پیگیری در چارچوب اجرای مفاد معاهده، کشورهای هسته‌ای به دنبال کاهش تعهدات خود در خصوص خلع سلاح هسته‌ای از یک طرف و افزایش توجه به ابعاد اشاعه‌ای معاهده هستند. بر عکس کشورهای غیرهسته‌ای به دنبال تقویت مفاد معاهده درباره خلع سلاح هسته‌ای و تقویت تعهد کشورهای پیشرفته صنعتی به تضمین استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای هستند.

این مقام وزارت خارجه در پاسخ به این پرسش که برخی بر این نظرند که محدودیت‌های پذیرفته شده از سوی ایران در بیانیه لوزان یا در نهایت در توافق جامع احتمالی در چارچوب نظارت‌های بیش‌تر (الزامی کردن پروتکل الحاقی به عنوان تعهدات اصلی اعضا) مواردی است که آمریکا و دیگر قدرت‌های هسته‌ای به دنبال اعمال و گسترش آن در ان.پی.تی هستند و رویه‌ای که درباره ایران در رابطه با پذیرش نظارت‌ها و دسترسی‌های مدیریت شده (مثلا نظارت بر معادن اورانیوم) در پیش گرفته شده است، می‌تواند به رویه‌ای بین‌المللی و عمومی در رابطه با همه کشورها تبدیل شود؟ تصریح کرد: امروزه بیش از یکصد کشور مقررات پروتکل الحاقی را اجرا می‌کنند. اجرای این پروتکل از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سال‌هاست که به خصوص برای کشورهایی که تاسیسات پیشرفته و برنامه غنی‌سازی دارند به عنوان بخشی از سطح استاندارد اجرای مقررات پادمان تعریف می‌شود. آن چه که برخی از کشورهای غربی به دنبال آن هستند پذیرش اجرای برخی تعهدات حقوقی فراتر از پروتکل الحاقی از سوی کشورمان هستند که در برخی دیگر از کشورها شروع به اجرا شده است.

وی در عین حال تاکید کرد: ایران به طور قوی با پذیرش چنین تعهداتی مخالفت کرده است و اعتقاد راسخ دارد که اجرای مقررات پروتکل الحاقی که به صورت داوطلبانه صورت خواهد گرفت نیازهای لازم برای تامین نظارت مورد نظر آژانس برای نظارت بر برنامه تاسیسات هسته‌ای ایران را فراهم می‌کند. پذیرش اجرای اقدامات داوطلبانه نظارتی در تفاهم آینده نیز در همین چارچوب خواهد بود.

بعیدی‌نژاد در پاسخ به این پرسش که کشورهای (هسته‌ای) همواره تلاش داشته و دارند تا تفسیر خود از ماده چهار و 10 ان.پی.تی در رابطه با حق غنی‌سازی و نیز خروج از ان.پی.تی را پیاده کنند آیا امکان طرح تفسیر صریح‌تر در رابطه با این دو موضوع به شکلی که ابهامات را برطرف کند در کنفرانس 2015 وجود دارد؟ گفت: در کنار تفاسیر کشورهای دارنده سلاح‌های هسته‌ای و کشورهای غربی درباره این دو موضوع مهم، کشورهای در حال توسعه و غیرمتعهد نیز تفاسیر خود را دارند، و در این خصوص بین دو طرف اختلافات اساسی وجود دارد. این اختلافات در جلسه آینده کنفرانس NPT هم از موضوعات اصلی مورد مذاکره خواهد بود.

این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان درباره برگزاری نشست کارشناسی ایران و 1+5 در حاشیه نشست ان.پی.تی گفت: با توجه به طولانی بودن و اهمیت کنفرانس اعضای معاهده NPT و ضرورت حضور هیات ایران در نیویورک، امکان برگزاری نشست میان ایران و اعضای 1+5 در نیویورک مورد بحث قرار گرفته است و ایده‌های مشخصی هم مطرح شده است که بر این اساس هفته آینده در نیویورک بر اساس برنامه مدونی، مذاکرات در سطوح مختلف از جمله در سطح معاونان و کارشناسان ادامه پیدا خواهد کرد.

به گزارش ایسنا، به احتمال قوی مذاکرات ایران و 1+5 اواخر (چهارشنبه یا پنج‌شنبه) هفته جاری در سطح معاونان و کارشناسان برگزار می‌شود. هم‌چنین وزیران خارجه ایران و آمریکا نیز روز دوشنبه قرار است در حاشیه کنفرانس ان.پی.تی در چارچوب مذکرات هسته‌ای با یکدیگر دیدار کنند و احتمالا وزیر امور خارجه کشورمان به طور دو جانبه علاوه بر ملاقات‌های برنامه‌ریزی‌ شده در چارچوب روابط دو و چند جانبه و نمایندگان مجامع بین‌المللی با دیگر وزیران خارجه عضو گروه 1+5 در نیویورک دیدار می‌کند.

آخرین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 هفته گذشته (2 تا 4 اردیبهشت) در وین با محوریت نگارش متن توافق جامع هسته‌ای برگزار شد.