نشنال اينترست: اوباما در برابر افزايش قدرت ايران در خاورميانه چه خواهد کرد؟

لحن گزارش‌هاي ساليانه سازمان ملي اطلاعات آمريکا در سال 2013 و پيش از آن نسبت به ايران با رويکرد اين سازمان در دو سال گذشته تفاوت بسياري دارد.

«مارينا شلبي» و «يان داف»، دو محقق برجسته در «مرکز سياست‌ خاور نزديک در واشنگتن»، تحقيقي در خصوص سوابق رويکرد ساليانه رئيس سازمان ملي اطلاعات آمريکا نسبت به تهديد ايران در جهان انجام داده‌اند.

طبق تحقيقات اين دو محقق برجسته، در حالي که نگرش آمريکا به ايران در سال 2013 و پيش از آن، ايران را به عنوان يک کشور حامي تروريسم و داراي اهداف هژمونيک معرفي مي‌کرد، در گزارش‌هاي دو سال بعدي، اين رويکرد تغيير محسوس داشته است و ايران را به عنوان کشوري که « در تلاش جهت کاهش اختلافات فرقه‌اي در منطقه» معرفي کرد.

گزارش 2013 سازمان ملي اطلاعات آمريکا و 2014 همين سازمان تغيير لحن بارزي نسبت به ايران دارد.

در ارزيابي گزارش 2014 آمده‌است: ما اين‌طور برآورد مي‌کنيم که رويکرد توام با مسئوليت‌پذيري ايران در حمايت از جوامع شيعه منطقه، اگر چه با قصد کاهش اختلافات فرقه‌اي صورت مي‌گيرد.

گزارش‌هاي اخير حامل اهميت بسزايي هستند: اين گزارش‌ها جزئيات دقيق و کامل‌تري از قصد رهبران ايران در کوتاه مدت و ميان مدت در منطقه ارائه مي‌دهند.

اين امر براي تصميم‌گيرندگان آمريکايي بسيار مفيد است. آنچه خيلي روشن نيست، هدف ايران در دراز مدت، پيامد آن براي اهداف آمريکا در منطقه و استراتژي بزرگ آمريکا در منطقه است.

پاسخ به اين سوال، اما نه بر عهده رئيس سازمان ملي اطلاعات آمريکا که بر دوش دولت اوباماست. ايران در ده سال آينده چه مي‌خواهد؟ و همچنين در بيست سال آينده و سپس در سي سال بعدي؟ آيا قصد دارد نوعي امپراتوري منطقه‌اي تشکيل دهد؟ اگر پاسخ مثبت است، چه نوع امپراتوري خواهد بود؟ آيا همسايگان ايران به قدر کافي قدرتمند هستند که مانع اين امر شوند؟ ما چطور؟ اگر نفوذ ايران افزايش يايد، آيا رقباي فعلي آن، سر تسليم در مقابل ايران فرو خواهند آورد و يا به مقابله بر مي‌خيزند؟ اين مسئله چه ارتباطي با خطرات احتمالي يک ايران هسته‌اي خواهد داشت؟ آيا ايران مي‌تواند برقرار کننده ثبات باشد؟ يا اينکه دشمني کينه توز است؟

پاسخ به چنين سوالاتي و حتي پرسش‌هايي اساسي‌تر در کنار موضوعاتي چون حضور گروه تروريستي داعش در منطقه نيازمند اتخاذ سياستي لحظه به لحظه است.

تغييرات اخير عراق، نقش آمريکا در منطقه را نيز دستخوش تغييرات بزرگي کرد و ما شواهدي در دست نداريم که نشان دهد رويکرد بلندمدت دولت (آمريکا) در منطقه چه خواهد بود.

بي‌ترديد آنها به تهران چشم ندارند اما بي‌ترديد پيامد اين درگيري‌هاي دو سويه در منطقه موجب افزايش قدرت ايران خواهد شد و هنوز مشخص نيست تيم اوباما چه ديدگاهي به تاثيرات اين امر بر علائق آمريکا دارد.