مصالحه‌ کنگره و کاخ‌ سفید در مورد توافق‌ هسته‌ای ایران!

روزنامه اطلاعات در یادداشتی نوشت: شورای عالی امنیت و سیاست خارجی آمریکا به اتفاق آراء طرح کوتاهی را تصویب کرده است که با آن مناقشه کنگره و کاخ سفید درباره مذاکره پرونده هسته ای ایران و نتایج آن تا پایان تیرماه مسکوت می ماند.

این یادداشت می افزاید: همه اعضاء شورای سیاست خارجی آمریکا از سناتورهای دمکرات و جمهوریخواه به این طرح رأی مثبت داده اند و کاخ سفید اعلام کرد که اوباما رئیس جمهور آمریکا آن را تائید و امضاء خواهد کرد.

دو پیشنهاد در این طرح اهمیت خاص دارد. یکی، کنگره تقاضای رئیس جمهور آمریکا را پذیرفته است که تا پایان تیرماه و مذاکره برای تنظیم و تصویب توافق جامع کنگره لایحه جدید برای تحریم ایران و یا پیشنهادی بازدارنده مذاکره ارائه ندهد. دوم، کاخ سفید نیز بپذیرد که توافق نهایی و جامع را در اختیار کنگره قرار دهد تا ظرف 30 روز آن را بررسی و اعلام نظر کند و تا پایان مدت 30 روز به مرحله اجرایی در نیاید.

این معادله پیشنهادی در طرح مصوب شورای عالی و سیاست خارجی آمریکا، مصالحه کاخ سفید و کنگره خوانده شده است اگرچه تعدادی از نمایندگان افراطی کنگره با آن مخالفت کرده اند و آن را مصوبه ای در حد شورای سیاست خارجی سنا نامیده اند. نتیجه فوری و خبری تصویب این طرح چنین شده است که مسیر مذاکره برای وزارت خارجه دولت اوباما و شخص جان کری وزیر خارجه هموارتر شده است و تا دهم تیرماه آینده که قرار است متن توافق جامع تنظیم و در گروه 1+5 تصویب گردد، مناقشه کنگره با کاخ سفید تعلیق خواهد شد.

از سوی دیگر بسیاری از محافل سیاسی غربی، تصویب طرح شورای عالی امنیت و سیاست خارجی آمریکا را نشانه دیگری بر قدرت نفوذ لابی صهیونیست ها بر کنگره آمریکا دیده اند که نتانیاهو از طریق تقابل کنگره با کاخ سفید دنبال می کرد و خواهان دخالت کنگره در مسیر مذاکره درباره پرونده هسته ای ایران بود. وزیر جنگ دولت نتانیاهو از تصویب طرح سناتورها حمایت کرد. کاخ سفید نیز از این که با تصویب این طرح فعلاً از شدت اعتراض های نتانیاهو کاسته خواهد شد و امواج منفی لابی صهیونیست ها در واشنگتن بی رمق می گردد، خوشحال است. تصویب طرح تأثیر چندانی در روال مذاکره ندارد و قرار است از چهارشنبه آینده دور جدید مذاکره بعد از نشست لوزان، آغاز گردد. این دور از گفتگوها یک دستور کار دارد و آن نوشتن طرح توافق جامع است. در این مرحله لغو تحریم ها و یافتن روش مقبول برای هر دو طرف موضوع روز است. تفاوت نظر وزارت خارجه آمریکا و دولت این کشور با کنگره درباره لغو تحریم ها همچنان باقی است. اما دستاورد این مرحله مذاکره نشان می دهد که همه به لغو تحریم ها فکر می کنند، البته با پیشنهادهای متفاوت. در اصل لغو تحریم ها مناقشه چندانی نیست، اما در چگونگی اجرای آن نظرهای گوناگون مطرح شده است.

فضای سیاسی داخل آمریکا با محوریت انتخابات ریاست جمهوری تعیین کننده شده است. هردو حزب دمکرات ها و جمهوری خواهان رقابت انتخاباتی را کلید زده اند.

جمهوریخواهان نمی خواهند موضوع پرونده هسته ای ایران و مذاکره سیاسی درباره آن تبدیل به مناقشه ای گردد که آنها را متهم به جنگل طلبی سازند. اوباما چندین بار در سخنرانی های خود گفته است؛ آنها که با مذاکره مخالفت می کنند، راه حل سیاسی ارائه نمی دهند و کشور را به سوی جنگی جدید سوق می دهند. جامعه آمریکا از شروع هر جنگی گریزان است و مخالفت با جنگ در آمریکا به صورت یک واکنش ملی درآمده است. دمکرات ها با ادامه مذاکره با ایران و رسیدن به راه حل سیاسی برای کاستن از اختلاف ها خود را حزبی گریزان از جنگ معرفی می کنند. حزب جمهوریخواه در این رقابت نمی خواهند جنگ طلب معرفی گردند. مدام بر ضعف تصمیم گیری «اوباما» تأکید می کنند که در صحنه سیاست خارجی فاقد قاطعیت لازم است، آنچه که طرح جدید از سوی شورای سیاست خارجی سنای آمریکا در داخل آمریکا زمینه سازی می کند، گرفتن حربه تبلیغاتی ـ سیاسی از دمکرات ها در جنگ طلبی جمهوریخواهان است.

زمان سه ماه آینده تا پایان تیرماه زمان چندان طولانی نیست. اگر نوشتن طرح توافق جامع با موفقیت انجام پذیرد و توافق به دست آید، هر دو حزب رقیب در آمریکا از آن بهره گیری سیاسی را در مبارزات انتخاباتی خواهند برد. بخصوص که اتحادیه اروپا نیز خواهان دستیابی به توافق نهایی است و از میان سه کشور مهم اروپایی، انگلیس، آلمان و فرانسه در گروه 1+5، تنها دولت فرانسه و وزیر خارجه آن «فابیوس» است که ساز مخالفت می نوازد و خود را حامی و طرفدار نتانیاهو، و حافظ منافع اسرائیل معرفی می کند. وزیرخارجه فرانسه از اوضاع آشفته خاورمیانه، بخصوص از بحران جنگ در یمن برای بستن قرارداد فروش تسلیحات نظامی به سعودیها سود می برد. 

در سفر به ریاض و در مصاحبه همراه با وزیرخارجه سعودی«فیصل» جمهوری اسلامی ایران را خطر اصلی برای صلح خاورمیانه معرفی کرد که باید در تنظیم توافق درباره پرونده هسته ای با تهران بسیار سخت گیر بود. زیرا به گفته فابیوس ایران امنیت کشورهای منطقه از جمله اسرائیل و عربستان را تهدید می کند! متأسفانه وزارت خارجه ما واکنش سیاسی لازم را نسبت به این گفته های «فابیوس» وزیرخارجه فرانسه که آشکارا توهین به جمهوری اسلامی ایران بود، نشان نداد!

بهر حال دولت های انگلیس و آلمان تلاش دارند تا تنظیم متن نهایی توافق بدست آید. روسیه و چین نیز بطور رسمی خواهان دستیابی به توافق نهایی در پرونده هسته ای ایران و لغو تحریم ها شده اند. بنظر می رسد با تصویب طرح جدید در شورای سیاست خارجی آمریکا، فضای سیاسی در داخل آمریکا نسبت به ادامه مذاکره با ایران تعدیل گردد و مسیر برای نوشتن متن نهایی «توافق جامع» فراهم آمده باشد.

مسیر گفتگوهایی که از چهارشنبه در این هفته کلید می خورد در نهایت چه نتیجه ای خواهد داد؟