دیپلماسی کانگوروها درایستگاه تهران

جولیا بیشاپ، وزیر خارجه استرالیا در چارچوب سفری دو جانبه فردا (29 فروردین) به تهران سفر می‌کند؛ صاحبنظران معتقدند که با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 ، احتمالا دو کشور بتوانند روابط بهتری در مقایسه با دهه گذشته داشته باشند.

با صدور بیانیه هسته‌ای لوزان، وزارت خارجه استرالیا جزو اولین کشورهایی بود که در اطلاعیه‌ای از آن استقبال کرد و پس از آن بود که برنامه سفر رسمی و دوجانبه وزیر خارجه استرالیا به تهران رسانه‌ای شد.

استرالیا بازیگر بین المللی هم پیمان با آمریکا و اروپا است و روابط تهران و کانبرا و البته سفر وزیر خارجه استرالیا به تهران خالی از نکته و حاشیه نیست:

* جولیا بیشاپ، سیاستمدار کهنه‌کار و معاون رهبر حزب لیبرال استرالیا است که از سپتامبر 2013 مسئولیت وزارت خارجه این کشور را برعهده دارد. او اولین وزیر خارجه زن در استرالیا است.

* سفر «الکساندر دانر» وزیر خارجه وقت استرالیا در سال 2003، آخرین سفر یک مقام بلندپایه این کشور به تهران بوده است. این سفر زمانی انجام شد که موضوع هسته‌ای ایران به عنوان موضوعی جنجالی مطرح شده و گفت‌وگو درباره آن از مهم‌ترین اهداف سفر این مقام استرالیایی بود.

* در طول 12 سال گذشته دیدار مقامات عالی‌رتبه دو کشور تنها در حاشیه نشست‌های بین‌المللی و بدون دستیابی به نتیجه‌ای انجام شده است.

* استرالیا در سال 1968 سفارتش را در تهران افتتاح کرد و سفارت ایران نیز سه سال بعد در کانبرا دایر شد.

* استرالیا در قبال موضوع هسته‌ای ایران و همچنین مسائل مربوط به حقوق بشر و تصویب قطعنامه‌های ضدایرانی در شورای امنیت سازمان ملل، رویکردی مغرضانه و همسو با اسرائیل و آمریکا داشته است.

* پیش از پایان جنگ هشت ساله ایران و عراق، نماینده استرالیایی در هیأت بازرسان سازمان ملل متحد، تلاش زیادی کرد که عراق به عنوان بکارگیرنده سلاح شیمیایی علیه ایران محکوم شود.

* بیش از سه هزار ایرانی در صف دریافت ویزای استرالیا هستند و بیش از یک پنجم مهاجران غیرقانونی بازداشت شده در این کشور را ایرانی‌ها تشکیل می‌دهند که بخشی از آنها در جزایر "نارو" و "مانوس" زندانی شده‌اند. رفتار غیرانسانی و سیاست سختگیرانه دولت جدید استرالیا در رابطه با پناهجویان غیرقانونی و تبعید آنها به جزایر دور افتاده در اقیانوس هند مدت‌هاست که باعث اعتراض مجامع حقوق بشری دنیا و انجمن‌های حمایت از پناهجویان و مهاجران شده است. پناهجویان به طور غیرقانونی و به وسیله قاچاقچیان عازم استرالیا می شوند و بیشتر آنها اگر از طوفان‌های اقیانوس نجات پیدا کند به وسیله پلیس استرالیا بازداشت و به جزایر اطراف این کشور منتقل می‌شوند. گفته می‌شود در بازداشت‌گاه‌های جزیره مانوس بیش از 1300 پناهجو از کشورهای مختلف از جمله ایران در شرایط بسیار دشواری زندگی می‌کنند.

* اخبار منتشر شده حکایت از شرایط بسیار ناگوار و رفتار غیرانسانی مسوولان استرالیا با پناهجویان جزیره نارو دارد و هیچ خبرنگاری اجازه ورود به این بازداشتگاه‌ها و تصویربرداری از آنها را نیافته است. سازمان عفو بین الملل، از دولت کانبرا خواسته تا مرکز نارو را ببندد و وضعیت موجود در این جزیره را ترکیبی زهرآگین از "تردید"، "توقیف مغایر قانون"، و "حالت غیرانسانی"، تشریح کرده است.

* پاییز سال گذشته حمید خزایی، جوان 24 ساله ایرانی پس از آنکه در جزیره نارو به دلیل جراحی قطع پا دچار عفونت خونی شده بود به یک بیمارستان منتقل شد؛ اما به دلیل مرگ مغزی جان خود را از دست داد. پس از آن مرگ دردناک رضا براتی در بازداشتگاهی در جزیره مانوس، به اعتراض ایران منجر شد و توجه سازمان‌های حقوق بشری دنیا را به خود جلب کرد. کارکنان این بازداشتگاه با چماق به او حمله کرده و با سنگ به سرش کوبیده بودند که این ضربات منجر به مرگ او شد.

* علاوه بر رایزنی درخصوص مذاکرات هسته‌ای، موضوع تبادل دانشجو، مهاجران ایرانی‌ یکی از موضوعات مهم در روابط دو کشور است و برای انجام گفت‌وگوهای مربوط به آن یک هیأت کنسولی هفته گذشته به تهران سفر کرد. قرار است پس از این سفر، معاون کنسولی وزارت خارجه ایران نیز سفری به کانبرا داشته باشد. دو طرف تلاش می‌کنند در چارچوب این مذاکرات راهی برای بازگرداندن مهاجران غیرقانونی به ایران فراهم کنند.

* کارشناس پیشین وزارت دفاع استرالیا گره خوردن منافع این کشور به خاورمیانه و رایزنی در قبال تحولات یمن را از مهم‌ترین دلایل تصمیم استرالیا برای تقویت روابط سیاسی با ایران برشمرده است.

* در استرالیا، وزیر خارجه همزمان سرپرست بخش تجارت و روابط خارجی دولت نیز هست.

* عامل اقتصادی، مهمترین رکن روابط دو کشور بوده و ایران برای استرالیا بازار فروش گندم و فرآورده‌های دامی محسوب می‌شده است. قرار است ایران در زمینه صادرات محصولات پتروشیمی و نانوتکنولوژی با استرالیا همکاری کند.

* صادرات استرالیا به ایران 270 میلیون دلار و واردات از ایران 30 میلیون دلار ارزش دارد. این در حالی است که ارزش مبادلات تجاری ایران و استرالیا پیش از اعمال تحریم‌ها حدود 900 میلیون دلار بوده است.

* گروگانگیری هارون مونس، یک ایرانی‌تبار در آذرماه سال گذشته در سیدنی که منجر به کشته شدن سه تن در یک کافه شد جنجال زیادی در فضای رسانه‌ای ایجاد کرد.