حسین موسویان: وضعیت حقوق بشر ایران از بسیاری از متحدان آمریکا بهتر است

حسین موسویان پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا در پاسخ به ادعاهای حقوق بشری غربی ها علیه ایران گفت : بی تردید وضعیت حقوق بشر ایران از بسیاری از متحدان منطقه ای آمریکا بهتر است، اما در کمال تعجب می بینیم که هیچ انتقادی به آنها نمی شود.

عضو پیشین گروه مذاکره کننده هسته ای ایران در نشستی با عنوان ' بررسی مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 در بنیاد کارنگی، خاطرنشان کرد: ایران در قیاس با کشورهای متحد واشنگتن مانند عربستان سعودی، کشوری بسیار دموکرات است. آیا ایالات متحده، حکومت حسنی مبارک را 40 سال به خاطر دموکراسی پشتیبانی کرد؟ 

دیپلمات سابق کشورمان درخصوص ضرورت لغو کامل تحریم های غرب علیه ایران بعد از امضای توافق نهایی در مذاکرات هسته ای،گفت: تحریم های غرب علیه ایران نتوانست هیچ محدودیتی در برنامه هسته ای ایران ایجاد کند و آنها اگر می خواهند برنامه هسته ای ایران توسعه پیدا کند،بر تحریم ها بیافزایید.

موسویان تاکید کرد: برخی از نمایندگان تندروی کنگره آمریکا روز و شب خواستار تشدید تحریم ها هستند. من فکر می کنم که تحریم های بیشتر، برنامه هسته ای ایران را محدود نخواهد کرد. از سال 2010 که در دانشگاه پرینستون بودم، به همه گفته ام که مهم نیست تحریم ها در چه سطحی باشد؛ تحریم های بیشتر باعث غنی سازی بیشتر در ایران خواهد شد. ایرانی ها برنامه هسته ای شان را در خلال تحریم های بیشتر افزایش خواهند داد و اگر می خواهید ایران برنامه هسته ای اش را توسعه دهد، تحریم بیشتری علیه این کشور اعمال کنید. 

وی افزود: این همان چیزی است که طی روزهای اخیر خود اوباما هم به آن اذعان کرد و گفت: 'تحریم ها را بیشتر کردیم و ایران غنی سازی را گسترش داد.' بنابراین، وی به طور غیر مستقیم پذیرفت که آمریکا و قدرت های جهانی از طریق سیاست تحریم نتوانستند ایران را به تسلیم شدن وادارند و برنامه هسته ای این کشور را محدود کنند. 

موسویان ادامه داد: در رابطه با روابط با اروپا یا آمریکا اگر به مراودات تجاری و اقتصاد ایران نگاهی بیندازید، می بینید که غرب بیش از 50 و شاید 60 درصد از تجارت و اقتصاد ایران را در اختیار داشت اما پس از تحریم ها اکنون سهم غرب فقط حدود 15 درصد است و چین 55 درصد سهم دارد. غرب از طریق تحریم ها عملا ایران را به سمت شرق متمایل کرد و اکنون این مساله ممکن است تغییر کند. 

عضو سابق گروه مذاکره کننده ایران،دلیل به بن بست رسیدن مذاکرات در گذشته را این عنوان کرد که آمریکایی ها با هرگونه غنی سازی در ایران مخالف بودند اما اکنون کشورهای جهان به همان پیشنهادی رسیدند که ایران در دولت های هفتم و هشتم مطرح کرده بود. 

موسویان در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از اینکه رسانه های غربی درمورد رژیم صهیونیستی به طور دائم بر ایران تمرکز می کنند، گفت: ایران این رژیم را به رسمیت نمی شناسد؛ این درست! اما ما 57 کشور مسلمان داریم که از این میان،50 کشور دیگر نیز اسراییل را به رسمیت نمی شناسند حتی برخی از متحدان آمریکا در منطقه خاورمیانه نیز اسراییل را به رسمیت نمی شناسند اما واشنگتن با این موضع متحدانش مشکلی ندارد. اسراییلی ها ایران را در 35 سال اخیر بارها تهدید کرده اند و شما بارها شنیده اید که نخست وزیر اسراییل، آمریکا را به حمله نظامی به ایران دعوت کرده است. 

وی در واکنش به اینکه چرا ایرانیان شعار مرگ بر آمریکا یا شیطان بزرگ را برای مخالفت با سیاست های واشنگتن برگزیده اند، گفت: سال ها است که مقام های آمریکایی، مشابه همین شعارها را علیه ایران سر داده اند. شعارهایی مانند تروریست، کشور یاغی، شعار تغییر حکومت و... . ایرانیان حمایت آمریکا از حمله صدام به ایران را به یاد دارند. اسناد فناوری های آمریکایی که منجر به ساخت سلاح کشتار جمعی در حکومت صدام شد، در کنگره آمریکا موجود است. ایرانیان به یاد دارند که یکصد هزار ایرانی با سلاح های کشتار جمعی، جان خود را از دست دادند. نمی توان انتظار داشت آمریکا ایران را تحریم کند، فشار بیاورد، حتی تهدید کند و ایرانیان بگویند 'سپاسگزاریم.' 

وی درباره سخنان 'بنیامین نتانیاهو' نخست وزیر رژیم صهیونیستی پیرامون برنامه های هسته ای ایران، گفت: بالاخره برای تفاهم هسته ای، باید چارچوبی وجود داشته باشد و آن چارچوب، پیمان ان پی تی است و نه نتانیاهو. 

موسویان، موضوع تلاش جهانی برای انهدام سلاح های کشتار جمعی را از جمله موضوعاتی که می توان پس از توافق هسته ای درمورد آن مذاکره کرد نام برد و افزود:40 سال است که در این باره در شورای امنیت سازمان ملل، قطعنامه هایی داریم و تنها یک دولت در منطقه ما وجود دارد که این قطعنامه ها را نمی پذیرد. 

وی در پاسخ به این سوال که چه چیز می تواند مذاکرات هسته ای را با شکست رو به رو کند، با بیان اینکه فکر نمی کنم مذاکرات شکست بخورد،گفت: زمانی سخن از انهدام تاسیسات ایران بود اما ایرانیان اکنون دانش هسته ای را در اختیار دارند؛ شاید بشود تاسیسات را منهدم کرد، اما دانش آن را نمی شود. رویکرد تحریم هم 10 سال تجربه شد و شکست خورد. بنابراین، آمریکا و جامعه جهانی می دانند که مذاکره بهترین راه است.

مذاکره کننده هسته ای سابق کشورمان در ادامه اظهارات خود در این نشست،رسیدن به توافقی خوب در مذاکرات آتی هسته ای را مهم ترین مساله دانست و افزود:باید بپذیریم که آنچه در بیانیه سوئیس آمده می تواند منجر به توافقی بسیار خوب شود؛ زیرا دو دستاورد مهم داشت. اول اینکه ایران بالاترین سطح نظارت ها را بر برنامه هسته ای خود پذیرفته است. هر راه احتمالی برای نظامی سازی برنامه هسته ای ایران مسدود شده است. 

موسویان افزود: دو راه برای ساخت بمب هسته ای وجود دارد که یک راه تاسیسات آب سنگین پلوتونیوم و راه دیگر، غنی سازی اورانیوم است و ایران اکنون هر دو این فناوری ها را دارد. ایران پذیرفته که بازفرآوری نکند و تاسیسات آب سنگین بدون بازفراوری، به معنای نداشتن بمب هسته ای است. 

وی ادامه داد: ایران تغییر فنی در توانایی فعلی رآکتور را پذیرفته است؛ بنابراین کمترین میزان تولید پلوتونیوم را خواهد داشت. حتی اگر ایران این پلوتونیوم را بازفرآوری هم کند، برای تولید 10 کیلوگرم پلوتونیوم به ده سال زمان نیاز خواهد داشت. بنابراین خطری از بابت رآکتور هسته ای آب سنگین اراک وجود ندارد.

به گفته موسویان،در مورد غنی سازی اورانیوم که در تاسیسات نطنز و فردو انجام می شود نیز، ابتدا سطح غنی سازی باید به 90 درصد افزایش یابد، سپس کلاهک هسته ای ساخته شود. نکته اول اینکه ایران کلاهک هسته ای ندارد و پذیرفته تا 15 سال سطح غنی سازی را زیر 5 درصد نگه دارد. همچنین ذخیره اورانیوم با غنای بالای ایران نیز به شدت کاهش می یابد که 8000 کیلوگرم اورانیوم با غنای 20 درصد یا باید به صفحه سوخت تبدیل شود یا اکسید شده و در نهایت به 300 کیلوگرم کاهش یابد. 

موسویان اضافه کرد: بنابراین بیانیه سوئیس از آن جهت که ایران را به شفافیت در برنامه هسته ای ملزم می کند، برای گروه 1+5 مطلوب است و از آن جهت که غنی سازی را در داخل کشور به رسمیت می شناسد، برای ایران خوب است؛ ضمن اینکه تحریم ها را علیه این کشور لغو می کند. 

وی همچنین یادآور شد: البته اقدامات مهمی باید تا آخر ماه ژوئن برای رسیدن به توافق انجام شود. اکنون در بیانیه سوئیس در مورد کلیات توافق شده است اما باید طرفین درخصوص جزئیات نیز به توافق برسند. برای نمونه در مورد تغییرات فنی در راکتور اراک توافق شده اما این تغییرات فنی باید توسط دانشمندان دو طرف بحث شده و تعریف شود. 

وی در پاسخ به سوال 'دیوید اسپیدی' اداره کننده این نشست که پرسید ' احساس می شود در ایران دو صدا در مورد مذاکرات وجود دارد' گفت: وضعیت سیاست داخلی در تهران و واشنگتن یکسان است؛ دو جناح سیاسی قوی در هر دو این کشورها وجود دارد. یکی طرفدار توافق و یکی مخالف توافق. اما تفاوت های فراوانی بین سیاست داخلی تهران و واشنگتن وجود دارد.

موسویان ادامه داد: مخالفان در تهران خواستار رسیدن به توافق هستند اما می گویند مذاکره کنندگان نباید شرطی را فراتر از معاهده عدم تکثیر بپذیرند. با آنکه ایران بر اساس بیانیه سوئیس تعهدات زیادی را برای 10، 15 و 20 سال پذیرفته است اما بر اساس ان پی تی کشورها اجازه غنی سازی تا 100 درصد را دارند، ذخیره اورانیوم با غنای بالا محدودیتی ندارد اما امضاکنندگان این توافق نباید به سوی نظامی سازی برنامه هسته ای بروند. محدودیت هایی که ایران پذیرفته بیش از توافق ان پی تی است و مخالفت های زیادی علیه بیانیه لوزان در تهران به این دلیل وجود دارد. اما تنها یک سوال وجود دارد و آن اینکه آیا تعهدات در چارچوب توافق ان پی تی یا فراتر از آن است. با وجود این، مخالفان در واشنگتن با آنکه می دانند ایران با محدودیت های زیادی موافقت کرده است اما همچنان با توافق مخالف اند. 

وی خاطرنشان کرد: تفاوت دوم وضعیت تهران و واشنگتن در مخالفت با توافق هسته ای این است که نیروی خارجی بر سیاست هسته ای ایران تاثیری ندارد اما در واشنگتن، اسرائیل و عربستان سعودی و بسیاری دیگر از کشورها بر سیاست آمریکا اعمال نفوذ می کنند. شباهت های زیادی در مورد توافق در تهران و واشنگتن وجود دارد اما موضع ایران به نظر من واقع بینانه تر است. 

موسویان افزود: نکته دیگر اینکه در ایران با آنکه دو جناح قوی وجود دارد در نهایت یک نفر یعنی رهبر عالی تصمیم می گیرد اما در این مورد هم در آمریکا تفاوتی وجود دارد. تصمیم 'باراک اوباما' رییس جمهوری آمریکا احتمالا با مخالفت کنگره روبرو می شود. ایران و دیگر قدرت ها نمی دانند آیا آمریکا به تعهدات خود عمل می کند یا رییس جمهوری بعدی آمریکا سیاست خود را تغییر می دهد یا کنگره مداخله می کند و تحریم های جدیدی را علیه ایران تصویب می کند. 

وی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد فتوای رهبر معظم انقلاب درمورد حرمت ساخت و نگهداری تسلیحات کشتار جمعی گفت: فتوا یقینا وجود دارد و تردیدی در مورد آن نیست. آیت الله خامنه ای بارها این موضوع را شخصا بیان کرده و دفتر نمایندگی ایران در نیویورک نیز به صورت رسمی فتوا را منتشر کرده است. 

موسویان در پاسخ به این سوال که پیامدهای بیانیه سوئیس در حوزه های دیگر غیر از موضوع هسته ای برای طرفین چه خواهد بود و تاثیر آن بر تحولات یمن گفت: می توان درباره پیامدهای بی شمار توافق هسته ای بحث کرد. نخست اجازه دهید درباره تبعات این توافق بر مساله گسترش تسلیحاتی صحبت کنیم. بسیاری از افراد می پرسند چرا مذاکرات تا این اندازه طولانی شده و به چه دلیل وزیر خارجه آمریکا باید با وزیر خارجه ایران از ساعت 9 شب تا 6 صبح و شاید صدها ساعت مذاکره کند. 

دلیل این امر آن است که قدرت های جهانی عملا در حال مذاکره درباره شرایط و ضوابط مجموعه اقدامات جدیدی فراتر از معاهده ان پی تی با ایران هستند. این یکی از قوی ترین و سرزده ترین راهکارها برای بازرسی و راستی آزمایی برنامه هسته ای در طول تاریخ منع گسترش تسلیحاتی است. 

برای نخستین بار، قدرت های جهان توانسته اند بسیاری از اقداماتی را تعیین کنند که در نهایت جلوی مسیر تسلیحاتی شدن را می گیرد. کشورهایی مانند کره شمالی که قبلا عضو ان پی تی بودند، از این معاهده خارج شدند و بمب ساختند. بنابراین، هر کسی پس از 40 سال این موضوع را درک می کند که ان پی تی کافی نیست زیرا می توان غنی سازی را تا سطح 100 درصد انجام داد و در نهایت یک روز از ان پی تی خارج شد و بمب ساخت. 

اما مجموعه اقداماتی که آنها توافق کرده اند؛ از جمله جلوگیری از فرار هسته ای، عدم انحراف به سمت تسلیحاتی شدن یا راستی آزمایی، مجموعه اقدامات جدیدی هستند که دستکم تا 40، 50 سال گذشته هرگز نداشته ایم. به نظر من این یک دستاورد بزرگ در رابطه با مساله گسترش تسلیحاتی است، البته اگر قدرت های جهان آن را با جدیت آغاز کنند و چنین اقداماتی را جهانی کرده و فقط به یک کشور محدود نکنند. این یکی از دلایلی است که مذاکرات تا این اندازه پیچیده هستند. در نهایت این که اجرای این اقدامات می تواند در رابطه با مساله گسترش تسلیحاتی بسیار مهم باشد. این یک مساله است. 

مساله دوم این که، ایران در سال 1970 طرح منطقه عاری از تسلیحات هسته ای را ارائه داد. در بیش از 40 سال گذشته نتوانستیم این طرح را اجرا کنیم زیرا اسرائیل (رژیم صهیونیستی) صدها بمب هسته ای دارد و قصد برچیدن آن را ندارد و قصد ندارد ان پی تی را بپذیرد. همچنین به آژانس اجازه بازرسی نمی دهد. 

در صورتی که اقدامات مورد توافق با ایران در سراسر منطقه خاورمیانه اجرا شود، ممکن است بهترین تضمین برای ایجاد منطقه ای عاری از تسلیحات هسته ای در خاورمیانه باشد. وقتی گفته می شود غنی سازی زیر 5 درصد برای 10 تا 15 سال، ایران آن را انجام خواهد داد. اما می توان از این مساله استفاده کرد و سایر کشورهای خاورمیانه را نیز برای پذیرش چنین اقدامات و مقرراتی متقاعد کرد؛ این که هیچ بازفراوری در سراسر خاورمیانه انجام نگیرد، ذخایری مازاد بر نیاز داخلی یا انبار اورانیوم غنی شده وجود نداشته باشد. 

در اقدامات جدید خوبی های فراوانی درباره راستی آزمایی، فرار هسته ای و عدم انحراف به سمت تسلیحاتی شدن وجود دارد که اگر بتوان آنها را جهانی کرد؛ می تواند دستاورد بزرگی برای صلح و ثبات منطقه خاورمیانه و جهان باشد. 

عضو پیشین گروه مذاکره کننده ایران افزود: این نخستین بار است که مذاکراتی جدی و در عالی ترین سطح بین دو کشور انجام شده و موفق بوده است. همه از توافق لوزان مطلع هستند و ما بیشتر به تلاش های ایران و آمریکا مدیون هستیم زیرا آنها بیش از هر کسی مذاکره می کنند. بنابراین، این نخستین مذاکرات دوجانبه و مستقیمی است که انجام شده و موفقیت آمیز بوده است. 

من فکر می کنم این نخستین گام به سمت همکاری بیشتر بین ایران و آمریکا در رابطه با بسیاری از مسائل مورد اختلاف است. ما فهرستی از مسائل اختلاف انگیز بین ایران و آمریکا را داریم. اگر قرار باشد که شکست بخوریم قطعا مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا نیز شکست خواهد خورد و هیچ کس نمی تواند درباره همکاری بیشتر مذاکره کند. 

وی اضافه کرد: سومین پیامد توافق هسته ای، امکان همکاری بین ایران و آمریکا بر سر منافع مشترک شان است. با نگاهی به مسائل منطقه می توان فهمید که تهدید شماره یک خاورمیانه، منطقه و جامعه بین المللی به غیر از داعش، افراط گرایی، تروریسم، رادیکالیسم و ایدئولوژی وهابی های سنی است زیرا همگی شاخه های مختلف داعش هستند. ما القاعده، جبهه النصره و بوکوحرام را در منطقه داریم و بسیاری از گروه های مختلف که همگی از یک مکتب فکری هستند و ریشه مشترکی دارند. 

ایران و آمریکا مشکل یکسانی دارند؛ داعش تهدیدی بزرگ علیه ایران، آمریکا، اروپا، قدرت های جهان، منطقه و حتی هم پیمانان آمریکا در منطقه محسوب می شود. ایران و آمریکا در یک سال گذشته به طور غیر مستقیم در جنگ با داعش همکاری داشته اند. آمریکا هدایت حملات هوایی به داعش را برعهده داشته و ایرانی ها هدایت نیروهای زمینی در جنگ با داعش را برعهده داشته اند اما مذاکرات یا همکاری مستقیمی درباره چگونگی جنگ با داعش یا کنترل آن در سطح منطقه وجود نداشته است. 

وی همچنین گفت: ایران و آمریکا در عراق منافع مشترکی دارند. صلح و ثبات در عراق به نفع ایران و آمریکاست. به همین دلیل است که آنها در بیش از 10 سال گذشته هر دو از دولت بغداد حمایت کرده اند. همین امر درباره افغانستان نیز صدق می کند. بعد از سرنگونی طالبان، ایران و آمریکا منافع مشترکی در افغانستان دارند. 

موسویان در پاسخ به پرسشی درباره اختلافات بین سنی و شیعه گفت: من موافقم اختلافاتی بین شیعه و سنی وجود دارد اما به همان اندازه اختلافاتی در بین سنی ها وجود دارد. داعش بیش از شیعیان، سنی ها را کشته است. در حال حاضر جنگ واقعی بین سنی ها و داعش است. این گروه به دنبال تصرف مکه و مدینه است و نمی خواهد تهران را تصرف کند. کشورهای عربی از جمله سوریه، لبنان، اردن و عراق بیش از همه از سوی جبهه النصره، القاعده، طالبان یا داعش تهدید می شوند. این گروه ها همگی سنی و در سرزمین های عربی فعال هستند. 

این مساله به خاطر فقدان سازو کار همکاری منطقه ای است. اگر بتوان سازوکار همکاری منطقه ای بین ایران، عربستان، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، عراق و همه کشورهای اطراف خلیج فارس داشته باشیم؛ نوعی از همکاری که اروپایی ها توانسته اند پس از 40 سال گسترش دهند؛ دیگر نگرانی وجود نخواهد داشت. اروپا 40 سال پیش درباره نقش آلمان نگران بود اما اکنون آنها توانسته اند از طریق یک سازوکار همکاری منطقه ای بر چنین نگرانی فائق آیند. 

مساله دیگر اینکه، سوء تفاهمات فراوانی از سوی عربستان، آمریکا، اروپا و کشورهای عربی درباره ایرانی ها و فرهنگ ایران وجود دارد. آنها جامعه بین المللی را در جهت تهاجمی ترین راهبردها علیه ایران در 35 سال گذشته هماهنگ کرده اند. عربستان حامی اصلی صدام حسین در تهاجم به ایران بود. غرب از جمله آمریکا و اروپا از صدام دراستفاده از سلاح های کشتار جمعی حمایت کردند. درک آنها فشار بیشتر، تحریم بیشتر و فشار بیشتر با هدف منزوی کردن بیشتر ایران و شاید تغییر حکومت در این کشور بود. 

موسویان تاکید کرد: فرهنگ ایران به گونه ای است که هر چه فشار و تهدید بیشتر شود، مقاومت ایرانی ها بیشتر می شود. نقشی که ایران در حال حاضر در منطقه ایفا می کند به دلیل تهدیدها، تحریم ها و فشارها است. آنها تلاش می کنند ایران را نابود کنند. هدف جنگ، دقیقا نابودی ایران بود و صدام مدعی مالکیت خوزستان به عنوان بخشی از خاک عراق شد. 

موسویان در پاسخ خبرنگاری که پرسید ' شما درباره امید به مذاکرات بین ایران و آمریکا درباره مسائل اختلاف برانگیز دیگر سخن گفتید. آمریکا آشکارا اعلام کرده که امنیت اسرائیل برایش مهم است و در ایران از نابودی اسرائیل سخن گفته می شود،آیا ممکن است از طریق مذاکره یا راه دیگری این اختلاف را حل وفصل کرد؟' گفت: اظهارات مقام های رسمی کشورما این بوده است که ایران پیشنهاد انتخابات آزاد بین یهودیان، مسیحیان، مسلمانان را داده تا آنها درباره سرنوشت خود تصمیم گیری کنند. ایران به نتیجه انتخابات احترام خواهد گذاشت.

موسویان با بیان اینکه امروز پس از 20 یا 30 سال، آمریکا هر اقدامی را انجام داده تا نتانیاهو را درباره تشکیل دو دولت مستقل متقاعد کند شکست خورده است،گفت: همه می دانند مشکلی که امروز، اسرائیل با آن مواجه است به خاطر سیاست های تل آویو است و علت انزوای آن همین سیاست هاست. 

وی افزود: این اسرائیل است که از پذیرش راه حل دو کشور با هدف برقراری صلح در منطقه خودداری کرده و این مساله ربطی به ایران ندارد. آمریکا می تواند اسرائیل را متقاعد کند و اگر آنها بپذیرند وضعیت اسرائیل متفاوت خواهد بود. اسرائیلی ها بی تردید همواره تلاش کرده اند از مساله ایران برای اهداف دیگری استفاده کنند. 

موسویان با طرح این سوال که چرا اسرائیل درباره مساله هسته ای ایران تا این اندازه فشار وارد می کند؟ گفت: ایران، بر خلاف اسرائیل، عضو ان پی تی است. ایران بمب هسته ای ندارد اما اسرائیل 400 بمب هسته ای دارد ضمن اینکه ایران فقط طی 10 سال گذشته اجازه 7 هزار ساعت بازرسی داده است. هیچ کشوری در طول تاریخ آژانس در این سطح اجازه بازرسی ها را نداده است. اسرائیل حتی یکبار هم اجازه بازرسی نداده اما هیچ کس درباره بمب هسته ای اسرائیل چیزی نمی گویند و من فکر می کنم که تل آویو جهان را واقعا فریب داده است. 

عضو پیشین گروه مذاکره کننده هسته ای ایران در پاسخ خبرنگاری که پرسید 'شما پیشتر درباره همکاری غیرمستقیم ایران و آمریکا درباره جنگ با داعش صحبت کردید. آیا همکاری آشکار و مستقیم می تواند به ائتلاف نظامی موثرتری علیه داعش منجر شود؟' گفت: من نمی دانم چنین اتفاقی رخ خواهد داد یا نه، اما می دانم که قبل از مذاکرات هسته ای موضع آمریکایی ها این بود که قصد ندارند تا وقتی مساله هسته ای حل نشده، درباره مذاکرات دیگری همکاری دیگری داشته باشند. اکنون درصورت حل مساله هسته ای، تصویر بسیار روشنی وجود دارد و بنابراین درها باز شده است.