پیچ و خم عجیب گزارش بنیاد شهید

از بهارستان اخبار متناقضی درباره پرونده تفحص از بنیاد شهید به گوش می‌رسد. چندی‌پیش رئیس کمیته تفحص از ارائه گزارش به هیأت‌رئیسه خبر داد و حالا کمیسیون اجتماعی مجلس تازه برای شنیدن آخرین دفاعیه زریبافان، او را دعوت کرده است. جالب اینکه تا به اینجای کار، کمیسیون اجتماعی مجلس چندان درگیر پرونده تفحص از بنیاد شهید نبود و اغلب کارها را امیر خجسته، رئیس کمیته تفحص پیگیری می‌کرد. 

خیلی‌ها منتظرند تا گزارش بنیاد شهید در صحن‌علنی مجلس گزارش شود. نمایندگان بارها تاکید کرده‌اند که این گزارش در سطح تخلف‌های صورت‌گرفته، بالاتر از پرونده سازمان تامین‌اجتماعی و ماجرای سعید مرتضوی خواهد ایستاد. در پرونده تفحص از بنیاد شهید نیز نام یکی از دوستان قدیمی محمود احمدی‌نژاد در میان است؛ مسعود زریبافان، مردی که سال‌ها در حلقه یاران نزدیک رئیس دولت «بهار» باقی ماند. البته او به کل مسئله تخلف مالی در بنیاد شهید را با ادبیاتی ویژه خودش منکر شده «بر پدر کسی که این کار را کرده و درباره مباحث مالی در «بنیاد شهید» در زمان مدیریت من دروغ گفته لعنت!»

حالا فرج‌الله عارفی، نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی به بررسی گزارش بنیاد شهید در این کمیسیون اشاره کرده: «قرار است به زودی از اعضای کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید و جمعی از مسئولان بنیاد شهید دعوت شود تا آخرین اظهارات خود را در این خصوص بیان کنند. به‌طور‌حتم از برخی مسئولان بنیاد شهید و زریبافان رئیس سابق این بنیاد دعوت می‌کنیم در این نشست آخرین دفاعیات خود را نسبت به این گزارش ارائه کنند.»اردیبهشت٩٢ مصطفی افضلی‌فرد، سخنگوی وقت کمیسیون اصل٩٠ مجلس خبر داد که تحقیق‌وتفحص از «بنیاد شهید و امور ایثارگران» با امضای ٩٠ نماینده کلید خورده و بنا شد تا پاییز همان سال گزارش نهایی شده و به صحن علنی بیاید. اما حالا با گذشت دو‌سال از آن تاریخ هنوز خوانده‌شدن گزارش در صحن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و مدام ماجرا امروز و فردا می‌شود.

همین چند‌روز پیش بود که غلامعلی جعفرزاده از اتمام بررسی کار تفحص از بنیاد شهید در کمیته تحقیق و تفحص و ارسال آن به کمیسیون اجتماعی برای بررسی‌های بعدی خبر داده بود. با این حال رئیس کمیته تفحص یکی، دو ماه مانده به نوروز ٩٤ از ارسال گزارش تفحص به هیأت رئیسه خبر داده و بارها اعلام کرده بود که گزارش تفحص نهایی شده است. هیچ‌کدام از اعضای کمیته تفحص درباره ضرورت فراخواندن زریبافان و شنیدن آخرین دفاعیه‌ها خبر نداشتند. چنانچه مسعود زریبافان، رئیس وقت بنیاد شهید در دوره احمدی‌نژاد کمتر رفت و آمدی به مجلس داشت و به جای آن از همان ابتدای کار مشغول شکایت از برخی نمایندگان مجلس شد؛ شکایت‌هایی که تا همین اواخر در دستور کار بود و البته با واکنش متقابل برخی نمایندگان همراه شد. 

تفحص از بنیاد شهید نزدیک دوسالی است که به جریان افتاده و مدام قرائت گزارش در صحن علنی مجلس امروز و فردا شده است. جعفرزاده از اعضای کمیته تفحص ابعاد فساد در این پرونده را گسترده خوانده و از تبعات قرائت آن در صحن علنی مجلس اظهار نگرانی کرده است. 

انواع و اقسام موضع‌گیری‌ها درباره این پرونده تفحص نشان از آن دارد که فساد و تخلف مالی در بند‌بند گزارش تفحص موج می‌زند و تا اینجای کار جلسه‌های مختلفی به‌منظور بررسی ابعاد این فساد برگزار شده است. با‌این‌حال امیر خجسته در برهه‌های مختلف تاکید کرده که گزارش بدون کمترین جرح و تعدیل و تغییر در صحن مجلس قرائت می‌شود. 

با‌این‌حال برخی منابع، پیش از نوروز ٩٤ از تلاش برای بازگرداندن برخی منابع مالی به بنیاد شهید خبر دادند؛ تلاش‌هایی مبسوط در جهت بازگرداندن آبی که از جوی رفته و حالا بازگشت آن به زمان و تلاش بی‌مهابا نیازمند است. جزئیات بیشتری در این زمینه وجود ندارد و تا اینجای کار مشخص نیست که نشست آتی کمیسیون اجتماعی و مسوولان پیشین بنیاد شهید با هدفی مشابه انجام می‌شود یا اهداف جدیدی در دستور کار قرار گرفته است. بنیاد شهید در دوره مدیریت زریبافان یکی از پرایرادترین و پرحاشیه‌ترین دوره‌های مدیریتی خود را تجربه کرد و سلامت مالی بسیاری از شرکت‌ها و نهادهای تابعه بنیاد زیر سوال رفت؛ از بنیاد کوثر گرفته تا بانک دی و شرکت‌های دیگر. 

با‌‌این‌حال زریبافان که علاقه چندانی به گفت‌وگوی رسانه‌ای ندارد، دوره مدیریتی‌اش را دوره شفاف و پاک‌دستانه‌ای توصیف کرده است؛ همان عباراتی که اغلب از سوی محمود احمدی‌نژاد در توصیف دولت‌های نهم و دهم به کار گرفته می‌شد. دوستی قدیمی زریبافان و احمدی‌نژاد تنها به تشابه در پوشش و کاپشن بهاری یکسان خلاصه نمی‌شد. او پیش از ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، عضو شورای شهر تهران بود و پیش از آن در سال ٨٤ عضو هسته مرکزی ستاد احمدی‌نژاد. پس از شکست در انتخابات دور سوم شوراها (که به‌عنوان کاندیدای ائتلاف رایحه ‌خوش‌‌خدمت بود)، ریاست مجمع باشگاه دولتی استقلال را در دست گرفت. زریبافان در دوران ریاست احمدی‌نژاد مدتی دبیر هیأت دولت بود و بعدتر با مخالفت مجلس در حضور مدیران دولتی در چند پست از دبیری هیأت‌دولت به ریاست «بنیاد شهید» تغییر موقعیت داد. 

اغلب تخلف‌ شناسایی‌شده در«بنیاد شهید» مربوط به مسائل غیرشفاف مالی بانک متخلف بوده اما زریبافان در عبارتی عجیب گفته که «اگر غیر از بیمه و بانک متهم به موردی برخورده‌اند، چرا رو نمی‌کنند.»

کشف فساد هزارو٧٠٠میلیاردریالی در «بنیاد شهید» و انتقال آن به خارج از کشور از دیگر حفره‌های مالی شناسایی‌شده در این گزارش است. سال ٩١ بود که خبر کشف اختلاس ١٥میلیاردتومانی در «بنیاد شهید» در بوق و کرنا شد. زریبافان همان روزها خونسردانه می‌گفت رقم اختلاس نه ١٥میلیارد که شش‌میلیارد بوده و کارمند خاطی از سازمان اخراج شده است. اما این همه داستان تخلف‌ها در این سازمان نبود. آن طور که امیر خجسته، رئیس کمیته تحقیق‌وتفحص از «بنیاد شهید» به «شرق» خبر داده «در بسیاری از شرکت‌های تابعه این سازمان تخلف‌هایی ثبت شده که تمامی مستندات آن در گزارش نهایی درج شده است».

به‌کارگرفتن مدیران غیرکارآمد در بخش‌های مختلف این بنیاد و گزارش برخی تخلف‌های مالی، از جمله محورهای اصلی تحقیق‌وتفحص بود. 

حالا باید دید در آستانه دو‌ساله‌شدن تفحص از بنیاد شهید، ماجرای قرائت گزارش در صحن علنی به چه سمت‌و‌سویی خواهد رفت و مهم‌تر از همه، چه میزانی از گزارش تدوین‌شده خوانده خواهد شد. نکته دیگر اینکه باید دید زریبافان این بار در بهارستان حاضر خواهد شد یا نه؟ چنانچه تجربه نشان داده، او کمتر تمایل به جلسه‌های پرسش و پاسخ با مجلسی‌ها داشته و بیشتر تمایل دارد ماجرا را به سمت شکایت و شکایت‌کشی پیش برد.