بازگشت ریزگردها به استان‌های جنوب غرب کشور

عمر نفس کشیدن های سالم خوزستان چندان دوام نیاورد. هیولای گرد و خاک دوباره هیبت سیاه خود را به جان این شهر انداخت. گرد و خاک بهار خوزستان را هم به اندوه کشاند. انگار این پدیده دیو سیرت با این شهر دشمنی دیرین دارد که این چنین بی رحم به جان این شهر می‌افتد.

به گزارش ابتکار، روسیاهی این ماجرا نه برای صورت زخمی خوزستان بلکه برای اقداماتی است که فقط در سخن رنگ و لعاب دارند. پای عمل که می‌رسد چنان عملکرد فلجی دارند که با یک فوت ساده گرد و خاک بنیان شان سخت می‌لرزد.

نگاه اندوهبار خوزستان به بی مهری ها

گرد وخاک دوباره بازگشت. امروز هوای خوزستان آلوده بود. تجربه ناخوشایند گرد و غبارهای پیشین ترس را دوباره در درون مردم خوزستان زنده کرده است. دل خوزستان از بی مهری ها می‌نالد. خاطره گرد و خاکی خوزستان قدمتی طولانی دارد. خاطره ای که هر بار بین حرف ها و سخن ها گم می‌شود. صدای مردم خوزستان را فقط چند روز کوتاه می‌شنوند. بعد از چند روز که وضعیت بــه حالت عادی برگشت همه صورت خاکی خوزستان را از یاد می‌برند. خوزستان اما اندوه بار به این بی توجهی ها می‌نگرد.

باران هم با خوزستان قهر است

هوای بسیاری از استان های غربی و شمالی بارانی است. حتی در بسیاری از استان ها احتمال بروز آب گرفتگی وجود دارد. در پایتخت هم هوا بارانی شد. بارش باران بهاری شادی را به بسیاری از مناطق کشور هدیه داده است. باران برای استان های کردستان و لرستان که آب و هوای گرد و خاکی داشت حامی خبرهای خوبی بود. با بارش باران در استان های کردستان و لرستان از گرد و خاک کاسته شد. اما باران هم با خوزستان قهر است. عدم بارش باران احتمال بدتر شدن اوضاع را تشدید می‌کند. با اینکه هواشناسی احتمال بارش باران را پیش بینی کرده است ولی هنوز بارشی روی نداده است. اگر باران همچنان تلخی کند و گرد و خاک هم مثل سابق دست پیش بگیرد دوباره اوضاع خوزستان بحرانی می‌شود. بحرانی شدن هوا احتمال تعطیلی ها را بالا می‌برد. احتمال تعطیلی مدارس و دانشگاه ها در روزهای آتی وجود دارد.

ورود گرد و خاک به استان های دیگر

این دفعه هم مانند دفعات قبل گرد و خاک پای خود را از خوزستان فراتر نهاده است و بسیاری از استان های غربی را هم در بر گرفته است. در کردستان و لرستان آمدن باران موجب شد که سر و صدای گرد و غبارها کمی بخوابد. در استان کرمانشاه شرایط بحرانی تر از دیگر استان هاست. به اعلام رییس آزمایشگاه های اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه، هوای این استان از شرایط استاندارد خارج شده است. آلودگی در استان کرمانشاه روند صعودی را طی می‌کند. احتمال آلودگی بیش تر در روزهای آینده در این استان وجود دارد. گرد و غبار وقتی می‌بیند که اقدامات چندان موثری برای مقبله با آن صورت نمی‌گیرد پا را از حد خود فراتر می‌گذارد و به جان دیگر استان های غربی می‌افتد. کرمانشاه و خوزستان این روزها زبان نالان تری دارند. وضعیت این دو استان در آستانه بحرانی شدن است. ظاهرا پیش بینی های هواشناسی برای بارش در این دو استان به خطا می‌روند و خبری از باران نیست.

ماجرا از کجا آب می‌خورد؟

قصه گرد و غباری استان های غربی و خصوصا استان خوزستان سر درازی دارد. با توجه به سابقه دراز مدت ورود گرد و غبار زور اقدامات هنوز به این دیو شرور نمی‌رسد. فرخ مستوفی کارشناس محیط زیست در مصاحبه با خبرنگار روزنامه ابتکار دلیل بروز ریزگردها را این چنین تشریح کرد: « بروز پدیده ی ریز گردها در استان خوزستان به دو دلیل عمده است. هم از طرف عربستان و هم از طرف عراق بادهایی می‌وزد. منشا بادهایی که از جنوب به شمال می‌وزد عمدتا عربستان است و منشا بادهایی که از غرب و جنوب غربی می‌وزد عمدتا عراق است. این ریزگرها هیچ کدام منشا ایرانی ندارد. در عربستان منطقه ای وجود دارد به نام ربع الخالی که از بزرگترین بیابان هاست. قطر و دوبی و امارات در حاشیه ی شمالی این بیابان قرار دارند و این بیابان تا جنوب عربستان کشیده شده است. هر بادی که بر این بیابان بوزد ریزگردها را که بسیار سبک هستند به همراه خود می‌آورد. حتی دو هفته ی پیش فرودگاه دوبی به همین دلیل بسته شد. در جنوب عراق هم منطقه ای وجود که بسیار مسطح است. شاخه های آب دجله و فرات به این منطقه ختم می‌شود. به دلیل مسطح بودن این منطقه، آب روی سطح زمین می‌ماند و یک پوشش آبی را تشکیل می‌دهد. در چند سال گذشته کشورهای ایران، عراق، سوریه و ترکیه روی این شاخه ها سدهایی بستند که باعث شد مناطق مردابی که دارای خاک بسیار نرم هستند از زیر آب بیرون بیایند. همچنین در جنگ تحمیلی صدام به دلیل تسهیل حرکت نیروهای عراقی در این منطقه، چند کانال عظیم زیر زمین ایجاد کرد تا آب از روی زمین به زیر زمین هدایت شود. بادهایی که از طرف و عراق و عربستان می‌وزد ممکن است روی هم تاثیر هم بگذارد و پدیده ی ریزگردها را شدت بخشد».

بی مهری های همیشگی به محیط زیست

فرخ مستوفی در ادامه به اقداماتی که می‌توانند در این زمینه در سطح ملی و بین‌المللی صورت بگیرند اشاره می‌کند و می‌گوید: « متاسفانه به دلیل وسعت زیاد بیابان ربع الخالی نمی‌توان از بلند شدن ریزگردهای آن منطقه جلوگیری کرد. اما در مورد ریزگردهای برخاسته از جنوب عراق لازم است که پیمانی زیست محیطی امضا شود که تالاب های قدیمی از طریق تخریب دو کانال ایجاد شده در دوره ی صدام، احیا شود. الآن دیگر جنگ تمام شده و وجود آن کانال ها ضرورتی ندارد. می‌شود با برگرداندن آب به سطح زمین تا حدی جلوی بروز پدیده ی ریزگرد ها را گرفت و برای بقیه ی مناطق که زیر پوشش آب نمی‌رود تدبیر مالش پاشی اندیشیده شود. در حال حاضر مذاکراتی صورت گرفته است. اما لازم است یک طرح ملی و حتی بین‌المللی با حضور سازمان ملل و یونسکو ریخته شود. متاسفانه طرح های زیست محیطی از جمله توقف بروز ریزگردها در ایران خیلی جدی گرفته نمی‌شود. تنها طرح زیست محیطی که تا حدی جدی گرفته شده است نجات دریاچه ی ارومیه بوده است که آن هم خیلی چشمگیر نبوده است».