کودکانی که معتاد به دنيا می آيند!
اعتياد کودکان و نوجوانان مسأله‌اي است که ريشه‌يابي آن و همچنين ارايه راهکار براي کاهش آسيب‌هاي ناشي از آن نيازمند نگاه وي‍ژه مسئولان به اين امر است. کودکان و نوجوانان که گاها از دوران جنيني اعتياد دارند يا به‌خاطر شرايط خانوادگي و اعتياد پدر و مادر درگير اين مسأله مي‌شوند، بدون حمايت نهادهاي متولي نمي‌توانند به تنهايي از اين بحران خارج شوند. اما کدام نهاد بايد به کمک کودکان و نوجوانان آسيب‌ديده بيايد و از بروز آسيب‌هاي جدي ديگر جلوگيري کند؟
در چند روز گذشته خبر برگزاري سميناري با عنوان اعتياد کودکان و نوجوانان در محلات معضل‌خيز منتشر شد که در صفحه جامعه شهروند نيز شاهد آن بوديم. ناهماهنگي ميان مسئولان و مقايسه صحبت‌هاي صورت گرفته در سمينار نشان از آن داشت که با توجه به تلاش‌هاي صورت گرفته نه تنها هنوز برخي از مسئولان نسبت به صورت مساله توجيه نيستند که حتي وظايف محوله قانوني خود را نمي‌دانند.
مريم کياني، دبير سمينار اعتياد کودکان و نوجوانان در محلات معضل‌خيز؛ با اشاره به تحقيق انجام شده توسط اين جمعيت در ميان ١٠ استان کشور به ارايه برخي آمار در اين زمينه پرداخت. وي گفت: اين پژوهش در استان‌هاي تهران، مازندران، البرز، بوشهر، خراسان‌جنوبي، بندرعباس، گلستان، زنجان و کرمان و ميان ١١٦ کودک درگير اعتياد انجام شده که ٧٣درصد کودکان پسر و ٢٧درصد آنها دختر بودند، دختران درگير اعتياد در سطح جامعه ديده نمي‌شوند و به دليل سوءاستفاده معمولا از ديد جامعه پنهان هستند.
بيشتر اين کودکان در سنين ٧ تا ١٣سال قرار داشته و درگير اعتياد بودند. همچنين تعداد کودکان نوزاد تا ٢ساله مبتلا به اعتياد در پژوهش بسيار بالا بوده است و اين کودکان فراواني بيشتري نسبت به ساير گروه‌هاي سني داشته‌اند.
آمارها بيانگر آن هستند که تنها ٧درصد از کودکان به بهزيستي مراجعه کردند درحالي‌که بيشتر اين کودکان بدسرپرست‌اند.
کياني ادامه داد: حدود ٧درصد از اين کودکان رابطه با جنس موافق و ١٧درصد از آنان رابطه با جنس مخالف را تجربه کرده بودند که البته ممکن است آمار بيش از اين باشد. همچنين ٢٠درصد از کودکان مورد پژوهش، سابقه کارتن‌خوابي داشته‌اند.
باتوجه به آمار ارايه شده مي‌توان مشاهده کرد که شرايط خانوادگي بيشترين عامل در رابطه با اعتياد کودکان است و تنها ٧درصد از اين کودکان به بهزيستي مراجعه داشته‌اند. اما نهادهاي متولي در رابطه با اين مسأله چه بايد بکنند؟
در همين رابطه محسن روشن‌پژوه، معاونت پيشگيري و درمان سازمان بهزيستي در اين سمينار گفت: در آيين‌نامه ساماندهي مصوب ١٣٨٤ هيأت‌وزيران قرار شد، ١١ دستگاه زيرنظر شورايعالي رفاه به امر ساماندهي کودکان خياباني کمک کنند که ازجمله آن مي‌توان به صداوسيما، هلال‌احمر و سازمان بهزيستي اشاره کرد.
در کشور، ستاد مبارزه با موادمخدر وجود دارد که وظيفه تمامي امور مرتبط با موادمخدر را برعهده دارد. بنابراين فصل‌مشترکي در ساماندهي کودکان معتاد در ميان چند دستگاه وجود دارد. با توجه به آن‌که کودکان اختيار زيادي در اعتياد و درمان خود ندارند بنابراين مسئوليت درمان آنان به‌عهده وزارت بهداشت و سازمان بهزيستي کشور است.
معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي تأکيد کرد: سازمان بهزيستي و وزارت بهداشت براساس قوانين موظف هستند براي درمان اعتياد اقداماتي را انجام دهند که ما در حوزه اعتياد بزرگسالان فکر کرده‌ايم اما براي زنان و کودکان کمتر به فکر پرداخته‌ايم و به‌صورت مشخص تعداد اندکي واحد تخصصي براي درمان اعتياد کودکان داريم.
روشن‌پژوه با بيان اين‌که هدايت و تحت‌پوشش درآوردن کودکان معتاد متفاوت از بزرگسالان درگير اعتياد است، گفت: اين کار حرکتي بين‌بخشي را مي‌طلبد چنان که رسيدگي به کودک بدسرپرست نياز به حکم قضايي دارد و کودکي که براي فروش موادمخدر مورد سوءاستفاده قرار مي‌گيرد نيز به دخالت قوه‌قضائيه نياز دارد. از سال ٨٢ در حال ظرفيت‌سازي در شهرها و روستاها هستيم و در حال‌حاضر ٥ هزار تيم اجتماع‌محور براي پيشگيري و درمان اعتياد داريم اما آموزش و تحصيل اين گروه از کودکان در وظايف ساير دستگاه‌ها تعريف شده است.
وي درخصوص اعتياد زنان و کودکان آنها اظهار کرد: من موافق با مديريت يکپارچه در اين خصوص هستم و از سال ٩٠ به اين موضوع که براي درمان کودکان زير ١٨سال بايد چاره‌انديشي شود پي برده‌ايم. در سال ٩٠ پروتکلي براي درمان اين کودکان نوشته شد اما براي پياده‌سازي آن چالش‌هايي از نظر اعتبارات، قانون و... داشته‌ايم.
روشن‌پژوه با بيان اين‌که ما هنوز در تهران مرکز اختصاصي حمايت از کودکان درگير اعتياد نداريم، خاطرنشان کرد: با مشارکت بين‌بخشي ميان چند دستگاه دو واحد درماني اختصاصي براي درمان اعتياد کودکان در استان سيستان و بلوچستان برپا کرديم و اميدواريم تا آخر امسال در تهران نيز مرکز اختصاصي حمايت از کودکان درگير اعتياد راه‌اندازي شود.
اما مدير امور پيشگيري و ارتقاي سلامت اجتماعي سازمان رفاه و مشارکت‌هاي اجتماعي شهرداري مي‌گويد که شهرداري تهران درخصوص اعتياد کودکان و بزرگسالان، هيچ مسئوليتي ندارد و تنها درباره پيشگيري آن مسئول است. حسن غلامي نيز طي سخناني در سمينار اعتياد کودکان در محلات معضل‌خيز گفت: شهرداري تهران درخصوص فراهم‌سازي زيرساخت‌هاي ارايه خدمات به کودکان وظايفي برعهده دارد. ما بيش از ١٦ مرکز در اختيار NGOها قرار داده‌ايم اما در زمينه اعتياد کودکان کار تخصصي انجام نشده است.
وي درخصوص برنامه فرهنگي براي پيشگيري از اعتياد کودکان در اين مناطق اظهار کرد: بيش از ١٢ هزار کارگاه آموزشي در موضوع فرزندپروري و کسب زندگي ايراني- اسلامي با همکاري سازمان‌هاي مردم‌نهاد (سمن) برپا شده است. در محلات معضل‌خيز، پايگاه‌هاي خدمات اجتماعي داريم و در حال‌حاضر ٨پايگاه داراي برنامه پيشگيري و برنامه‌هاي مداخله‌اي هستند.
وي در پاسخ به کمپ کودکان گفت: قرار است کمپ بزرگسالان درگير اعتياد ساخته شود اما در حوزه کودکان هيچ اطلاعي ندارم و اولين‌بار است که اين مسأله را مي‌شنوم. اگر مسئولان بالادستي به اين نتيجه برسند، بي‌ترديد شهرداري زيرساخت‌هاي لازم براي راه‌اندازي کمپ اعتياد کودکان را درست خواهد کرد.
مي‌بينيم که حضور همزمان مسئولان در يک سمينار تخصصي اعتياد کودکان و صحبت‌هاي آنان داراي شکاف عميقي است که نشان‌دهنده عدم‌هماهنگي نهادهاي مختلف است. از يک‌سو معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي مي‌گويد، اميداريم تا آخر امسال در تهران نيز مرکز اختصاصي حمايت از کودکان درگير اعتياد راه‌اندازي شود و از سويي ديگر مدير امور پيشگيري و ارتقاي سلامت اجتماعي سازمان رفاه و مشارکت‌هاي اجتماعي شهرداري مي‌گويد، تنها در امر پيشگيري وارد مي‌شود، آن هم با ايجاد کارگاه فرزندپروري و کسب زندگي ايراني- اسلامي (و نمي‌دانيم برگزاري کارگاه تا کجا براي پدر و مادر درگير اعتياد ثمربخش خواهد بود) و از ايجاد کمپ کودکان درگير اعتياد بي‌اطلاع است. از سويي ديگر، شهرداري از اختصاص ١٦ مرکز به NGOها خبر مي‌دهد که بازده مثبتي در اين زمينه نداشته‌اند اما بهزيستي از چنين مراکزي بي‌اطلاع است.
مسأله کودکان و نوجوانان درگير اعتياد، مسأله‌اي بين‌بخشي است که کمک و برنامه‌ريزي و هماهنگي ميان بخش‌هاي مختلف را مي‌طلبد و اگر بهزيستي، وزارت بهداشت، شهرداري، آموزش و پرورش و ساير نهادهاي مربوطه هرکدام براي خود عمل کنند، اعتياد کودکان و نوجوانان به روند رو به رشد خود ادامه خواهد داد.
منبع: روزنامه شهروند
گزارش خطا
آخرین اخبار