تحلیل‌سفیر تهران در آنکارا از سفر اردوغان/ در مورد سوریه به دیدگاه‌مشترک دست نیافتیم

سفر یک‌روزه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به تهران گمانه‌زنی کم نداشت؛ از پیغام‌آوردن از سوی عربستان تا مسئله سوریه. از علیرضا بیگدلی، سفیر تهران در آنکارا در مورد این سفر پرسیدیم. 

سفر آقای اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به جمهوری اسلامی‌ایران بر اساس دعوتی بود که از طرف آقای دکتر روحانی در سفر خردادماه به آنکارا از آقای اردوغان انجام شد. آن‌زمان ایشان نخست‌وزیر بودند و بعد از اینکه رئیس‌جمهور شدند هم، این سفر دوباره تجدید شد و ایشان هم پذیرفتند و قرار شد که این سفر اسفندماه انجام شود. اما تاریخی که طرف ترک اعلام کرده ‌بود، با سفر جناب آقای رئیس‌جمهور به ترکمنستان مصادف شد. تاریخ بعدی که مورد توافق قرار گرفت، ١٨فروردین‌ماه بود که بر اساس تاریخ تنظیم‌شده، این سفر انجام شد. آن‌زمان که این سفر در حال هماهنگی بود، مسائل مربوط به یمن، اصلا مطرح نشده بود. اما در این مورد که آیا در این سفر، گلایه‌ای صورت گرفته یا نه، آنچه من شاهد انجامش بودم، مذاکراتی در مورد مسائل منطقه‌ای و مسائل موردعلاقه دو طرف بود. مذاکراتی در مورد همکاری‌های دوجانبه و مسائل مورد اختلاف انجام شد. قبلا هم مذاکراتی درباره این موارد صورت گرفته ‌بود. در مورد سوریه، عراق و یمن، گفت‌وگوهایی شد و خوشبختانه طرفین به اتفاق‌نظری در رابطه با همکاری‌های ایران و ترکیه در موضوعات منطقه‌ای رسیدند. اتفاقا موضوع یمن یکی از موضوعاتی بود که توانست مجددا ایران و ترکیه را در مسائل منطقه‌ای به‌هم نزدیک‌تر کند. 

در نوبت‌های قبلی دیدار مقامات عالی‌رتبه دو کشور توافقی حاصل شد که دیدگاه‌های مشترکمان را در مسائل منطقه‌ای که عمدتا به ثبات منطقه و کاهش تنش‌ها و ارتقای نقش مردم در این کشورها کمک می‌کند، افزایش دهیم و اختلاف‌نظرهایی که عمدتا به موضوع حاکمیت سوریه برمی‌گردد را کاهش دهیم. بالطبع در این زمینه بازهم مذاکره شد ولی به دیدگاه مشترکی با دوستان ترک در این زمینه دست نیافتیم به جز توافق بر سر این نکته که باید کماکان رایزنی‌هایمان را با هم ادامه دهیم تا انشاءالله بتوانیم این هدف اصلی که افزایش همکاری‌ و کاهش اختلاف است را به نتیجه برسانیم. 

تا آنجا که من اطلاع دارم در بخشی از آن، وزرا و دیگر اعضای شورای‌عالی حضور داشتند و بخشی از این دیدارها هم به‌صورت دوجانبه بین روسای‌جمهور انجام شد. 

متاسفانه من در جریان چنین موضوعی نیستم و نمی‌توانم نظری در این مورد بدهم. 

مقامات ترکیه در مورد مذاکرات سوئیس، بعد از پایان مذاکرات در آنکارا، اظهارنظرهای مثبتی انجام دادند، همچنین در خلال دیدارهایشان در تهران. در نشست خبری دو رئیس‌جمهور، آقای روحانی از تلاش‌های دولت ترکیه در این زمینه قدردانی کردند. در جلسه شورای‌عالی هم بنده شاهد بودم که آقای رئیس‌جمهور همین موضع را گرفتند و طرف ترک هم سپاسگزاری کردند. 

قیمت توافق‌شده گاز با دوستان ترک بر اساس توافق‌نامه‌ای است که در سال ٢٠٠٠ منعقد شده و بر اساس آن، ایران به مدت ٢٥سال گاز ترکیه را تهیه می‌کند. در آن‌زمان قیمت گاز مناسب بود. اما بعدها که در ترکیه واردات گاز از آذربایجان مطرح شد، آنها به‌طور نسبی می‌گویند که قیمت گازی که از ایران وارد می‌شود، نسبت به دو صادرکننده دیگر گاز یعنی آذربایجان و روسیه بیشتر است و درواقع هم این‌طور است. بر‌همین اساس روسای‌جمهور دو کشور در مذاکرات توافق کردند که بخشی از قرارداد به شکل افزایش برداشت گاز ترکیه از ایران شود و صحبت از افزایش ١٠میلیارددلار دیگر صادرات گاز است. بنابراین قرارداد جدیدی خواهیم داشت که قیمت گاز ایران تا حد قیمت گاز روسیه کاهش پیدا کند و در این صورت فرمول جدید مورد توافق اجرا شود. 

روسای‌جمهور در مورد نحوه توسعه تجارت دو کشور در مورد گاز طبیعی، توافق کردند و یکی از موارد موردتأکید آقای اردوغان در مورد اجرایی‌شدن این توافق است که به‌عنوان نتایج جلسه شورای‌عالی همکاری‌های دوکشور محسوب می‌شود.