کشورهایی که به ائتلاف ضدحوثی ملحق شده‌اند/ انجماد خونین «عدن»
یمن این‌روزها به چنان ملغمه‌ای از نیروهای متعارض سیاسی بدل شده که تقریبا هرگونه تلاشی برای ترسیم آرایش سیاسی و نظامی حاکم بر این کشور جنگ‌زده، محکوم به شکست است. بحران داخلی آن کشور که از پس یک انقلاب زاده شد، پس از گذشت بیش از چهارسال، چنان ابعاد منطقه‌ای وسیعی یافته که پای بسیاری از بازیگران سیاسی بین‌المللی را به این شبه‌جزیره محروم باز کرده است. تو گویی شکاف خونین پدیدآمده بین ستیزه‌جویان مخالف و حامی «علی عبدالله‌صالح»، دیکتاتور مخلوع یمن، که پس از تصرف شهر صنعا به دست مخالفان حوثی در ماه سپتامبر و فرار «عبدربه منصور هادی»، رییس‌جمهور وقت به بندر عدن، شدتی بی‌سابقه یافته، به اندازه کافی نگران‌کننده نبود که اکنون ١٠روز است با حمله نیروهای ائتلاف عرب به رهبری عربستان سعودی، قدرت‌های منطقه‌ای نیز دیگر ابایی از عریان‌کردن نزاع پنهان خود نداشته و در سایه حضور تهدیدآمیز نیروهای داعش و القاعده در شمال و جنوب آن کشور، صحنه را برای تجدید قوای هرچه‌بیشتر افراط‌گرایان مهیا می‌کنند. شاهد این مدعا نیز هجوم وحشیانه القاعده یمن به شهر «مکله»، در جنوب‌شرقی آن کشور است که با تصرف پایگاه‌های نظامی، آزادسازی بسیاری از زندانیان تروریست و اعدام سربازان اسیرشده یمنی همراه بوده است. با تمام این اوصاف، این بندر جنوبی عدن است که سرنوشت آن به منزله کانون درگیری‌های زمینی حوثی‌ها و نیروهای وفادار به منصور هادی، حملات هوایی جنگنده‌های ائتلاف عرب و موشک‌اندازی کشتی‌های جنگی کشورهایی ازجمله مصر، بی‌شک تعیین‌کننده سیر آتی تحولات در جنوب شبه‌جزیره عرب است؛ تحولاتی که اگرچه تا همین چندروز پیش و با فرار منصور هادی به عربستان به کام حوثی‌ها پیش می‌رفت، اما با ادامه حملات هوایی و پشتیبانی عربستان سعودی، از روز جمعه مسیری دیگر یافته است.
گزارش‌ها درحالی از توقف موقت روند پیشروی شبه‌نظامیان حوثی در بندر عدن، این آخرین سنگر دولت ورشکسته منصور هادی، حکایت دارند که سخنگوی ائتلاف عرب مدعی شده ارسال کمک‌های هوایی تسلیحاتی و تجهیزاتی برای نظامیان وفادار به هادی، نقش بسزایی در تغییر روند درگیری‌ها داشته است. ژنرال احمد عاصری روز گذشته در گفت‌وگو با خبرنگاران، اعلام کرد نظامیان حامی منصور هادی توانسته‌اند با استفاده از تجهیزات ارتباطی و موشکی و سلاح‌های سبکی که روز جمعه توسط جنگنده‌های ائتلاف در اختیارشان قرار گرفته بود، شبه‌نظامیان حوثی را از اقامتگاه ریاست‌جمهوری و برخی مواضع دیگری که تنها برای ٢٤ساعت در کنترل گرفته بودند، عقب رانند. این درحالی است که به گفته این مقام، نیروهای ویژه سعودی نیز که برای حمایت‌های غیرعملیاتی و مشورتی از جنگجویان یمنی وارد خاک این کشور شده‌اند، در تامین کمک‌های تجهیزاتی و تسلیحاتی نقش ایفا کرده‌اند. دراین‌میان و در شرایطی که خلأ قدرت موجود در جنوب شبه‌جزیره عرب، تقریبا تمامی افراط‌گرایان منطقه را به نوایی رسانده، این شهروندان و غیرنظامیان یمنی هستند که بزرگترین قربانی این آشوب گسترده شده‌اند. درگیری خونین ١٠روزه شبه‌نظامیان حامی و مخالف رییس‌جمهور فراری یمن در استان جنوبی عدن تاکنون دست‌کم ١٨٥کشته و هزارو٢٠٠زخمی بر جای گذاشته است. «الخضر لصور»، مدیر شبکه بهداشت این استان، روز شنبه و در گفت‌وگو با خبرنگاران، درحالی ضمن ارایه این آمار، اعلام کرد غیرنظامیان عدن حدود دوسوم تلفات را به خود اختصاص داده‌اند، که بنابر ادعای مقامات پزشکی عدن، آمار ارایه‌شده شمار تلفات حوثی‌ها و متحدان آنها و کشته‌شدگان ناشی از حملات هوایی نیروهای ائتلاف عرب را در برنمی‌گیرد.
این درحالی است که بنابر برآورد روز پنجشنبه سازمان ملل، درگیری‌های فراگیر دوهفته اخیر در سرتاسر یمن حدود ٥١٩کشته و هزارو٧٠٠ زخمی برجای گذاشته که در این میان، نزدیک به ٦٠کودک جان خود را از دست داده‌اند. با تمام این اوصاف و در شرایطی که بسیاری از سازمان‌های کمک‌رسانی بین‌المللی از جمله صلیب‌سرخ نگرانی خود را از تعمیق بحران انسانی درصورت ادامه‌یافتن درگیری‌ها و ممانعت نیروهای ائتلاف عرب از ورود بسته‌های امدادرسانی به غیرنظامیان عدن و صنعا ابراز کرده‌اند، بنا بود شورای امنیت سازمان ملل نیز روز گذشته با تشکیل جلسه‌ای فوق‌العاده، به درخواست نماینده روسیه پیرامون توقف موردی کارزار هوایی ائتلاف به‌منظور ارایه کمک‌های انسان‌دوستانه به قربانیان رسیدگی کند.
--------------------
کشورهایی که به ائتلاف ضدحوثی ملحق شده‌اند
از مراکش تا بحرین، کشورهای منطقه به درخواست سعودی‌ها برای مداخله در برابر حوثی‌ها در یمن پاسخ داده‌اند. در هفته‌ای که گذشت عربستان اعلام کرد زنجیره‌ای از کشورها حمایت خود را -از تقدیم جنگنده‌ها تا پیشنهاد فرستادن سربازان خود- در عملیات نظامی در یمن اعلام کرده‌اند. این بزرگترین ائتلاف منطقه‌ای تاکنون از زمان اشغال عراق در سال٢٠٠٣ به رهبری آمریکا بوده است؛ اما سرعتی که در ائتلاف ضدحوثی اعلام شد، همه را غافلگیر کرده و این سوال را به وجود آورده که کدام کشورها به این ائتلاف ملحق شده‌اند و چرا؟
سودان
تعهد: ٣هواپیمای جنگنده، احتمال فرستادن نیروی زمینی
سودان، از اعضای اتحادیه عرب در گذشته متحد هردوکشور ایران و عربستان‌سعودی بوده است. بااین‌حال، در سال گذشته تعطیلی یک مرکز فرهنگی و اخراج دیپلمات‌های ایرانی از سودان نشان از چرخش هرچه بیشتر این کشور به سوی عربستان‌سعودی و دیگر کشورهای شبه‌جزیره عرب داشت. بنا بر گفته «هری ورهون»، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه «جورج تاون»، این کشور آفریقایی فقیر درحال‌حاضر بیشتر به حمایت مالی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس نیاز دارد تا کمک‌های ایران. او در مصاحبه با «میدل ایست‌آی» گفت: «اقتصاد سودان از زمان جدایی جنوب در سال٢٠١١ با بحران اقتصادی گره خورده و حمایت مالی بانک مرکزی عربستان و قطر در حفظ این رژیم حیاتی است.»
مصر
تعهد: حمایت دریایی و هوایی، ٤کشتی جنگی
متحد سرسخت عربستان‌سعودی و دریافت‌کننده میلیاردهادلار کمک کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس از زمان کودتای نظامی علیه «محمد مرسی»، رییس‌جمهور سابق مصر، با قدرت تمام از ائتلاف به رهبری عربستان حمایت کرده است. «سما شکری»، وزیر خارجه این کشور گفت مصر در صورت نیاز، نیروی زمینی خود را اعزام خواهد کرد، هرچند دفتر ریاست‌جمهوری این کشور از این تعهد خود پا پس کشید. برخی گزارش‌ها در ٢٦ماه‌مارس از این گمانه خبر می‌دادند که مصر از زمان حمله باخبر نشده و برداشت قاهره این بود که ریاض آنها را یک متحد قابل‌اعتماد نمی‌داند. بنا بر گفته «شریف نشاشیبی»، مفسر مستقل امور مربوط به کشورهای عربی، تاریخ پر از مشکلات و وضعیت اقتصادی متزلزل مصر به این معناست که مصر باید رفتار هوشمندانه‌ای با حفظ تعادل پیشه کند. او در ادامه گفت: «میزان کمک‌های مالی و حمایت سیاسی عربستان به «عبدالفتاح سیسی»، رییس‌جمهور مصر، به این معناست که در مشارکت او تردیدی وجود ندارد. اما مصری‌ها نگران این موضوعند که آیا می‌توانند از پس عملیاتی بالقوه پرهزینه و طولانی‌مدت برآیند یا خیر. سیسی در حال ایجاد تعادل در رابطه با این دوموضوع است.»
بحرین
تعهد: ١٥هواپیمای جنگنده
این پادشاهی کوچک از کشورهای اصلی ذی‌نفع در کمک‌های نظامی و مالی پادشاهی عربستان است. زمانی که بحرین با تظاهرات گسترده در آغاز بهارعربی به لرزه درآمد، وابستگی حکومت این کشور به عربستان کمک شایانی به منامه کرد تا بر مشکلات داخلی مسلط شود. عربستان به همراه امارات سربازان خود را به بحرین فرستاد تا تظاهرات٢٠١١ علیه خانواده حاکم آل‌خلیفه را سرکوب کند. «جین کینمونت»، معاون برنامه خاورمیانه و شمال‌آفریقا در مرکز «چتمن هاوس» در این‌باره گفت: «شرکت بحرین نشان‌دهنده روابط نزدیک منامه با ریاض است.» «جارک جونز»، متخصص امور بحرین نیز تاکید کرد بحرین یک شریک مشتاق به همکاری است.
قطر
تعهد: ١٠هواپیمای جنگنده
درحالی‌که به‌نظر می‌رسید تنش‌ها میان ریاض و دوحه در سال گذشته روابط این دوکشور را سرد کرده است، اما در ماه‌های اخیر این روابط بهبود یافته و حتی به ادعای سفیر عربستان در قطر، این رابطه می‌تواند به حالت عادی خود بازگردد. زمانی که عربستان ائتلاف ضدحوثی را بنا کرد، قطر به‌سرعت در کنار دیگر کشورهای عضو اتحادیه عرب -به استثنای عمان- قرار گرفت و حمایت خود را از رییس‌جمهوری «عبدربه منصورهادی» اعلام کرد.
کویت
تعهد: ١٥هواپیما
کویت، از متحدان جدی عربستان، به‌سرعت از این اقدام ریاض حمایت کرد. «شیخ‌صباح الخالدالصباح»، وزیر خارجه این کشور گفت تهاجم حوثی‌ها همه ما را مجبور کرد به‌سرعت واکنش نشان داده و اقدامات لازم برای بازگرداندن صلح و امنیت به این کشور را انجام دهیم.
امارات متحده‌عربی
تعهد: ٣٠هواپیمای جنگی
امارات یکی از نزدیک‌ترین متحدان عربستان بوده است. این دوکشور جبهه متحدی علیه اخوان‌المسلمین تشکیل داده بودند و با اعطای کمک‌های مالی به نیروهای تقویت‌کننده سیسی در مصر پیوسته‌اند. بااین‌حال، گفته می‌شود بیشتر قدرت پیش‌برنده در پس روابط نزدیک این دوکشور، از سوی امیر ابوظبی و رییس‌جمهور امارات‌متحده، «شیخ‌خلیفه بن‌زیاد النهیان» و متحدان او برمی‌خیزد.
اردن
تعهد: ٦هواپیمای جنگنده
در ماه‌های اخیر، اردن یکی از اعضای کلیدی ائتلاف ضدداعش بوده و پروازهایی بر فراز سوریه داشته و همچنین به داشتن ارتش و نیروهای اطلاعاتی ورزیده شناخته شده است. «سارا ویلیلمز»، یک‌روزنامه‌نگار ساکن در امان معتقد است: «آمادگی اردن برای شرکت در ائتلاف به رهبری عربستان در یمن نشان‌دهنده علاقه این پادشاهی به بازی‌کردن نقش برجسته‌تری در صحنه جهانی و به‌ویژه کاهش تنش میان سنی‌هاست.» او گفت: «مصر دچار بحران است و عربستان‌سعودی نیز نمی‌خواهد میان سنی‌ها قدرت منطقه‌ای را در دست گیرد، پس به‌نظر می‌رسد این فرصتی برای اردن است تا قدم جلو گذاشته و قدرت‌های معتدل سنی را رهبری کند.»
مراکش
تعهد: ٦هواپیمای جنگی
رباط اعلام کرد هواپیماهای جنگی این کشور که هم‌اکنون در امارات‌متحده قرار دارد و در حملات به رهبری آمریکا علیه داعش شرکت می‌کند را در اختیار ائتلاف عربی قرار می‌دهد. همان‌طور که وزیر خارجه مراکش می‌گوید، این کشور شراکت استراتژیک چندبعدی با شورای همکاری خلیج‌فارس دارد. در سال٢٠١١، شورای همکاری از مراکش و اردن دعوت کرد به این گروه ملحق شوند و هرچند این تلاش شکست خورد، اما شورای همکاری پنج‌میلیارددلار کمک مالی برای این دوکشور پادشاهی مهیا کرد.
شرکایی که ممکن است به این ائتلاف بپیوندند:
پاکستان
پاکستان با آنکه یک کشور دارای اکثریت عرب نیست، اما ارتباط امنیتی طولانی‌ای با عربستان دارد و ریاض اکنون از اسلام‌آباد درخواست کمک کرده است. پاکستان به احتمال زیاد به‌علت مسایل داخلی و وضعیت بی‌ثبات امنیتی، تاکنون به ائتلاف ملحق نشده است؛ هرچند تعهد کرده به هرتهدیدی علیه عربستان‌سعودی واکنش قوی نشان دهد. همکاری نظامی پاکستان و عربستان اولین‌بار در دهه١٩٦٠ آغاز شد که پاکستان به عربستان‌سعودی کمک کرد نیروی هوایی‌اش را تقویت کند. از آن زمان هزاران‌پاکستانی در ارتش عربستان خدمت کرده‌اند. عربستان برای فرونشاندن خیزش دموکراسی‌خواهی در بحرین در ٢٠١١ سربازان پاکستانی استخدام کرد. «کمال عالم»، یکی از اعضای موسسه کشورداری در امور دفاعی منطقه خاورمیانه و مسایل امنیتی، گفت: «پاکستان در طول ٤٥،٤٠سال گذشته در جنگ‌های نظامی عربی شرکت داشته است، اما اکنون موضع فرقه‌ای‌تری می‌گیرد. پاکستان با داشتن ٣٥میلیون‌شیعه به‌طور تاریخی از درگیری‌های فرقه‌ای در خاورمیانه دور ایستاده است.»
ترکیه
«رجب طیب‌اردوغان»، رییس‌جمهور ترکیه گفت از دخالت نظامی به رهبری عربستان حمایت می‌کند و حتی گفت ترکیه ممکن است براساس وضعیت کنونی از این حمله به صورت لجستیکی حمایت کند.» درحالی‌که ترکیه و عربستان مدت‌زمان طولانی جدی‌ترین منتقدان رییس‌جمهور سوریه، «بشار اسد» بوده و از برکناری او حمایت کرده‌اند، در گذشته به‌دلیل حمایت آنکارا از اخوان‌المسلمین مصر و حمایت ریاض از رییس‌جمهوری سیسی دچار اختلاف گسترده‌ای شدند.
منبع: روزنامه شرق
آخرین اخبار
