بيانيه لوزان از دريچه توييتر
سبحان حسنوند در شرق نوشت:
ساعات پاياني نهمين روز گفت‌وگوهاي هسته‌اي ايران در لوزان ساعات بي‌خبري بود. نهايت اخبار در آن ساعات اعلام آغاز و پايان نشست‌هاي داخلي، دو يا چند‌جانبه ايران و ١+٥ بود. حدودا ساعت هشت شب بود که خبرنگاران عازم محل خواندن بيانيه مطبوعاتي که پيش‌تر خبرش آمده بود شدند. باز هم خبر خاصي در لوزان نبود. ساعت ٢١:١٣ در حالي که چند دقيقه پيش از آن خبر آمده بود وزراي خارجه ايران و ١+٥ همچنان در حال گفت‌وگو هستند توييت (پيام کوتاه ۱۴۰ نويسه‌‌اي که در شبکه اجتماعي توييتر منتشر مي‌شود) فدريکا موگريني مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا يخ بي‌خبري را شکاند. موگريني در توييت نويد «خبر خوبي» را مي‌داد. شش دقيقه بعد در حالي‌که پيش‌تر از اختلافات و پيشرفت کند خبر آمده بود٬ جواد ظريف وزير خارجه ايران به انگليسي توييت کرد: «راه‌‌حل‌ها را يافتيم. آماده آغاز فوري نگارش پيش‌نويس [توافق هسته‌اي] هستيم.» توييت ظريف در عرض چند دقيقه بيش از هزار بار و بعدا بيش از هفت هزار بار به صورت مستقيم بازتوييت شد و رسانه‌هاي خبري دنيا بر اساس توييت او مخابره اخبار جديد از گفت‌وگوهاي هسته‌اي لوزان را آغاز کردند.
هفت‌دقيقه پس از توييت ظريف و يک‌ساعت پيش از آغاز خواندن بيانيه مطبوعاتي ايران و ١+٥ توسط ظريف و موگريني، توييتر حسن روحاني خبر دستيابي به «چارچوب کليدي» موضوع هسته‌اي را به‌صورت بي‌واسطه به مردم جهان و خبرگزاري‌ها اعلام کرد. همچنين روحاني پس از اين، خبر گفت‌وگوي تلفني با ظريف و صالحي و تشکر از آنان را به فارسي و انگليسي توييت کرد.
جان کري هم حدودا ٢٠دقيقه پيش از آغاز مراسم خواندن بيانيه مطبوعاتي لوزان در توييتي نوشت: «روزي بزرگ: حالا اتحاديه اروپا، ١+٥ و ايران چارچوبي براي حل موضوعات اساسي برنامه هسته‌اي را در اختيار دارند. به زودي براي کار بر روي توافق نهايي برمي‌گرديم.»توييت‌هاي ظريف٬ روحاني و کري سرآغازي بود براي داغ‌شدن جهاني برچسب (روشي براي دسته‌‌بندي و پيگيري يک موضوع خاص در توييتر که با علامت # مشخص مي‌شود) IranTalks# که کاربران توييتر از آن براي اطلاع‌رساني در مورد گفت‌وگوهاي هسته‌اي ايران استفاد مي‌کردند و در نهايت اين برچسب پس از خواندن بيانيه مطبوعاتي ايران و ١+٥ در صدر برچسب‌هاي جهاني توييتر قرار گرفت. بر اساس نقشه تحليل برچسب‌هاي توييتر، کاربران با استفاده از برچسب IranTalks# با حجم بالايي در خاورميانه، جنوب شرق آسيا، استراليا، مرکز آفريقا، اروپا و آمريکاي شمالي به اطلاع‌رساني در مورد بيانيه مطبوعاتي گفت‌وگوهاي هسته‌اي ايران در لوزان پرداختند و برچسب IranTalks# براي چند ساعت در صدر ۱۰ برچسب برتر جهاني توييتر قرار داشت. پس از قرائت بيانيه مطبوعاتي لوزان، قانونگذاران آمريکايي هم در توييتر به نتيجه اين دور از مذاکرات واکنش نشان دادند. اين واکنش‌ها به‌صورت کلي در سه دسته قرار مي‌گرفتند: دسته اول اعتقاد داشتند اين بيانيه و روند مذاکرات تا اين مرحله، منافع آمريکا را تامين نمي‌کند، دسته دوم اعتقاد داشتند اين بيانيه ادامه صحيح مسير ديپلماسي يعني راهي است که رييس‌جمهور آمريکا براي حل‌وفصل پرونده هسته‌اي ۱۲ساله ايران دنبال مي‌کند و دسته سوم توييت کرده بودند منتظر جزييات مذاکرات و بيانيه هستند تا آن را ارزيابي کنند.
پس از خوانده‌شدن بيانيه مطبوعاتي مذاکرات هسته‌اي لوزان و در‌حالي‌که تيم هسته‌اي ايران و ظريف آماده بازگشت به کشور بودند، وزارت خارجه آمريکا فکت‌شيتي (متني که رئوس يک متن بزرگ‌تر را ترسيم مي‌کند) را در سايت خود منتشر کرد. فکت‌شيت در برخي قسمت‌ها در تناقض با بيانيه مطبوعاتي خوانده‌‌شده توسط ظريف و موگريني بود. ظريف که تا صبح و تا زمان رسيدن به ايران رسانه‌اي براي تکذيب «فکت‌شيتي» که کامل به نظر نمي‌رسيد، در اختيار نداشت، به کمک توييتر توضيحاتي را در مورد فکت‌شيت وزارت خارجه آمريکا به گوش جهان رساند و ساعت ۴۳دقيقه بامداد جمعه در توييتي نوشت: «راه‌‌حل‌ها براي همه خوب هستند، همان‌گونه که هستند. نيازي به تحريف زودهنگام با استفاده از فکت‌شيت نيست.» وزير خارجه ايران در ادامه، تا ساعت دو بامداد و پيش از پرواز هواپيماي تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي ايران به‌سوي تهران٬ با استفاده از توييتر در سه توييت، فکت‌شيت وزارت خارجه آمريکا را به چالش کشيد و مواضع ايران در مذاکرات هسته‌اي را تشريح کرد. ظريف در توييتي ديگر نوشت: «بيانيه ايران و ١+٥: آمريکا اعمال تحريم‌هاي اقتصادي و مالي مرتبط با برنامه هسته‌اي را متوقف خواهد کرد. آيا اين تدريجي است؟» ظريف در توييتي دیگر در تکميل توييت پيشين خود نوشت: «بيانيه ايران و ١+٥: اتحاديه اروپا اعمال همه تحريم‌هاي اقتصادي و مالي مرتبط با برنامه هسته‌اي را پايان خواهد داد. نظرتان در مورد اين چيست؟»
پس از اين ظريف در آخرين توييت خود نوشت: «متعهد به آغاز فوري‌نوشتن پيش‌نويس توافق جامع هستيم. همه‌چيز در يک توافق جدي بر‌اساس احترام متقابل انجام مي‌شود.»
مي‌توان گفت برخي از نقاط اوج گفت‌وگوهاي هسته‌اي ايران در توييتر رخ داد و از طريق توييتر به گوش دنبال‌کنندگان گفت‌وگوهايي هسته‌اي رسيد. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا از طريق توييتر نويد خبر خوبي را در مورد مذاکرات هسته‌اي داد. وزير خارجه ايران برآيند گفت‌وگوهاي هسته‌اي لوزان را از طريق توييتر اعلام کرد: «راه‌‌حل‌ها را يافتيم.» جان کري، همتاي آمريکايي ظريف روز نهم گفت‌وگوهاي هسته‌اي ايران را از طريق توييتر «روزي بزرگ» اعلام کرد. جواد ظريف از طريق توييتر اثر منفي فکت‌شيت وزارت خارجه آمريکا را که پايه حقوقي ندارد، اما از آن برداشت‌هاي رسانه‌اي مخرب مي‌شد، خنثي کرد. در مذاکرات لوزان توييتر، هم خبررسان بود، هم خبرساز و گاهي هم خود خبر. باز هم توييتر يکي از پايه‌هاي خبري مذاکرات هسته‌اي بود.
منبع: روزنامه شرق
گزارش خطا
آخرین اخبار