آسیا چشم انتظار توافق هسته‌ای

جهانیان اکنون خود را برای افزایش معاملات نفتی با ایران در صورت افزایش صادرات این کشور آماده می سازند و این در حالی است که خریداران نفت خام در آسیا اکنون مجبورند نفت مورد نیاز خود را منابع گوناگونی از عراق گرفته تا مکزیک، تامین کنند.

در حالی که شش قدرت جهانی و ایران برای دستیابی به توافقی در خصوص برنامه هسته ای این کشور تلاش می کنند، دست کم شش پالایشگاه نفتی در آسیا از جمله پالایشگاه های مانگالور و شرکت پتروکمیکالز هند و شرکت نفتی کازمو ژاپن پیش بینی کردند در صورت لغو تحریم های اعمال شده علیه ایران، خرید محصولات نفتی از این تامین کننده نفتی در خاورمیانه به طور قابل توجهی افزایش یابد. با کاهش شدید بهای نفت خام در بازارهای بین المللی (سقوط به کمترین قیمت در حدود شش سال گذشته) تولیدکنندگان نفت خام در تلاشند توازن را به بازار برگردانند اما از سوی دیگر، خریداران نفتی در آسیا اکنون با کاهش جهانی نفت خام از منابع گوناگونی در سرتاسر جهان همچون کلمبیا نفت خریداری می کنند و محموله های نفتی فاصله زیادی را برای رسیدن به مقصد می پیمایند.

آمریکا و پنج قدرت جهانی دیگر عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد برای پایان دادن به یک دهه مناقشه بر سر برنامه هسته ای ایران و تسهیل و لغو تحریم های اعمال شده با این کشور مذاکره می کنند؛ تحریم ها صادرات نفتی ایران را به کمتر از نصف کاهش داده است. ایران اکنون روزانه یک تا یک و نیم میلیون بشکه نفت خام صادر می کند و این در حالی است که میزان صادرات نفتی ایران پیش از اعمال تحریم ها علیه این کشور در میانه سال 2012، به دو و نیم میلیون بشکه در روز می رسید.

هونگ سونگ کی تحلیلگر نفتی در شرکت «سامسونگ فیچرز» در سئول روز 20 ماه مارس در گفتگو تلفنی با بلومبرگ گفت: «اگر تحریم ها علیه ایران لغو شود، به احتمال خیلی زیاد درخواست ها برای معاملات نفتی با این کشور از سوی کشورهای آسیایی همچون کره جنوبی، چین و ژاپن به شرایط قبل از اعمال تحریم ها باز می گردد. هند نیز یکی دیگر از کشورهایی است که احتمالا معاملات نفتی با ایران را افزایش خواهد داد.»

پیش از اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران، این کشور دومین تولید کننده بزرگ نفتی در سازمان اوپک محسوب می شد و اکنون با توجه با کاهش شدید صادرات، ایران رتبه پنجم را در میان کشورهای عضو اوپک دارد. طبق آمارهای جمع آوری شده توسط بلومبرگ، میزان تولیدات نفتی ایران در ماه فوریه به 2 میلیون و 780 هزار بشکه در روز کاهش یافت و این در حالیست که میزان تولیدات نفتی ایران در ماه دسامبر سال 2011 به 3 میلیون و 580 هزار بشکه در روز می رسید.

افزایش تولیدات نفت شیل تولیدات نفتی آمریکا را به بیشترین میزان در بیش از سه دهه گذشته افزایش و در مقابل، نیاز این کشور را به واردات نفتی و ترغیب تولیدکنندگان جهانی به کاهش بهای نفت، کاهش داد (آمریکا اکنون از بازار نفت جهانی سهم دارد و در حقیقت بالا رفتن بهای نفت به نفع این کشور خواهد بود). اما پالایشگاه های نفتی آسیایی از سقوط بهای نفت خام (حدود 50 درصد کاهش قیمت بهای نفت در سال 2014) در بازارهای جهانی سود بردند و توانستند برای تامین مایحتاج خود از منابع گوناگونی از جمله روسیه، مکزیک و کانادا نفت خریداری کنند.

بهای نفت خام برنت دریای شمال روز سه شنبه 77 سنت برابر با یک و چهار دهم درصد افزایش یافت و به بشکه ای 56 دلار و 69 سنت رسید. شاخص بهای نفت خام برنت که شاخصی بیش از نیمی از نفت خام جهان محسوب می شود، در 12 ماه گذشته 47 درصد کاهش یافته است.

اگرچه تحریم ها کشورهای آسیایی را به طور کلی از خرید نفت خام ایران منع نکرد، اما معاملات نفتی با برخی کشورها در دوره تحریم ها به شدت محدود شد. دولت هند در ماه ژانویه از پالایشگاه های این کشور خواست واردات سالانه از کشور واقع در شمال خلیج فارس را در سطح واردات سال گذشته محدود سازند که این اقدام پالایشگاه های نفتی را مجبور کرد برای تامین نفت خام مورد نیاز خود به دنبال جایگزینی برای ایران باشند.

ویجای واشی رئیس پالایشگاه ماگالور، دومین خریدار بزرگ نفت ایران پس از شرکت نفتی اسار در هند در گفتگوی تلفنی با بلومبرگ تصریح کرد این شرکت در صورت حصول توافق هسته ای و تسهیل تحریم های اعمال شده علیه ایران برای افزایش سطح خرید محصولات نفتی از این کشور تلاش خواهد کرد.

به گفته یکی از مقامات شرکت نفتی کازمو که به دلایل سیاست های داخلی خواست نامش فاش نشود، این شرکت مذاکرات بر سر شرایط قراردادی یک ساله از ماه آوریل برای خرید نفت از ایران را آغاز کرده است.

مقامات ایران پیشتر اعلام کردند در صورت لغو تحریم ها میزان تولیدات و صادرات نفتی خود را در فاصله چندین ماه به میزان یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهند داد. به گفته مارک مینان از تحلیلگر نفتی در سنگاپور، در صورت لغو تحریم های اعمال شده ایران قادر خواهد بود در مدت زمانی بیش 6 تا 9 ماه سطح تولیدات نفتی خود را به سطح پیش از تحریم ها افزایش دهد. مذاکره کنندگان اکنون برای دستیابی به توافقی بر سر چارچوب توافقنامه جامع تا مهلت 31 ماه مارس تلاش می کنند.

دارمندرا پرادهان وزیر نفت هند هفته گذشته در یک گفتگوی خبری تصریح کرد: «اگر توافق حاصل شود، به طور قطع این مسئله به کشور ما کمک خواهد کرد و این مسئله به نفع واردات (نفتی) در کشور ما خواهد بود.»