تکیه فزاینده آمریکا در عراق به ایران

در زمانی که اوباما از سوی جمهوریخواهان کنگره برای مذاکرات جاری هسته‌ای ایران زیر فشار قرار دارد، پارادوکس تکان‌دهنده‌ای نیز پدیدار شده است. اوباما به‌طور فزاینده‌ای در حال وابستگی به نیروهای مورد حمایت ایران است که بدون آنکه از نیروهای زمینی آمریکا کسب تکلیف کنند در عراق و سوریه به محاصره نیروهای داعش پرداخته‌اند. 

اکنون این نیروها برای تسخیر زادگاه صدام حسین و بازپس‌گرفتن آن از داعش به سپاهیان عراقی پیوسته‌اند. طراحان جنگی آمریکا از طریق کانال‌های متعدد و از جمله استراق سمع مکالمات رادیویی از نزدیک درحال رصد جنگ موازی ایران علیه داعش هستند. بسیاری از کارشناسان امنیت ملی بر این باورند تا زمانی که مشاوران نظامی آمریکایی آموزش نیروهای ضعیف عراق را به پایان برسانند حضور ایران در عراق برای مقابله با داعش مثمرثمر است. تنها راهی که دولت اوباما می‌تواند به وسیله آن به خود تسلی خاطر بدهد، این فرض ضمنی است که ایرانی‌ها تنها ابتکار عمل نبرد زمینی را در دست دارند. سیدولی نصر، مشاور ویژه سابق اوباما و رییس دانشکده مدرسه مطالعات بین‌المللی در دانشگاه جان هاپکینز می‌گوید شما نمی‌توانید بیش از حد ظرفیتتان عمل کنید. استراتژی آمریکا در عراق تا حد زیادی تاکنون به خاطر ایران موفقیت‌آمیز بوده است.

این ایران بود که در ماه آگوست سال گذشته شبه‌نظامیان شیعه را برای درهم‌شکستن محاصره آمرلی- مجموعه روستایی که ساکنان شیعی آن با خطر کشتار روبه‌رو بودند- سازماندهی کرد. دیپلمات‌های آمریکایی و محلی همچنین معترف‌اند که این نیروی سپاه قدس بود که شبه‌نظامیان و نیروهای امنیتی عراقی را در ماه نوامبر برای آزاد‌سازی شهر «بیجی» حمایت کرد و در تابستان سال گذشته هنگامی که برای نخستین‌بار شبه‌نظامیان داعش موصل را تسخیر کرده و به پایتخت کردستان یعنی اربیل نزدیک شدند، دوباره این فرمانده ایرانی نیروهای قدس یعنی سردار سلیمانی بود که به این شهر پرواز کرد. این هفته نیز در تکریت، فرماندهان شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران گفتند که بیش از دوسوم از جنگجویان ٣٠هزارنفری آنها از نیروهای تحت حمایت دولت شیعی عبادی هستند و ژنرال سلیمانی رهبری آنها را در نزدیکی خط‌مقدم جبهه برعهده دارد. وب‌سایت حامی شبه‌نظامیان نیز به‌تازگی عکس‌هایی را از ژنرال قاسم سلیمانی با لباسی سیاه در حالی منتشر کرد که لیوانی چای در یکدست و در دست دیگرش انگشتری خاتم داشت... اما استراتژی آمریکا در عراق - حتی اگر آمریکا مستقیما درگیر این عملیات نیز نشود - می‌تواند از قِبل تلاش‌های ایران برای بازپس‌گیری تکریت از داعش سود ببرد. ژنرال مارتین دمپسی، رییس ستاد مشترک آمریکا گفته حمایت ایران از میلیشیاهای شیعی در تکریت می‌تواند یک «امر مثبت» تلقی شود... .به نظر می‌رسد نزدیک‌شدن آمریکا به ایران به نارضایتی متحدان عرب سنی آمریکا منجر شده باشد. وزیر خارجه آمریکا به‌تازگی بار دیگر به عربستان سعودی و دیگر کشورهای منطقه خلیج اطمینان داد که مذاکرات هسته‌ای منجر به تقلیل و کاهش حفاظت آمریکا از عربستان و دیگر کشورهای منطقه در مقابل نفوذ ایران در منطقه نخواهد شد. اما شاهزاده سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان سعودی با این ادعا که نقش ایران در عملیات تکریت نشانه‌ای از تمایلات جاه‌طلبانه ایران است از این فرصت برای شکایت از عملیات تکریت استفاده کرد. این هفته نمایندگان جمهوری‌خواه نیز هشدار دادند که نفوذ ایران در عراق با عملیات تکریت افزایش می‌یابد.

سناتور جان مک‌کین و جان لیندزی گراهام در بیانیه‌ای گفتند ما نیز در هدف رییس‌جمهوری مبنی بر شکست و هزیمت داعش سهیم هستیم، اما موفقیت در این ماموریت نباید به تسلیم‌شدن در برابر جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای ایران تبدیل شود. اما «لئونارد شرودر»، تحلیلگر اطلاعاتی که همزمان با تصرف موصل به دست داعش در بغداد اقامت داشت،  معتقد است نگرانی از نفوذ ایران در منطقه، این واقعیت که حکومت شیعی ایران درحال‌حاضر یک متحد اصلی عراق است را نادیده می‌گیرد. او به روزنامه تلگراف گفت: «در این مرحله هرکسی با مشاهده آنچه با حمله داعش بر سر عراق آمده درمی‌یابد که ایران در عراق نیروی اصلی تاثیر‌گذار است.» این درک ناراحت‌کننده، اما واقعی آمریکا از شرایط عراقی است که با هزینه و تلفات بسیار آن را تصرف کرد. شرودر می‌افزاید: «در این لحظه تنها نیرویی که می‌تواند نیروهای کرد، ارتش عراق و شبه‌نظامیان شیعی را در مقابل داعش به همکاری با یکدیگر وادارد ایران است.»رفید جبوری، سخنگوی حیدر العبادی نیز گفته عراق از آمریکا و ایران خواسته تا در جریان مبارزه عراق با داعش به جنگ دو طرفه با یکدیگر نپردازند و در مجموع تاکنون درگیری ای‌ بین دو طرف وجود نداشته است. او با اشاره به جنگ جهانی دوم گفت: کشورهایی با ایدئولوژی‌ها، اولویت‌ها و سیستم‌های حکومتی متفاوت برای شکست نازی‌ها همکاری کردند. این در جنگ علیه داعش نیز ممکن است.