ایران و توافق امنیتی در نگاه 3 نامزد مطرح انتخابات افغانستان

صدای ایران-انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که در نوع خود اولین انتقال مسالمت آمیز قدرت از یک فرد منتخب ملت به فرد منتخب دیگر محسوب می شود پس از یک دوره دو ماهه تبلیغات پرشور انتخاباتی 8 نامزد، کمتر از48 ساعت دیگر در روز شنبه شانزدهم فروردین ماه برگزار خواهد شد.

به گزارش صدای ایران، سه تن از نامزدهای این انتخابات  دارای بیشترین بخت برای راهیابی  به ارگ ریاست جمهوری افغانستان  می باشتد که سوابق و دیدگاههای آنان درخصوص قرارداد امنیتی با ایالات متحده و ارتباط با ایران در گزارش ذیل به اختصار مرور شده است.



 اشرف غنی احمد زی تکنوکرات افغان  که با شعار انتخاباتی "تحول و تداوم"  به میدان امده است ژنرال عبدالرشید دوستم از قوم ازیک را به عنوان معاون اول و سرور دانش از قوم هزاره را به عنوان معاون دوم خود معرفی کرده است.

احمد زی فارغ التحصیل دانشگاه ایالات متحده امریکا در بیروت است و دارای سوابق کاری متعدد در خارج و داخل افغانستان است. کار در بانک جهانی ، استاد در دانشگاه های کابل ، دانمارک و جان هاپکینز و فعالیت به عنوان تحلیل گر مسائل منطقه ای در زمره کارهایی غیرمرتبط با افغانستان است.

مشاور اخضر ابراهیمی نماینده سابق سازمان ملل متحد در امور افغانستان در کنفرانس بن سال 2001 ،مشاور اقتصادی حامد کرزی در سال 1380 هجری شمسی ،وزیر مالیه در فاصله سال های 1381 تا 1383 هجری – شمسی  و مسئول برنامه انتقال مسئولیت های امنیتی از نیروهای خارجی به افغان در دو سال اخیر هم به عنوان سوابق کاری در کارنامه او ثبت شده است.

غنی به عنوان وزیر مالیه برنامه بزرگ اصلاحات مالی را پیش گرفت و در پی اجرای این برنامه بود که در عرصه بازاریابی، وی به عنوان بهترین وزیر مالیه سال در منطقه انتخاب شد.اوحتی در دوره ای از سوی افغانستان برای دبیرکلی سازمان ملل نامزد شده است.

اشرف غنی احمدزی که ظاهرا از دیدگاه های عبدالرسول سیاف و عبدالله عبدالله فاصله بسیاری دارد از سوی برخی از تحلیل گران مهره مورد حمایت پاکستان و عربستان به حساب می آید.

وی در یکی از مناظره های پرسر و صدای انجام گرفته هم در پاسخ به این پرسش که در صورت پیروزی ، نخستین کشوری که به عنوان مقصد انتخاب خواهید کرد، کجا خواهد بود ؟ پاسخ داد : عربستان سعودی.

با اینهمه به نظر می رسد که دیدگاه های اقتصادی وی و سخن گفتن او به شکل حرفه ای تر از دغدغه های اقتصادی مردم به عاملی برای پررنگ تر شدن شانس پیروزی وی تبدیل شده است.

احمد زی و موافقت نامه امنیتی
احمد زی که خود یکی از اعضای تیم کاری تدوین قرارداد امنیتی با ایالات متحده آمریکا بوده معتقد است قراردادامنیتی  به نفع افغانستان می باشد و شرایط حقوقی این قراداد حاکمیت ملی افغانستان را تضمین کرده است.

این نامزد ریاست‌جمهوری گفته که موافقت‌نامه امنیتی یکی از بزرگترین دست‌آوردها است و او تلاش می‌کند تا شرایط امضا شدن این موافقت‌نامه را فراهم کند.

احمد زی و ارتباط با ایران
احمد زی تداوم سیاست فعلی کشورش  در برابر ایران در دولت آتی افغانستان را  یکی از مصداق های شعار کمپین انتخاباتی خود یعنی " تحول و تداوم " می داند او معتقد است پیمان امنیتی افغانستان با ایالات متحده هیچ گاه تهدیدی برای همکاری های کابل با تهران نیست . و سیاست خارجی که حامد کرزی تا به امروز در قبال ایران و دیگر شورهای منطقه  تعقیب کرده است سیاست  صحیحی است  که بایستی تداوم یابد.


عبدالله عبدالله در سایه شعار انتخاباتی «اصلاحات و همگرایی» به افغانستانی می اندیشد که زنان در آن نه تنها در متن قانون اساسی که در بطن جامعه هم به حقوق خود به شکل عینی دست یافته باشند. عبدالله از پدری پشتون و مادری تاجیک است.

پدرش سناتور انتصابی ار استان قندهار در اخرین دور کار شورای ملی در زمان ظاهر شاه بود. او دانش آموخته رشته پزشکی در دانشگاه کابل است و از سال 1364 در جبهه های جنگ شمال کار در بخش های پزشکی را دنبال کرد.

خیلی زود در کنار افراد نزدیک به احمد شاه مسعود فرمانده مشهور مجاهدین در پنجشیر قرار گرفته و اعتماد او را جلب کرد و پس از  پیروزی مجاهدین و تشکیل دولت موقت (1371 تا 1375) زمانی که مسعود وزیر دفاع بود؛ در مقام رئیس دفتر و سخنگویی مشغول به کار بود.  

در سالهای 1375 تا 1380 که دولت به رهبری برهان الدین ربانی به دلیل تسلط طالبان بر کابل در شمال کشور مستقر بود، عبدالله معاون و سرپرست وزارت امور خارجه بود.

دکتر عبدالله نقش قابل توجهی در کنفرانس بن 1 داشت و بر اساس موافقتنامه بن به عنوان وزیر امور خارجه اداره موقت تحت رهبری حامد کرزی تعیین و همین عنوان را در دولت انتقالی هم حفظ کرد.

پس از سال 1383 ، عبدالله در کابینه دولت منتخب حامد کرزی حضور نداشته و از کارهای رسمی کنار گذاشته شد. در این دور از انتخابات هم نام او در بسیاری از نظرسنجی های انجام گرفته در سکوی نخست است اما با توجه به شعارهای اقتصادی اشرف غنی احمدزی به نظر می رسد که احتمال کشیده شدن انتخابات به دور دوم بسیار بالا باشد.

عبدالله خودش را در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ نامزد کرد و تنها رقیب حامد کرزی شناخته شد که انتخابات را به دور دوم برد، اما  از شرکت در دور دوم انتخابات  به دلیل آنچه که تقلب نامید انصراف داد وبنابراین کمسیون مستقل انتخابات افغانستان حامد کرزی را برنده این انتخابات اعلام نمود. عبدالله پس ازاین حرکت سیاسی ائتلاف ملی را ایجاد و رهبری نموده است.

وی که خود را قربانی تقلب در انتخابات سال 2009 می داند به صراحت اعلام کرد که مردم تکرار تقلب در این دور را هم تحمل نخواهند کرد.

عبدالله و موافقت نامه امنیتی
دکترعبدالله معتقد است  روشی که حامد کرزی  در جهت امضای این موافقت‌نامه در پیش گرفته یک برخورد شخصی است.به باور وی مشروط ساختن امضای موافقتنامه امنیتی با آمریکا به تامین صلح آنهم در کوتاه مدت، غیر واقع بینانه و عوام فریبانه بوده و این پافشاری های کرزی در خصوص امضای موافقتنامه امنیتی، باعث تشویش و پریشانی بیشتر در بین مردم شده است.

به اعتقاد عبدالله  اگر افغانستان موافقت نامه امنیتی با ایالات متحده را امضا نکند گزینه دوم و جایگزینی ندارد همچنین حضور نیروهای بین المللی در افغانستان از منظر امنیتی هم یک ضرورت است و سازمان اطلاعات افغانستان هنوز به حد خودکفایی کامل نرسیده است.

عبدالله و ارتباط با ایران
عبدالله معتقد است ایران به عنوان یک کشور همسایه  در سه دهه گذشته در بحران های متفاوت از جمله دوره های جهاد و مقاومت در کنار افغانستان بوده و در کنفرانس بن هم یکی از کشورهایی بوده که نقش اساسی را ایفا کرده است  و در سالهای گذشته در روند بازسازی افغانستان هم کمک های شایانی کرده و در صورت پیروزی بدون تردید جایگاه خاصی را در حوزه سیاست خارجی خود به ایران اختصاص خواهد داد.


عبدالرب رسول سیاف، که با شعار انتخاباتی "تامین امنیت،حاکمیت قانون و مبارزه با فساد" به رقابتهای انتخاباتی وارد شده  از چهره های کلیدی دوران مبارزه با ارتش شوروی است و به سبب داشتن تحصیلات دینی، همفکرانش معمولاً وی را "استاد سیاف" خطاب می‌ کنند.

پیش از این در زمان مبارزه گروه های جهادی در افغانستان، وی با نام عبدالرسول سیاف شهرت داشت، اما از آن جا که کلمه "رسول" از نام های خداوند نیست و کلمه "عبد" که به معنای بنده است باید به یکی از نام های خداوند متصل شود، وی نام خود را به عبدالرب رسول سیاف تغییر داد .

سیاف پس از رهایی از زندان پل چرخی در سال ۱۳۵۸ هجری خورشیدی، به پاکستان رفت و به گروههای جهادی پیوست. سیاف مدتی درحزب  تنظیم جمعیت فعالیت کرد ولی سپس راه خود را از این حزب جدا کرد و حزبی را به نام اتحاد اسلامی افغانستان اساس گذاشت که خود رهبری آن را به عهده داشت.

سیاف از آن جایی که آموزش های دینی خود را در کشورهای اسلامی به پایان رسانده بود از حمایت خاص این کشورها و به ویژه عربستان سعودی برخوردار بود.

به دنبال سقوط رژیم دکتر نجیب الله در سال ۱۳۷۱، همراه با دیگر گروهها و احزاب جهادی افغان وارد کشور شد و به مهم ترین حامی دولت به رهبری برهان الدین ربانی تبدل شد

در بین سال های ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۴ در درگیری های میان گروهی کابل نقش اساسی داشت و نبردهای حزب تحت فرمان او با حزب وحدت اسلامی که در آن زمان از سوی عبدالعلی مزاری رهبری می شد در غرب کابل شهرت فراوان دارد.

این دو حزب در آن سال ها جنگ های خونینی با هم داشتند که منجر به کشته و مجروح شدن صدها تن از افراد غیرنظامی شد و غرب کابل هم به ویرانه تبدیل شد. وی بارها به دلیل حضورش در جنگ های داخلی افغانستان از جانب سازمان دیده‌بان حقوق بشر به جنایات جنگی متهم شده است.  

به دنبال ورود طالبان به کابل، سیاف همراه با احمد شاه مسعود، از فرماندهان ارشد مجاهدین، این شهر را ترک کرد و در شمال کابل مستقر شد؛ جایی که عمدتا زیر کنترل فرمانده مسعود قرار داشت.

گفته می شود کسانی که در جامه خبرنگاری احمد شاه مسعود را ترور کردند قبلا با آقای سیاف دیدار داشتند و احمد شاه مسعود به توصیه آقای سیاف حاضر شد با این خبرنگاران مصاحبه کند.

این موضوع مدتی شک و گمان هایی را در مورد آقای سیاف در میان طرفدارن فرمانده مسعود ایجاد کرده بود، اما آقای سیاف و شماری از نزدیکان احمد شاه مسعود این مساله را به شدت رد کرده اند

سیاف به دنبال سقوط طالبان  سیاف به کابل برگشت و در نقش  موثری در ایجاد ساختارهای جدید قدرت در این کشور بازی کرد. او در لویه جرگه (نشست بزرگ افغانها) اضطراری و قانون اساسی شرکت کرد و بعدا هم به عنوان نماینده مردم کابل به پارلمان افغانستان راه یافت.

سیاف یکی از نامزدان احراز کرسی ریاست مجلس بود، اما با تفاوت چهار رای از یونس قانونی رئیس کنونی مجلس نمایندگان افغانستان شکست عقب ماند سیاف پس از حکومت موقت و انتقالی در افغانستان عمدتا از حامیان دیروز خود در گروههای جهادی جدا شد و از حامد کرزی، رئیس جمهوری، حمایت کرده است.

 سیاف و موافقت نامه امنیتی
سیاف در مورد امضای موافقت‌نامه امنیتی گفته،افغانستان در وضعیتی است که به جامعه جهانی نیاز دارد او معتقد است کشورش در جریان چند دهه اخیر ویران شده و برای بازسازی به همکاری جامعه جهانی نیاز دارد  و افغانستان به تنهایی نمی‌تواند به دور از جامعه جهانی زندگی کند.

سیاف اظهار داشته  که به اراده جمعی مردم افغانستان که از طریق لویه جرگه مشورتی در رابطه به امضای موافقت‌نامه امنیتی بازتاب یافته احترام می‌گذارد. نمایندگان لویه جرگه به امضای موافقت‌نامه امنیتی با امریکا رای مثبت داده اند.

سیاف و ارتباط با ایران
از سیاف اظهارنظر مستقیمی در خصوص رابطه با ایران منتشر نشده  وی در رابطه با سیاست خارجی دولتش در صورت پیروزی و ارتباط با همسایگان اظهار داشته: ما با تمام کشورهای دنیا می خواهیم روابط دوستانه داشته باشیم واز همسایه ها، ازتمام مردم دنیا ما خواهش می کنیم که به حاکمیت ملی کشور افغانستان ارج بگذارند. خصوصا از کشورهای  همسایه ها  تقاضای ما همین است که در امور داخلی افغانستان مداخله نکنند.