امید آفرینی ظریف

سخنان «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه در دیدار با «پائولو جنتیلونی» همتای ایتالیایی اش مبنی بر پیشرفت جدی در گفت و گوهای هسته یی ، امید برای دستیابی به توافقی جامع را تقویت کرده است؛ مساله یی که در عنوان نخست بسیاری از روزنامه های امروز خودنمایی کرد.

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز یکشنبه 10 اسفند 1393 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

سخنان روز گذشته ظریف و همچنین سخنان «وندی شرمن» معاون وزیر خارجه آمریکا در مورد مذاکرات و سرنوشت تحریم ها این امکان را به روزنامه ها داد تا تیترهای متنوع و متفاوتی را در مورد موضوع هسته یی منتشر کنند. 

روزنامه «ابتکار» در عنوان نخست خود که عبارت «اعلام تلویحی توافق هسته ای» را به یدک می کشید نوشت: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان دیروز میزبان پائولو جنتیلونی وزیر خارجه ایتالیا بود. دو طرف پس از این دیدار در کنفرانس خبری مشترک شرکت و به سوالات خبرنگاران پاسخ گفتند. ظریف در این کنفرانس خبری گفت که هفته گذشته پیشرفت های جدی در مذاکرات صورت گرفت و امیدواریم این هفته نیز در مذاکرات در سایر موضوعات به ویژه رفع تحریم ها به پیشرفت دست یابیم؛ در این صورت آن را تدوین و به شکل یک توافق جامع و دقیق که امکان اجرایی شدن داشته باشد، در می آوریم. این برنامه عملیاتی ما برای رسیدن به توافق است. این اظهارات وزیر امورخارجه کشورمان در حالی است که به گفته منابع، پیش از آخرین دور مذاکرات ایران و آمریکا عمده اختلافات در حوزه مسائل فنی متمرکز بود. اما بعد از حضور وزیر انرژی آمریکا و صالحی در مـــذاکرات ارزیابی ها از رونـد حل اختلافات مثبت شد. بر این مبنا ظریف دیروز اشاره ای به اختلافات فنی نکرد و تنها نگرانی ایران در رفع تحریم ها را مد نظر قرار داد.این را می توان اشاره ای تلویحی به نزدیک شدن به توافق جامع در نظر گرفت که به گفته ظریف در صورت حل مسئله تحریم ها همه چیز نهایی می شود. 

«توافق خوب نزدیک است» عنوان گزارش روزنامه «اعتماد» در این ارتباط بود که در آن از زبان ظریف نوشت: مذاکرات هسته ای به مرحله های حساس خود نزدیک شده است. ما هفته گذشته گفت وگوهای بسیار خوب، ریز و دقیقی داشتیم که به دلیل حضور مسوولان فنی هسته ای دو کشور یعنی آقای دکتر صالحی، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی و وزیر انرژی ایالات متحده امریکا بحث های مفیدی در حوزه فنی، رسیدن به تفاهم فنی و حل و فصل اختلاف هایی که در این حوزه وجود داشت بین دو طرف انجام گرفت و پیشرفت های قابل ملاحظه ای در این خصوص شد. اما در بسیاری از حوزه های دیگری اختلاف نظرها همچنان باقی است، هم در موضوعات هسته ای و هم در موضوعات مربوط به تحریم . 

در ادامه ی این گزارش از زبان ظریف آمده است: ما بارها تاکید کرده ایم تا زمانی که به توافق در خصوص کلیه موضوعات نرسیم توافقی وجود ندارد و این موضوع در برنامه اقدام مشترک یا توافق ژنو به صراحت بیان شده است که هیچ توافقی وجود ندارد تا زمانی که در خصوص همه زمینه ها توافق صورت بگیرد. البته احتمال دارد که پیشرفت هایی داشته باشیم و این پیشرفت ها در هفته گذشته به صورت جدی صورت گرفت و امیدوار هستیم که در این هفته هم بتوانیم در سایر موضوعات به ویژه در موضوع رفع تحریم های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران به پیشرفت بیشتری نایل بشویم و سپس هم این پیشرفت ها را به شکل یک توافق جامع و دقیق تدوین بکنیم و این برنامه عملیاتی ما برای رسیدن به توافق است. 

«رضا رییسی» هم در یادداشتی در روزنامه ی «آرمان» با عنوان «مذاکرات به مرحله حساس نزدیک شده است» نوشت: قرار است در پشت پرده این قاب دلربای طبیعی در مذاکراتی سخت و فشرده و طاقت فرسا مهم ترین پرونده مفتوحه عرصه نظام بین الملل یعنی پرونده پرمناقشه 12ساله هسته ای به فرجام نهایی و غایی خود رهنمون شود و اکنون «مونترو» سوئیس قلب تپنده دیپلماسی جهان طی هفته آینده خواهد بود. مذاکراتی که اکنون به اذعان همه طرف های درگیر در مذاکرات به مرحله حساس و تعیین کننده خود رسیده و اگر قرار باشد تغییر و تحولی بنیادین در مذاکرات هسته ای جامه عمل بپوشد، اکنون موعد و موسم آن است. منطبق بر همین شرایط مخالفان و موافقان توافق هسته ای بر حجم فعالیت های خود افزوده اند. 

روزنامه ی «شرق» هم در تیتر نخست خود با عنوان «کیلومتر آخر مذاکرات» نوشت: به نظر می رسد ماراتن هسته ای میان ایران و غرب با خط پایان فاصله چندانی ندارد. همه از «مراحل حساس» و «پیشرفت های جدی» سخن می گویند. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه گفته است در جریان مذاکرات هفته پیش مقام های ارشد دولت ایران و آمریکا در ژنو، پیشرفت های جدی صورت گرفت و ابراز امیدواری کرده که در مذاکرات این هفته هم در زمینه رفع تحریم ها پیشرفت صورت گیرد. 

«رفع تحریم ها؛ هفته آینده روی میز مذاکره» هم عنوان روزنامه ی «ایران» در این ارتباط بود. اما روزنامه ی «حمایت» عنوان «اختلاف بر سر رفع تحریم ها همچنان باقی است» را از قول ظریف برای نام گزارش خود انتخاب کرد. 

سخنان تازه ی شرمن در اندیشکده «کارنگی» هم بهانه یی برای تیترهای متفاوت در روزنامه ها شد. روزنامه ی «صبح و اقتصاد» و «تجارت» بخشی از حرف های شرمن مبنی بر اینکه «جهان از توافق با ایران حمایت می کند» را تیتر زدند. 

روزنامه های منتقد دولت اما خبرها و یادداشت های مرتبط خود را بر بخش دیگری از سخنان شرمن مبنی بر اینکه تحریم ها در مورد تروریسم و حقوق بشر به قوت خود باقی خواهد ماند، متمرکز کردند. روزنامه ی «رسالت» در تیتر گزارش خود نوشت:«تحریم ها باقی می ماند» 

روزنامه ی «سیاست روز» هم در گزارشی با عنوان «تقابل با تهران پشت سنگر تحریم تنها برای امتیازگیری در مذاکرات هسته ای» نوشت: این روزها شاهد اظهاراتی از سوی مقامات ارشد امریکایی مبنی بر تداوم تحریم ها هستیم که به عقیده کارشناسان این تناقضات امریکایی ها، روند مذاکرات هسته ای ایران و1+5 و حتی دستیابی به نتیجه مورد توافق برای دو طرف را در سایه تردید قرار می دهد. با توجه به اینکه آمریکایی ها همیشه در گفت وگوهای هسته ای سیاست تحقیر را در پیش گرفته اند بنابراین آنها توافقی را خواهان هستند که با تحقیر ایران همراه باشد. آنها در پی توافق عادلانه و منصفانه حتی براساس قوانینی که خود در آژانس بین المللی انرژی اتمی گنجانده اند، نیستند بلکه در پی تضعیف جمهوری اسلامی ایران به خاطر پیشرفت های بزرگی هستند که در این 35 سال گذشته با خاطر پشتوانه مردمی آن به دست آورده است. بنابراین این روزها رویکردهای متناقض امریکایی ها در قبال ملت ایران و مذاکرات هسته ای به وضوح حکایت از این دارد که واشنگتن به دنبال حل مذاکرات هسته ای نیست. 

روزنامه ی «کیهان» هم در گزارشی با عنوان «صداقت آمریکایی» نوشت: اظهارات شرمن در حالی است که ایران پیش از این بر دو شرط اساسی توافق نهایی یعنی«یک مرحله ای بودن تصویب کلیات و جزییات توافق» و «لغو یکباره و کامل تحریم ها» تاکید داشته است. 

به نوشته کیهان پس از تصویب توافقنامه ژنو، مقامات آمریکایی علاوه بر نقض مکرر توافقنامه و تصویب تحریم های جدید، همواره بر این نکته تاکید داشته اند که به دلیل حمایت ایران از محور مقاومت در منطقه و همچنین مسائل حقوق بشری، تحریم ها به قوت خود باقی خواهد ماند. 

سخنان تازه ی «سید حسن خمینی» نوه ی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در دیدار با دبیرکل و اعضای حزب «ندای ایرانیان» در حرم مطهر بنیانگذار انقلاب در روزنامه ها بازتاب زیادی داشت. هر یک از روزنامه ها بخشی از گفته های او را برجسته کردند. 

روزنامه ی «جهان اقتصاد» در گزارش خود با عنوان «تفاوت مصلحت سنجی و فرصت طلبی را از یاد نبریم» از زبان سید حسن نوشت: اگر می خواهید خودتان را بالا بکشید کار شما فرصت طلبی است و اگر می خواهید آرمانتان را تقویت کنید، کار شما مصلحت سنجی است. 

روزنامه ی «هدف و اقتصاد» و اعتماد نیز همین بخش از سخنان او را برجسته کردند. 

«مطلق انگاری از آفت های رفتار سیاسی است» بخش دیگری از سخنان خمینی است که در عنوان گزارش روزنامه ی «تجارت» جای گرفت. 

به نوشته ی این روزنامه از زبان خمینی آن چیزی که احزاب را از درون دچار مشکل می کند مطلق انگاری نسبت به خود و غیر است و آنچه آنها را به مشکل بزرگ می اندازد، جایگزینی فرصت طلبی به جای مصلحت اندیشی است، لذا این دو نکته را همیشه به خاطر داشته باشید که یک حزب اگر مطلق انگار شد رادیکال و افراطی می شود و مانند خوارج چشم را بر همه واقعیات می بندد. جوان مطلق انگارتر است زیرا آرمانخواه تر است و امور را سیاه و سفید می بیند، البته این بدان معنا نیست که انسان تسلیم بدی ها شود؛ هیچ گاه تسلیم نشوید و ظلم را خوبی تصور نکنید؛ کار خوب، خوب است و کار بد، بد است؛ هرکس انجام دهد. هیچ گاه تسلیم بدی و زشتی نشوید، حداقل درون خودتان را نپذیرید ولو این که در لحظاتی برای مصالح بالاتر زبان در کام گیرید؛ البته در صورتی که در آن مصلحت سنجی آرمان خودتان را ببینید نه منافع شخصی. این جاست که رفتار انسانی ظرافت پیدا می کند و قیام و قعود معنا پیدا می کند. 

«ما تنها خوب های عالم نیستیم» عنوان گزارش روزنامه ی «آفتاب یزد» در این مورد بود. به نوشته ی آفتاب یزد نوه امام با بیان اینکه یکی از بزرگترین آفت ها هنگام ورود افراد به تشکل ها این است که انگار مطلق می شوند، گفت: با این نگاه افراد می گویند هرآنچه از ماست خوب است و هر آنچه از رقیب ماست بد است. آنها نه می توانند بدی های مجموعه شان را ببیند و نه خوبی های رقیب را. این مطلق انگاری در طول تاریخ وجود داشته است. در حالی که اینکه انسان تصور کند تمام جریان مقابل، یک اندیشه اند صحیح نیست. 

روزنامه هایی چون «شهروند» و شرق نیز بخش دیگری از سخنان او مبنی بر اینکه «در امور سیاسی کشور راهی جز پذیرش نظر اکثریت نیست» در عنوان گزارش های خود برجسته کردند. 

شهروند از قول او نوشت: در امور سیاسی کشور راهی جز پذیرش نظر اکثریت نیست اما در کار حزبی می تواند قبول کند یا نکند؛ اما این معنا ندارد که اگر چیزی به مذاقمان خوش نیامد به راحتی جدا شویم زیرا یک کار حزبی در حقیقت یک رفتار انسانی است. 

نزدیک شدن به زمان انتخابات اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی توجه بسیاری از صاحبنظران و محافل اقتصادی کشور را به این مجموعه جلب کرده است؛ بویژه آنکه این بار اقبال کم نظیر افراد نزدیک به دولت برای نامزد شدن در انتخابات این نهاد، شایبه هایی را برای تغییر کارکردهای آن ایجاد کرده است؛ مساله یی که برخی روزنامه ها به آن پرداختند. 

روزنامه ی آرمان در گزارشی با عنوان «خیز اتاق ایران برای دولتی شدن» نوشت: تا انتخابات اتاق راهی باقی نمانده، روزهایی کمتر از انگشتان دو دست. به دست آوردن کرسی در پارلمان بخش خصوصی آرزوی این روزهای بسیاری از فعالان اقتصادی است، کرسی ای که به گفته خودشان هیچ نفع شخصی ندارد اما برای همین کرسی بی خیر، چند صد میلیون تومان هزینه می شود. این روزها حضور چهره های شاخص و سرشناس شور و حال دیگری به انتخابات اتاق داده است؛ شور و حالی با چاشنی شک و تردید. از پسر معاون اول دولت اصلاحات که خاطرات اقتصادی وی کمی بیشتر از سن وی است گرفته تا پسر رئیس دفتر رئیس جمهوری که قصد دارد جای خالی پدر در پارلمان بخش خصوصی را پر کند. به این افراد برادر معاون اول دولت یازدهم را هم اضافه کنید تا متوجه جدی بودن تسخیر اتاق از سوی افراد نزدیک به دولت باشید. 

روزنامه ی «تعادل» هم در یادداشتی با عنوان «اتاق غیر سیاسی با رفتارهای سیاسی» نوشت: این روزها شاهدیم که ائتلاف ها و گروه های شناخته شده و قدیمی درحال سنگربندی و آرایش دادن نیروهای خود هستند تا جایی که می شود بحث کرد و رای جمع کرد. این یک رفتار مدرن و پسندیده است و تا جایی که به گروه مقابل آسیب روحی زده نشود و تخریب صورت نپذیرد قابل قبول است و باید ادامه یابد. 

به نوشته ی تعادل اما برخی رفتارها در میان این ائتلاف ها نیز جذاب و قابل تامل است و آن مرزبندی های شدید در انتخاب لیست نهایی است. پیش از این و در انتخابات قبلی مرزبندی ها و رسیدن به خط قرمز به ویژه اینکه اگر در فهرست فلان گروه هستی نباید به گروه ما بیایی، کمتر دیده می شود اما این روزها از گوشه و کنار دیده می شود که مرزبندی یادشده شدید شده است. این رفتار که از سوی احتمالا برخی اعضای تندروتر هر گروه بر بقیه افراد متعادل و منطقی تر تحمیل می شود شاید در انتخابات سیاسی توجیه پذیر باشد، اما در انتخاباتی که برای رسیدن به کرسی های یک نهاد مشورتی است عجیب به نظر می رسد. 

روزنامه ی «جهان اقتصاد» هم از زبان «علی کریمی» یکی از نامزدهای انتخابات اتاق بازرگانی نوشت: شرط افزایش بهره وری وجود رقابت و تضارب آراء است، اما باید مراقبت کرد که این رقابت به تقابل منفی و جبهه گیری در برابر هم منتهی نشود.‏ 

به نوشته ی جهان اقتصاد کریمی با اشاره به این که در دوره هفتم خصوصا از زمان آغاز به کار دولت یازدهم ارتباط مناسبی از طریق اتاق بازرگانی بین دولت و بخش خصوصی برقرار شد، اظهارداشت: این شرایط اجازه می دهد تا بخش خصوصی بتواند توان مندی فکری خود را اثبات کرده به عنوان بازویی توان مند به دولت کمک کند.‏ 

کریمی در پایان با اشاره به این که سلامت فضای رقابتی انتخابات به ورود افراد توان مند و اثرگذار به اتاق بازرگانی منجر خواهد شد، گفت: نتیجه این روند در نهایت به شکل گیری اتاقی منتهی خواهد شد که دغدغه ملی و توسعه اقتصادی کشور اولویت آن خواهد بود.‏ 

در این میان روزنامه ی «خراسان» در گزارشی به بررسی میزان کارآیی اتاق و نقش آن در تقویت بخش خصوصی و تولید در کشور پرداخت. 

به نوشته ی این روزنامه اتاق سهم بسیار اندکی در میان فعالین بخش خصوصی دارد و فقط در مقایسه با تعداد شرکت های ثبت شده در کشور، کمتر از چهار درصد می باشد. بررسی و تحلیل ترکیب واقعی اتاق بازرگانی (تعداد واحدهای تولیدی و تعداد واحدهای بازرگانی) نشان می دهد که اتاق نماینده خوبی برای فعالان بخش خصوصی و به ویژه تولیدکنندگان کشور نیست، زیرا به دلایل ساختاری بازرگانان بیش از 90 درصد اعضای اتاق را تشکیل می دهند. 

بر اساس این گزارش مرور برخی اقدامات و واکنش های اتاق در سالیان گذشته نشان می دهد که اتاق بازرگانی علی رغم عدم نمایندگی مناسب بخش خصوصی، به طور جدی مانع مطرح شدن سایر تشکل ها به عنوان نمایندگان صنف خودشان می شود.به خاطر همین تمامیت خواهی اتاق بازرگانی در برابر سایر تشکل های بخش خصوصی، حرکت به سمت اتاقی فراگیر با حضور جدی تولیدکنندگان ضرورت دارد. 

خبر ترور «بوریس نمتسوف» رهبر مخالفان «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه در مسکو که دیروز به ضرب گلوله به قتل رسید، در روزنامه های امروز بازتاب زیادی داشت. 

روزنامه ی «قانون» در گزارش خود نوشت: او تنها 18 روز پیش از این گفته بود که «می ترسم پوتین مرا بکشد» اما پوتین ضمن محکوم کردن این اقدام، آن را قتلی از پیش طراحی شده و تحریک آمیز خوانده است. او تنها سه ساعت پیش از به قتل رسیدن در گفت وگویی با رادیو اکو (Echo) در مسکو ولادیمیر پوتین را به «تجاوز بی معنا به خاک اوکراین» متهم کرد و گفت این تجاوز اقتصاد روسیه را در بحران فرو برده است. نمتسوف در این مصاحبه رادیویی از مردم خواسته بود که در تظاهرات یکشنبه در اعتراض به «تجاوز روسیه به خاک اوکراین» شرکت کنند. 

روزنامه ی ایران هم گزارشی در این ارتباط منتشر کرد. به نوشته ی ایران به گزارش فرانس24 نمتسوف در یک سال اخیر دامنه مخالفت های خود با سیاست های کرملین برسر مسأله اوکراین متمرکز ساخته بود. وی اخیراً نیز در حال کار روی پرونده ای بود که بر اساس آن مدعی بود، مدارکی جمع آوری کرده است که نشان می دهدکرملین به طور مستقیم در حال مداخله در شرق اوکراین است. نمتسوف در یکی از آخرین مصاحبه هایش ادعا کرده بود می ترسد ولادیمیر پوتین او را به علت مخالفت با جنگ در اوکراین بکشد. 

برخی روزنامه ها هم از رویکردی تحلیلی به این حادثه پرداختند. 

سیاست روز در گزارشی با عنوان «نیمتسف دست آویز مخالفان روسیه» نوشت: رهبر مخالفان کرملین در حالی در یک تیراندازی مشکوک به قتل رسید که بسیاری با تاکید بر تحولات اوکراین و منطقه این قتل را دستاویزی جدید علیه پوتین و باج خواهی از مسکو دانسته اند. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با رویکرد به طرح های اقتصادی و مطالبات مردم در مقابله با غرب توانسته محبوبیتی 85 درصدی را در میان مردم روسیه کسب نماید. به اذعان محافل رسانه ای و سیاسی غربی، پوتین در بهترین شرایط و جایگاه قرار دارد بگونه ای که مخالفان وی و جریان های اپوزیسیون عملا در حاشیه قرار گرفته اند. در این شرایط پوتین هیچ نیازی به اقدام سخت گیرانه علیه مخالفان و رقبا ندارد چنانکه وی در مواضع خود نیز موضعی علیه آنها اتخاذ نکرده است. 

در ادامه آمده است: در این میان یک اصل همواره از سوی اندیشکده های غربی مورد تاکید می باشد و آن اینکه برای تخریب محبوبیت رهبران کشورها و ایجاد بحران ها و چالش های اجتماعی و در نهایت وادار ساختن کشورها به امتیاز دهی، در مرحله اول حمایت از جریان های اپوزیسیون و در صورت به نتیجه نرسیدن، حذف فیزیکی آنها همزمان با ایجاد فضای گسترده رسانه ای و تبلیغاتی برای نمایش چهره ای مردمی و حقوق بشری از این افراد برای تحریک احساسات افکار عمومی می باشد. اجرای این سناریو را به کرات می توان در اقصی نقاط جهان مشاهده کرد که در نهایت نیز به تحقق اهداف غرب منجر شده است. 

روزنامه شرق هم در گزارش خود در این مورد نوشت: رد خون نمتسوف ٥٥ساله روی پل رودخانه مسکو تنها ٥٠٠متر با کاخ کرملین فاصله داشت؛ فاصله ای چنان اندک که حتی اگر زایده فضای متشنج سیاسی آن کشور و منازعات اوکراین نیز نباشد، قطعا دامنگیر ساکنان کاخ شده و مولود چالش هایی جدید در برابر «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه خواهد بود. قتل های سیاسی با ترتیبات نمادین به چنان خاطره بعیدی در اذهان عموم مردم روسیه و سیاستمداران بدل شده بود که تکرار آن، آن هم در بحبوحه بازپخش نسخه به روز شده جنگ سرد، درها را روی انواع و اقسام سناریوها، از سفارشی و تحریک آمیز بودن قتل تا پروژه حذف فیزیکی مخالفان جنگ در اوکراین گشوده است.