نقدی بر سبد کالایی دولت

سعید لیلاز: اگر فرض کنیم مجموعه پول‌های جدیدی که درحال آزادشدن است و به بنیه ارزی دولت به‌طرز نسبتا قابل‌ملاحظه‌ای اضافه می‌کند یعنی نه فقط 550 میلیون دلار ماهانه بلکه افزایش نسبی فروش نفت و همین‌طور معیانات گازی از یک طرف و از طرف دیگر کاهش هزینه خرید و انتقال پول به خارج که اگر فرضا همه اینها اتفاق بیفتد، حدود 1.5 تا 2 میلیارد دلار منابع ارزی جدید در اختیار دولت می‌گذارد؛ آیا روش هزینه‌کردن این منابع، واردات مواد غذایی برای پوشش دادن نیازهای کشور است؟

یعنی حتی اگر برای دولت وظیفه پوشش یا حفاظت از اقشار فرودست اجتماعی را هم قائل شویم، بازهم به‌نظر نمی‌رسد ولو با هدف تحقق این وظیفه مهم، صلاح باشد که منابع ارزی گرانبهایی که به این هزینه گزاف به‌دست آمده، صرف خرید مواد غذایی یا توزیع سبد کالایی به شکل واردات از خارج شود.

آنچه باید درمورد این سبد کالایی اتفاق می‌افتاد و حتما یک یا دو بار و نه بیشتر توصیه می‌کنم، اینکه بهتر است از منابع و تولیدات داخلی خریداری می‌شد ولو اینکه برنج را کیلویی 7 هزار تومان می‌خریدیم و ناچار می‌شدیم به‌جای قرار دادن 10 کیلو در سبد کالایی به 5 کیلو بسنده کنیم چراکه اولا از کیفیت بهتری برخوردار بود و ثانیا در خدمت تولید و اقتصاد ایران قرار گرفته بود.

به‌نظر می‌رسد اگر دولت منابع ارزی جدید را به صرف فوری‌ترین نیازهای سرمایه‌گذاری کشور برسانند و به صرف واردات مواد اولیه‌ای که علاوه بر تامین بخش مهمی از نیازهای کشور و ایجاد گردش کالایی و کاهش تورم، اثر اشتغالزایی و ثروت‌آفرینی نیز دارد.

تذکر این موضوع ضروری به‌نظر می‌رسد که در آینده اگر وخامت اوضاع به هر میزان هم باشد، نباید عامل این شود که سیاست‌های قبل را در زمینه فراموش‌کردن ظرفیت‌های تولید داخلی ادامه دهیم و در زمینه واردات کالاهای واردات آماده مصرف، همانند گذشته عمل کنیم.

درحالی که فقط به کالاهای واسطه‌ای، کالاهای مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای نیاز است و بعد از آن و بیش از آن مطلقا نباید هیچ کالای مصرفی به واردات اختصاص پیدا کند.

حتی اگر هم‌اکنون بتوانیم واردات برنج را متوقف کنیم نیز ثانیه‌ای نباید درنگ کرد. تنها از این جنبه واردات برنج یا بقیه کالاهای کشاورزی توجیه دارد که به‌عنوان پوشش کسری تولید داخلی مورد توجه و اقدام قرار گیرد هرچند شخصا با این رویه موافق نیستم اما از شرایط کنونی دولت مطلع هستم. بنابراین باید مراقب باشیم تا از تکرار سیاست‌های گذشته پرهیز کنیم تا از راهی که دولت قبلی رفته، بازگردیم. با وجود آنکه استمرار پرداخت یارانه نقدی را به صلاح نمی‌دانم ولی اگر بخواهیم آن‌را تنها به بخشی از اقشار جامعه اختصاص دهیم، بهتر است ازمنابع داخلی تامین شود.

اینکه چقدر گران‌تر یا سبد لاغرتر می‌شود، مهم نیست و مسئولان ذی‌ربط نیز موافق هستند و نباید با تصور اینکه اوضاع نامناسب است، تصمیم به واردات برنج از خارج کشور بگیریم. درمورد سایر محصولات به‌نحو کاملا قابل فهمی قادر به این هستیم که در داخل تولید و عرضه کنیم.

مثلا در سبد کالایی با توجه به قرارگرفتن در فصل زمستان و مناسب بودن بازار مصرف و همین‌طور امکان تولید داخلی می‌توان از خرما استفاده کرد و اختصاص 4 بسته خرما می‌تواند بخش مهمی از سبد را پوشش دهد. بنابراین بازنگری در شیوه اختصاص مواد غذایی در سبد کالایی درصورت استمرار این سیاست ضروری به‌نظر می‌رسد.