سی امین جشنواره موسیقی فجر93 در یک نگاه

سی امین جشنواره ی موسیقی فجر از امروز پنجشنبه بیست و سوم بهمن ماه گشایش می یابد و تا یکم اسفند ماه ادامه پیدا می کند. این دور از جشنواره به دبیری «حسن ریاحی» و با حضور گروه های مختلف داخلی و خارجی در تالارهای مختلف برگزار می شود.

در این جشنواره 119 گروه در قالب «گروه نوازی» و «تکنوازی» در دو بخش «رقابتی» و «جنبی» در «تالار وحدت»، سالن «رودکی» ، تالار «ایوان شمس»، فرهنگسراهای «نیاوران» و «ارسباران»، برج «آزادی» و برج «میلاد» به اجرای برنامه خواهند پرداخت.

در جدول برنامه های جشنواره از 7 بخش «کودک و نوجوان»، «استعدادهای درخشان»، «بین الملل»، «ویژه بانوان»، «نسلی دیگر»، «رقابتی» و «نواحی» نام برده شده است. این در حالی است که هنرمندان در بخش های دیگر موسیقی به ویژه موسیقی «پاپ» نیز قسمت قابل توجهی از جدول اجراهای امسال را به خود اختصاص داده اند، اما زیر هیچ عنوانی که بتواند هویت بخش آنها باشد قرار نگرفته اند. 

با این حال همزمان با آغاز سی امین جشنواره ی موسیقی فجر مسوولان فرهنگی کشور پیام هایی را به این جشنواره ارسال کرده اند که نشان دهنده ی اهمیت حفظ و اعتلای جایگاه هنر موسیقی کشور و نویدبخش هنرمندان این عرصه است. 

به گزارش ستاد خبری این جشنواره، «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به این جشنواره آورده است:«موسیقی یکی از هنرهای ملی ماست که پیشینه ای بسیار طولانی و غنی، آثاری ارزشمند و ماندگار و پدیدآوردندگانی صاحب نام دارد. اغراق نیست اگر بگوییم موسیقی علمی ترین رشته در میان رشته های هنری است و موسیقی دانان ایرانی قرن ها در این دانش سرآمد دیگر هم قطاران خویش در دیگر سرزمینها بوده اند جشنواره موسیقی فجر جلوه گاه سالیانه کوششهای هنری اهالی موسیقی به شمار می آید و برگزاری سی امین دوره این رویداد ارزشمند موسیقایی ، نوید بخش روزهای پر امید برای همه کسانی است که به اعتلای فرهنگ و هنر این مرز و بوم می اندیشدند.» 

«علی مرادخانی» معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پیامی جداگانه به این جشنواره آورده است: «اکنون پس از گذشت سال های متمادی از اولین جشنواره ی موسیقی فجر و فراز و فرودهای بسیار فرایند رو به تعالی آن، آینده امید بخشی فراروی جامعه هنری ایران اسلامی است. امیدوارم جشنواره سی ام با شکوه بیشتر و کیفیت بهتر برگزار شود و محصولی پر بارتر برای مردم شریف و هنر دوست کشور به ارمغان آورد.»

یکی از نکات قابل توجه در جشنواره ی موسیقی امسال آغاز و پایان آن با حال و هوای موسیقی «پاپ» است. این جشواره با دو اجرای پاپ گروه های موسیقی «مازیار فلاحی» و «فریدون آسرایی» آغاز و با اجرای پاپ «حسین علیزاده» پایان خواهد یافت. با این وجود در جدول اجراهای سی امین جشنواره ی موسیقی فجر که از سوی روابط عمومی این جشنواره انتشار یافته و در اختیار علاقه مندان موسیقی قرار گرفته است آنگونه که به نظر می رسد بخشی با عنوان «پاپ» در نظر گرفته نشده است. این در حالی است که در این جدول 13 گروه پاپ حضور دارند؛ گروه هایی که اگر چه از سوی مسوولان جشنواره هیچ بخش مشخصی برای آنها در نظر گرفته نشده اما در برج میلاد آثارشان را به مخاطبان ارایه خواهند داد.

این اتفاق در حالی که موسیقی پاپ، طرفدارانی زیادی در میان اهالی موسیقی دارد، می تواند اسباب رنجش مخاطبان این نوع از موسیقی را فراهم سازد.

این بی توجهی از سوی مسوولان جشنواره ی موسیقی امسال در حالی صورت گرفته است که بلیت کنسرت های پاپ جشنواره از پرطرفدارترین بلیت هایی بودند که چندین روز مانده به آغاز جشنواره به طور کامل به فروش رفتند.

بلیت های کنسرت گروه موسیقی پرطرفدار «چارتار» که امسال برای نخستین بار در جشنواره حضور دارد، 15 روز مانده به آغاز این رویداد هنری و فقط ظرف چند ساعت پس از گشایش سامانه ی بلیط فروشی جشنواره به طور کامل فروخته شد. 

بلیت های کنسرت گروه «احسان خواجه امیری» هم که این روزها آلبوم «پاییز، تنهایی» او با استقبال زیادی رو برو شده است نیز در فاصله ی کمی بعد از اعلام و ثبت در سامانه ی فروش بلیت جشنواره به پایان رسید. 

جفای صورت گرفته در حق گروه های پاپ حاضر در جشنواره، در حق چند گروه دیگر که در جدول برنامه های جشنواره به چشم می خورند و در بخش جنبی جشنواره ی امسال حضور دارند نیز صورت گرفته است.

گروه پرطرفدار«رستاک» به سرپرستی «سیامک سپهری»، ارکستر «شهر تهران» به سرپرستی «نادر مشایخی»، ارکستر «موسیقی نو» به سرپرستی «علیرضا مشایخی»، گروه «همنوازان اقبال» به سرپرستی «بابک راحتی»، گروه «تیام» به سرپرستی «هادی منتظری»، گروه «درنگ» به سرپرستی «محمدرضا فیاض» و گروه «لوتوس» به سرپرستی «سینا سرلک» از جمله گروه های حاضر در جشنواره هستند که مشخص نیست در چه بخشی قرار گرفته و اجرا خواهند داشت. 

این در حالی است که برای مثال بلیت های کنسرت گروه موسیقی «رستاک» به سرپرستی سیامک سپهری که سال گذشته نیز با استقبال عجیب تماشاگران جشنواره مواجه شد، از جمله بلیت هایی بود که بلافاصله در سامانه ی فروش بلیت جشنواره به اتمام رسید.

سی امین جشنواره ی موسیقی فجر تفاوت هایی را با دوره های قبل دارد. یکی از تغییرهای صورت گرفته در این دوره، افزایش رقم جایزه است اما فقط در بخش اجراهای زنده. جوایز نقدی برندگان امسال در بخش «اجرای زنده موسیقی» در بخش های «کلاسیک ایرانی»، «کلاسیک غیرایرانی» و «کرال» نسبت به سال پیش افزایش داشته و به ترتیب از مبالغ 90 و 60 و 30 میلیون ریال (برای مقام های اول تا سوم) به مبالغ 120 و 80 و 50 میلیون ریال افزایش پیدا کرده است.

در بخش «آهنگسازی» اما شاهد افزایش مبلغ جایزه نیستیم و همان جایزه ی نقدی 60 میلیون ریالی سال گذشته برای سه برنده ی این بخش در نظر گرفته شده است.

همچنین در قوانین بخش «آهنگ سازی» که در فراخوان جشنواره ی موسیقی امسال به آن اشاره شده، تفاوتی اساسی نسبت به سال های قبل به چشم می خورد. طبق فراخوان سال گذشته قطعات ارسالی نباید از قبل، به صورت کنسرت اجرا و یا به صورت آلبوم منتشر شده باشند. اما در فراخوان امسال در این ارتباط آمده است: «قطعات ارسالی نباید قبل از برگزاری بیست و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر (اسفند 1392)، به صورت کنسرت اجرا و یا به صورت آلبوم منتشر شده باشند.»

در فراخوان جشنواره ی موسیقی امسال همچنین عنوان یکی از زیر بخش های بخش «رقابتی» که از زیر مجموعه های بخش «آهنگسازی» است و در دوره ی گذشته بخش «موسیقی کلاسیک ایرانی» نام داشت، به بخش «موسیقی ملی ایرانی» تغییر یافته است. 

در جشنواره ی امسال همچنین «دیپلم افتخار» تبدیل به «لوح تقدیر» شده است. جوایز بخش «آهنگسازی» که سال گذشته شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه ی نقدی 60 میلیون ریالی بود، به تندیس جشنواره، لوح تقدیر و جایزه ی نقدی 60 میلیون ریالی تغییر کرده است. 

همچنین بخش رقابتی ویژه در بخش آهنگسازی که در جشنواره ی موسیقی سال گذشته وجود داشت و بیشترین رقم جایزه را به خود اختصاص داده بود، در فراخوان جشنواره امسال حذف شده است.

همانگونه که گفته شد در جشنواره ی موسیقی امسال 119 گروه داخلی و خارجی به صورت گروهی یا تکنوازی در دو بخش رقابتی و جنبی اجرای برنامه خواهند داشت.

در بخش «رقابتی» که مهم ترین بخش جشنواره است، 24 گروه حضور دارند که از این میان در شاخه ی «موسیقی کلاسیک ایرانی»، 10 گروه، در بخش «موسیقی کلاسیک غیر ایرانی»، 6 گروه و در بخش «آواز جمعی»، 8 گروه به اجرا می پردازند. 

این گروه ها عبارتند از: «تریو بتهوون» به سرپرستی «امیرمحمد کاظمی»، «هرمس» به سرپرستی «مهسا قربانی»، ارکستر مجلسی «رسا» به سرپرستی «مظفر نبیلی»، کوارتت گیتار کلاسیک «چهار فصل» به سرپرستی «وحید وحیدپور»، ارکستر زهی «پاتتیک» به سرپرستی «حمید بنی سعید»، ارکستر «پاسارگاد» به سرپرستی «امید غفای» و رهبری «مهدی غفاری»، گروه «باران شیراز» به سرپرستی «امیرحسین دادور»، گروه «سایه سار» به سرپرستی «حسین سلیمانی»، گروه «صراحی» به سرپرستی «محمدمهدی کاردگر»، گروه «نغمه سپهر» به سرپرستی «حسین روزبهانی»، گروه «دلشدگان مشهد» به سرپرستی «رامین میلانی»، گروه «همنوازان شهریار» به سرپرستی «ایمان محمدقاسم»، گروه «همنوازان ایران» به سرپرستی «کاوه پیمان»، گروه «همنوازان چکاو» به سرپرستی «مهدی مرتضایی»، گروه «همنوازان آبنوس» به سرپرستی «غلیرضا صدیقی نسب»، گروه «همنوازی ایرانی» برای «هنرستان موسیقی دختران» به سرپرستی «محمدرضا فیاض»، گروه کر «مهر وطن» به سرپرستی «مسعود نکویی»، گروه کر «آوای باران» به سرپرستی«سارا جلایی»، گروه آوازی «دامور» به سرپرستی «فراز خسروی دانش»، گروه کر «گرکان، آداک» به سرپرستی «ابوذر اسماعیلی ثالث»، گروه آوازی «پاسارگاد» به سرپرستی «حامد فقیهی»، گروه آنسامبل سازی و آوازی «همگام» به سرپرستی «فرزین عابدینی»، گروه کر «صبای مشهد» به سرپرستی «محمد یوسفی» و رهبری «لادکافیان عطاریانی»، گروه کر «آوای ماهان» به سرپرستی «نیما فاتحی».

در بخش های غیر رقابتی جشنواره که با عنوان های«بین الملل»، «نواحی»، «بانوان»، «نسلی دیگر»، «استعدادهای درخشان» و «کودک و نوجوان» در جدول اجراهای جشنواره مشخص شده اند و در بخش جنبی جشنواره قرار می گیرند نیز حدود 70 گروه اجرا خواهند داشت.

-بخش «بین الملل»: دوئت پیانو و ویلن از کشور ارمنستان، رسیتال فلوت و پیانو ایران و اتریش به سرپرستی «علی باستانی نژاد»، دوئت پیانو و فلوت «فیروزه نوایی» و «ارپنه ایزراییلیان»، کوارتت ایتالیا، دوئت پیانو و کلارینت اتریش و ایتالیا ، رسیتال پیانو آلمان، کوارتت هلند، ارکستر زهی استونی، آنسامبل تونس و سوییس، ارکستر سمفونی عراق به سرپرستی«آرش امینی» و «محمد آل سیمین»، ارکستر «آی سو»

-بخش «استعدادهای درخشان»: گروه های دو نوازی ویولن و پیانوی «وفا حمیدی»، تکنوازی پیانوی «صدف الماسی»، تکنوازی ویولن «آوا شادمانی»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «مهگل طاهری زمانی»، دونوازی ویولن و پیانوی «امین مجدم زاده»، تکنوازی پیانوی«مریم صوفی سیاوش»، تکنوازی پیانوی «شقایق خانی پور»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «محمدحسین غریبی»، تریوپیانو، کلارینت و ویولا «متین لادانی»، دوئت کلارینت و پیانوی «کیمیا روهینا و آنیتا یعقوبی»، تکنوازی پیانوی «سارا صوفی سیاوش»، دونوازی ویولن و پیانوی «پوریا اصانلو»، دونوازی ویولنسل و پیانوی«هاله آخوند سامانی»، دونوازی ویولن و پیانوی «گلنوش اخوان»، تکنوازی پیانوی «سحر طاهرخانی»، کوارتت فلوت، ویولن، ویولا، ویولنسل «هلیا گل مقانی آذر»، تکنوازی پیانوی «فواد محمودی»، تکنوازی ویولای «نیلوفر هادی سهی»، دوئت گیتار «پارسا سنجری» و «پریناز حیدری نژاد»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «ماکان خوی نژاد»، تکنوازی پیانوی «کسری فریدی»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «ژابیز زربخش»، دونوازی ویولن و پیانوی «گلریز زربخش».

-بخش «نسلی دیگر»: گروه «چهارگان» به سرپرستی «احسان ذبیحی فر»، گروه «یاد» به سرپرستی «محمدرضا ابراهیمی» و «مجتبی عسگری»، تکنوازی سه تار «سپیده مشکی»، گروه «سپهر» به سرپرستی «احمد رضاخواه» و «مهدی امامی»، تکنوازی سنتور «کاوه شفیعی»، گروه «نوای ارغنون» به سرپرستی «محمد عشقی»، تکنوازی تار «امیر شریفی»، گروه همنوازان «رها» به سرپرستی «سعید کردمافی» و «علی کاظمی»، تکنوازی قانون «پریچهر خواجه» ، گروه «نغمه صبا» به سرپرستی «وحیدتاج»، گروه «دستاس» به سرپرستی «پیام جهانمانی»، تکتوازی تار «علی کاظمی»، گروه «نغمه های مرکب» به سرپرستی «سعید نایب محمدی» و «مهدی امامی».

-بخش «کودک و نوجوان»: گروه آموزشگاه موسیقی «واد» به سرپرستی «سودابه سالم» ، گروه «پارس» به سرپرستی «ناصر نظر»، گروه «ارف» به سرپرستی «مسعود نظر» 

-بخش موسیقی «نواحی»: گروه «سازینه نواحی ایران» به سرپرستی «پیمان بزرگ نیا»، گروه «زاگرس» به سرپرستی «ایرج رحمان پور»، گروه «شبدیز» به سرپرستی «محسن حیدریه»، گروه «آگرین» به سرپرستی «عادل نادری »، گروه «دالغا» به سرپرستی «چنگیز مهدی پور»، گروه «ژیوار» به سرپرستی «ژیوار شیخ الاسلامی»، گروه «گیل و آمارد» به سرپرستی «ناصر وحدتی»، گروه «تبری» به سرپرستی«جلال محمدی»بخش «ویژه زنان»: گروه «سیمین سپهری» به سرپرستی «سوسن سپهری»، گروه «دادمهر» به سرپرستی «پروین سلطانی»، گروه «ژوار» به سرپرستی «ژوار شیخ الاسلامی»، گروه کر «هنرستان موسیقی دختران» به سرپرستی «شهلا میلانی»، گروه «ستاره قطبی» به سرپرستی «بهار ایلچی»، گروه «پرسیا» به سرپرستی «فهیمه نورفردی»، گروه «تروند» به سرپرستی «رضوان نباتی»

در بخش جنبی جشنواره موسیقی امسال همانگونه که گفته شد 13 گروه «پاپ» نیز حضور دارند که البته عنوان مشخصی برای بخش که این گروه ها در آن قرار می گیرند، در نظر گرفته نشده است. 

گروه های «فریدون آسرایی»، «مازیار فلاحی»، «محمد علیزاده»، «چارتار»، «سیروان خسروی»، «احسان خواجه امیری»، «شهرام شکوهی»، «فرزاد فرزین»، «محسن یگانه»، «بابک جهانبخش»، «بنیامین بهادری»، «هفت یا سوِن» و «دنگ شو» گروه های پاپ حاضر در جشنواره ی موسیقی امسال هستند.

همچنین گروه های «رستاک» به سرپرستی «سیامک سپهری»، ارکستر «شهر تهران» به سرپرستی «نادر مشایخی»، ارکستر «موسیقی نو» به سرپرستی «علیرضا مشایخی»، «همنوازان اقبال» به سرپرستی «بابک راحتی»، «تیام» به سرپرستی «هادی منتظری»، «درنگ» به سرپرستی «محمدرضا فیاض»، «لوتوس» به سرپرستی «سینا سرلک»، «رسیتال پیانو» به سرپرستی «فرهنگ حکیمی نژاد»، دونوازی پیانو و بربط «سامان احتشامی» و «مجید ناظم پور»، «عود زریاب» به سرپرستی «مجید ناظم پور»، پیانو و آواز «محمدرضا صادقی» و «نگین سریر»، «خنیا» به سرپرستی «پری ملکی»، ارکستر «ایستگاه» به سرپرستی «مهدی نوروزی» و «ایرانی» به سرپرستی «پژمان طاهری» نیز از جمله گروه های حاضر در بخش جنبی جشنواره ی موسیقی امسال هستند که زیر عنوان هیچ یک از بخش های مشخص شده در جدول قرار نگرفته اند!