سلام دوباره به آيت‌الله هاشمي

اوایل دهه 60 بود كه مجلس خبرگان رهبري رئيس خود را برگزيد؛ آن زمان شنيده شد كه جامعه مدرسين با انتخاب آيت‌ا... مشكيني براي رياست مخالف بوده است چنانكه آيت‌ا... هاشمي‌ در كتاب خاطرات خود را اينگونه نگاشته است: « ساعت‌ نه‌، جلسه‌ مجلس‌ خبرگان‌ رهبري‌ شروع‌ شد. قرآن‌ و پيام‌ امام وسخنراني‌ آقاي‌ مهدوي‌ كني‌ (رئيس‌ هيات‌ مركزي‌ نظارت‌ بر انتخابات‌ مجلس‌ خبرگان) و جلوس‌ هيات‌ رئيسه‌ سني‌ و تحليف‌ و انتخابات‌ براي‌ هيات‌ رئيسه‌ دايم‌. آقاي‌ مشكيني‌، رئيس‌ و من‌، نايب‌رئيس‌ و آقايان‌ محمد مومن‌ و حسن‌ طاهري‌ خرم‌آبادي‌، منشي‌ انتخاب‌ شديم‌. جامعه مدرسين حوزه‌ علميه قم‌ آقاي‌ احمد آذري‌ قمي‌ را براي‌ رياست‌ و آقاي‌ محمدمهدي‌ رباني‌املشي را براي‌ نيابت‌ كانديدا كردند كه‌ راي‌ نياوردند. آقايان‌ ابوالقاسم خزعلي‌ و يوسف‌ صانعي‌ هم‌، راي‌ خيلي‌ كمي‌ داشتند. » دليل مخالفت اما تلاش براي نشاندن يكي از اعضاي اين تشكل بر كرسي رياست نبود بلكه احتمالا آنها گزينه‌هاي خود را براي اين كرسي مناسب‌تر مي‌ديدند و در نهايت به نظر ساير علماي مجلس خبرگان تمكين كردند. فقدان منافع گروهي و جناحي چنان مشهود بود كه آیت ا... مشكيني 4 دوره بر كرسي رياست نشست و هيچ يك از اعضاي اين مجلس در زمان حيات او سخني از تغيير رياست نزدند چرا كه اهداف پيش بيني شده براي مجلس خبرگان با رياست آيت‌ا... مشكيني محقق مي‌شد. تا سال 86 كه آيت‌ا... مشكيني رحلت يافت، رياست او امري تثبيت شده بود و اعضاي مجلس خبرگان از تثبيت 4 باره آيت‌ا... مشكيني بر كرسي رياست ترديدي به خود راه نمي‌دادند. 

 

 پس از درگذشت نخستين رئيس مجلس خبرگان در مرداد سال 86 نگاه‌ها به سمت نائب رئيس اين مجلس يعني آيت‌ا... هاشمي رفت؛ سال 86 يعني دو سال پس از روي كار آمدن محمود احمدي‌نژاد! هاشمي سال 84 در انتخابات رياست‌جمهوري حضور يافت اما برخي اصولگرايان كه کينه رفتار فراجناحي هاشمي را در وجود خود داشتند، مقدمات پيروزي كانديداي ديگر به نام احمدي‌نژاد را فراهم كردند كه بار ديگر پس از اين شكست هاشمي قدرت خود را به رخ نارفيقان كشيد و با بيان اينكه «تنها به تكليف عمل كرده است» منش و بزرگي خود را نشان داد. برخي تصور مي‌كردند كه عدم پيروزي هاشمي در انتخابات رياست‌جمهوري زمينه لازم براي راي منفي او به رياست مجلس خبرگان فراهم كرده است اما اين‌بار جايگاه مجلس خبرگان پاسخ محكمي به سياسي‌كاران بود كه فكر مي‌كردند با شانتاژ و تبليغات سياسي منفي عليه هاشمي او را از رسيدن به كرسي رياست مجلس خبرگان باز دارند. در آن زمان آيت‌ا... هاشمي در يك سو و طيف آيت‌ا... جنتي و مصباح‌يزدي در سوي ديگر حضور داشتند و رقابت اصلي نه تمايل براي جلوس بر كرسي رياست بلكه انتخاب اصلح براي پياده كردن اهداف مجلس خبرگان بود. در انتخابات رئيس مجلس خبرگان در سال 86، آيت‌ا... هاشمي‌رفسنجاني رایش بيش از جريان مقابل بود. رئيس مجمع تشخيص با 41 راي در مقابل 34 راي آيت‌ا... جنتي از مجموع 76 راي، توانست به كرسي رياست مجلس خبرگان تكيه بزند.

يكي از دلايلي كه سبب شد راي زيادي به نام هاشمي براي رياست مجلس خبرگان داده شود، عملكرد او بود يعني در اواخر رياست آيت‌ا... مشكيني، او توانايي كاملي براي اداره جلسات را نداشت و لذا آيت‌ا... هاشمي عهده‌دار اداره جلسات بود. اگر قرار بر رفتار سياسي اعضاي مجلس خبرگان در راي دادن به رياست مجلس خبرگان بود با توجه به حمايت ها از كانديداي پيروز رياست‌جمهوري در سال 84 امكان اين وجود داشت كه راي هاشمي كمتر مي‌شد اما همين راي بالا به هاشمي نمايانگر آن بود كه مجلس خبرگان فراتر از هياهوهاي سياسي است. برخي از اين انتخاب خرسند نبودند چون تصور مي‌كردند بايد پيروزي كه با انتخابات رياست جمهور در سال 84 آغاز شده با پيروزي در انتخابات رياست مجلس خبرگان ادامه دهند اما اين تصور با واكنش بزرگان ميانه رو تبديل به ياس براي آن جريان شد و آنها متوجه شدند اگر قرار بر رفع گلايه‌هاست محل آن نه مجلسي كه وظايف والايي دارد بلكه در بزنگاه‌هاي سياسي است. 

 رياست آيت‌ا... هاشمي تا اواسط سال 88 ادامه يافت و اين‌بار هم همان نادانان سياسي زمينه را براي انتقام از اعتدال و ميانه روي فراهم ديدند؛ فضاسازي‌هاي گسترده و بر هم زدن نظم، اعضاي مجلس خبرگان و در صدر آنها آيت‌ا... هاشمي كه ریاست اين مجلس را بر عهده داشت، نگران كرد و همان تصميمي كه غير از آن از آيت‌ا... هاشمي انتظار نمي‌رفت، گرفته شد. او بار ديگر در ادامه مسير فداكاري‌هايش براي آرامش كشور و آسايش جامعه كرسي رياست را به آيت‌ا... مهدوي كني سپرد تا شايد تندروها كمي آرام شوند. آيت‌ا... امامي كاشاني از دوستان نزديك اين دو آيت‌ا... در خاطرات خود به ماجراي تمايل هاشمي‌رفسنجاني براي رياست آيت‌ا... مهدوي كني اشاره مي‌كند و مي‌گويد: « يك روز آيت‌ا... هاشمي‌رفسنجاني در يكي از جلسات مجمع تشخيص به من فرمودند: شما آيت‌ا... مهدوي كني را مي‌بينيد؟ من گفتم: ايشان كسالت دارند و بنا دارم كه به عيادت ايشان بروم. ايشان فرمودند: حتماً برويد و از قول من بگوييد اگر شما داوطلب هستيد، من نيستم و من مي‌گويم كه شما هستيد. يعني خودم هم اعلام مي‌كنم. » هاشمي‌رفسنجاني در روز افتتاحيه جلسه خبرگان و قبل از آغاز راي‌گيري به شرايط به وجود آمده اشاره كرد و گفت: «۲ سال پيش هم براي رياست خبرگان من از ايشان درخواست كردم تا نامزد شوند و من هم حمايتشان كنم. هاشمي‌رفسنجاني در ادامه اظهار داشت: ايشان اوايل گفته بودند كه سن و سال و كسالت اين اجازه را به من نمي‌دهد ولي من در جواب گفته بودم كه اين هم سابقه دارد و آيت‌ا... مشكيني هم دخالت زيادي در امور نمي‌كردند ولي در نهايت جواب روشني از طرف آيت‌ا... مهدوي نرسيد. امروز هم اگر آيت‌ا... مهدوي تشريف بياورند و رسما كانديدا شوند من از ايشان حمايت مي‌كنم و اگر كسي ديگر هم بيايد من همراهي مي‌كنم. » همانطور كه مشخص است، آيت‌ا... هاشمي نيز با توجه به شرايط ترجيح مي‌داد تا فضاي مجلس خبرگان وارد فضاي سياسي نشود و به همين خاطر در روز راي‌گيري براي مشخص شدن رئيس مجلس خبرگان، بعد از سه سال از رياست مجلس كنار كشيد تا آيت‌ا... مهدوي كني به عنوان رئيس تازه مجلس خبرگان به كرسي رياست تكيه بزند. رياست آيت‌ا... مهدوي كني بر مجلس خبرگان 4 سال بود و او رحلت كرد. 

بار ديگر قرار است رئيس مجلس خبرگان انتخاب شود اما اين‌بار سياسيون قدعلم كرده‌اند. باز هم پيش بيني تكرار رفتار اعضاي مجلس خبرگان در سال 86 است يعني با در نظر گرفتن مصلحت اين مجلس خط بطلاني بر خواب آشفته سياسيون شكست خورده در سال 92 بكشند.آیت‌ا... هاشمي بارها و بارها و بارها اعلام كرده كه ميلي به نشستن بر كرسي‌هاي رياست ندارد اما آنچه براي او ارزش محسوب مي‌شود تحقق خواست ملت است. چندي قبل هم عنوان داشته بود كه اگر فردي اصلح براي رياست مجلس خبرگان نيايد؛ او وارد عرصه خواهد شد. تا به امروز آيت‌ا... هاشمي شاهرودي از گزينه‌هاي جدي رياست مجلس خبرگان است اما تصور نمي‌شود با كانديداتوري آيت‌ا... هاشمي‌رفسنجاني او قصدي براي رقابت داشته باشد واگر مرد اعتدال تشخیص دهد که باید وارد عرصه شود، مطمئنا به تکلیف عمل می‌کند. برای او حفظ نظام و ارکان‌های آن اولویت اصلی است و اگر مشاهده کند حضور او موجبات تقویت این مجلس را فراهم می‌کند، برای خود فرض می داند که باید حضور یابد. او نشان داده زمانی که نظام به او نیاز داشته بدون آنکه چه نتیجه ای برای شخص خودش دارد، در خط مقدم بوده است.