متن و حاشیه گفت و گوهای مونیخ

گفت و گوهای هسته یی میان ایران و کشورهای گروه 1+5 در حاشیه ی کنفرانس امنیتی مونیخ در حالی در جریان است که روزنامه نگاران موافق و مخالف همچنان در حمایت یا انتقاد از آن قلم می زنند. ادعای خبرگزاری «رویترز» در مورد محتوای مذاکرات هم تب بحث و جدل ها را تندتر کرد.

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز یکشنبه 19 بهمن 1393 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

به نوشته ی روزنامه ی «آرمان» خبرگزاری رویترز مدعی شده است که ظریف در مذاکره با جان کری هشدار داده است عدم موفقیت در رسیدن به توافق جامع هسته ای این خطر را به همراه دارد که مسئله یک دهه ای برنامه هسته ای ایران همچنان پابرجا بماند. ادعای یک رسانه خارجی که به ناگهان با استقبال و البته هجمه گسترده رسانه های تندرو منتقد توافق روبه رو شده و گویی آنان برگ برنده ای یافته اند تا دور تازه حملات علیه مذاکره کنندگان را کلید بزنند. این درحالی است که وزیر امورخارجه کشورمان قویا هرگونه بحث درخصوص مسائل داخلی در مذاکرات هسته ای را رد کرده و این خبر را دروغ پراکنی رسانه غربی عنوان کرده است.

روزنامه ی «اعتماد» هم در گزارشی ضمن اشاره به ادعای تازه ی خبرگزاری رویترز در مورد محتوای مذاکرات، خبرسازی برخی رسانه های غربی را همسو با خرابکاری های برخی مخالفان داخلی مذاکرات دانست و نوشت: حاشیه ها به جان مذاکرات هسته ای میان ایران و ١+٥ افتاده اند. 

آرمان همچنین در سرمقاله ی خود نشست امنیتی مونیخ را فرصتی برای دیدار وزیران امور خارجه کشورهای 1+5 و در نتیجه سرعت گرفتن موتور مذاکرات دانست و با انتقاد از کسانی که به دنبال سوزاندن این فرصت هستند نوشت: جمع بین منافع جمهوری اسلامی ایران در زمینه هسته ای و سایر ابعاد سیاست خارجی با منافع امنیتی، سیاسی، اقتصادی و صنعتی بازیگران بین المللی کاری است بس دشوار که ظرافت های فراوانی می خواهد تا به نتیجه مطلوب برسد و این از هرکس برنمی آید وگرنه تخریب مذاکرات، هوش و تلاش فراوانی احتیاج ندارد و هرکس می تواند این نقش را به عهده بگیرد. 

آرمان افزود: اینکه در آمریکا بین تندروها و دولت آمریکا چه می گذرد، آن طرف قضیه است ولی اینکه در ایران بین دولت دکتر روحانی و آنها که کمر به ابترگذاشتن مذاکرات هسته ای بسته اند، قضیه ای است کاملا ایرانی و هرنوع عملکردی مورد ارزیابی مردم ایران در طول تاریخ قرار می گیرد. 

روزنامه ی «تعادل» هم در گزارشی تضعیف موضع ایران در مذاکرات را نتیجه ی انتقادهای بیش از اندازه ی مخالفان دانست و نوشت: در حالی که وزیر امور خارجه ایران درگیر مذاکرات نفس گیر هسته ای با گروه کشورهای 5+1 است، منتقدان به جای دست کم سکوت، او را تضعیف می کنند.

روزنامه های منتقد اما تلاش کردند نتیجه ی توافق احتمالی را زیر سوال ببرند.

روزنامه ی «کیهان» در ستون «یادداشت روز» خود باز هم به عملکرد تیم مذاکره کننده ی ایران تاخت و نوشت: جان کری و برخی طرف های غربی، برخلاف آقای ظریف و همکارانش، برای یافتن راهکار حقوقی و فنی برای مسئله پای میز مذاکره نمی آیند بلکه درست برعکس به دنبال روش های شعبده بازی و «سرهم بندی» هستند که بتوانند مانند توافق ژنو هم امتیازهای غیرقانونی بزرگی بستانند، هم راه پیشرفت هسته ای ایران را سد کنند و به تعبیر اوباما عقب برانند، و هم از لغو تحریم های غیرقانونی طفره بروند. .. می توان در مونیخ توافق دیگری نظیر توافق ژنو را «سرهم بندی» کرد که مانند پفک (ذرت و بلغورحجیم شده) دهان پرکن اما فاقد خاصیت باشد. 

کیهان در ادامه نوشت: تلاش های پرزحمت آقای ظریف و همکارانشان در جبهه -دیپلماسی- صرف نظر از برخی رفتارهای نابه جا- در جای خود محترم است اما جست وجوی کلید «گشایش اقتصادی» از سوی دولت محترم در پیاده روها یا کریدورهای مونیخ و وین و ژنو و پاریس قطعا نه تنها ما را به جایی نمی رساند بلکه طرف متخاصم را به این باور می رساند که حریف برای کارنامه خود نیز که شده حاضر است پیاپی از خط قرمزهایش عبور کند.

روزنامه ی «جوان» هم در گزارشی انتقادی نوشت: رسیدن به توافق کلی یا سیاسی طی روزهای اخیر نمی تواند گرهی از مشکلات ایران باز کند چراکه توافقنامه ژنو 3 هم تنها توافق بر سر کلیات بود و ضعف در تنظیم آن باعث توسعه زیاده خواهی های طرف غربی در میز مذاکرات شد و همچنین نتوانست دوطرف را بر سر جزئیات به توافق برساند. بنابراین رسیدن به «توافق کلی» که همان ژنو 3 است می تواند تکرار اشتباهات گذشته و به عبارتی بهتر، ایجاد دور باطل در موضوع هسته ای باشد؛ دور باطلی که هدف غرب که همان «متوقف سازی پیشرفت صنعت هسته ای» است را عینیت بیشتری بخشیده و اهداف جمهوری اسلامی ایران را همچنان ابتر نگه می دارد.

انتشار آلبوم «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم» که با هم همخوانی یک زن از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفته است، بهانه یی برای حمله های تازه ی منتقدان تندرو علیه «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد و طرح ادعای بی اساس آنان مبنی بر صدور مجوز تک خوانی زنان در وزارت ارشاد قرار گرفته است؛ مساله یی که یکی از محورهای خبری و تحلیلی روزنامه ها بود.

روزنامه ها در تلاش برای روشنگری در مورد دست های پشت پرده ی اینگونه اقدام های تخریبی علیه دولت گزارش هایی را منتشر کردند.

روزنامه ی «آفتاب یزد» در یادداشتی این دست بهانه جویی ها را «پرده های متعدد نمایش پایداری ها» خواند و آن را نشانی از ناامیدی روزافزون این گروه از شکست دولت روحانی دانست و نوشت: جریان تندرو پس از 24 خرداد تمام نیروی خود را بر آن گذاشته تا دولت را اسیر حاشیه ها نماید و افکار عمومی را از مدیریت 8 سال گذشته خود منحف کند ولی استقبال نزدیک به صفر مردم از تحرکات این جریان تاکنون آرزوی آنان را عقیم گذاشته است.

روزنامه ی آرمان هم در گزارشی در این مورد نوشت: دیروز علی جنتی با صراحت به گروهی اشاره کرد که کاندیدایشان در سال 92 شکست خورده است که ناگاه بسیاری از اذهان به سمت مشخص ترین کاندیدای رقیب روحانی یعنی سعید جلیلی رفت البته به صورت صددرصد نمی توان تایید کرد منظور وزیر ارشاد حامیان سعید جلیلی هستند اما به عنوان گمانه پررنگ می توان از آنها یاد کرد.

این گزارش در ادامه نوشت: حامیان سعید جلیلی چندی پس از این که از شوک شکست خارج شدند فعالیتهای خود را از سر گرفتند ودر مراسم هایی که نیاز بود یک عضو اردوگاه اصولگرایی حضور داشته باشد نام جلیلی را مطرح می کردند البته جلیلی خودش هم در این تبلیغات بی تاثیر نبود و با مرور فعالیتهایش در ماههای پس از انتخابات ریاست جمهوری 92 می توان به این نتیجه رسید که او بی میل به بازگشت به رقابتهای انتخاباتی در سال96 نیست.

روزنامه ی «فرهیختگان» هم در گزارشی در مورد لزوم مقابله با خبرسازی های کذب مخالفان سیاست های فرهنگی دولت نوشت: با توجه به وضعیت رسانه ای موجود، به نظر می رسد دستگاه اطلاع رسانی دولت برای مواجهه با خبرسازی ها و شایعات منتقدان باید فعالانه تر از گذشته وارد میدان شود و با ایجاد کانال های ارتباطی مناسب با نخبگان و عامه مردم مانع از ریزش احتمالی بدنه حامی دولت شود. 

این در حالی است که روشنگری جنتی در روز جمعه و تکذیب این خبرهای ساختگی تب تند حاشیه سازی پیرامون آن را در روزنامه های منتقد دولت فرونشاند به طوری که گزارش های مرتبط با این موضوع در این روزنامه ها بسیار کمرنگ بود.

اعلام خبر انحلال پارلمان یمن و در دست گرفتن اداره ی کشور از سوی جنبش «انصارالله» وابسته به گروه «حوثی ها» در روز جمعه 17 بهمن ماه نگرانی هایی را در مورد گسترش بی ثباتی سیاسی در این کشور افزوده است. 

بر اساس تصمیم حوثی ها کشور به طور موقت به دست شورای پنج نفره اداره و یک شورای ملی 551 نفره هم جایگزین پارلمان خواهد شد. وظیفه ی این شورا انتخاب کمیته یی است که رییس جمهوری جدید را تعیین خواهد کرد. این خبر و تحلیل های مرتبط با آن یکی از محورهای مهم گزارش و یادداشت های روزنامه ها بود.

روزنامه ی «خراسان» در این ارتباط نوشت: با تحولاتی که روز گذشته در یمن رخ داد حوثی ها و جناح های سیاسی همپیمان آنها عملا تمامی نهادهای نظامی، قانون گذاری و امنیتی این کشور را در اختیار گرفته اند و تلاش هایی را برای مشارکت دادن دیگر احزاب سیاسی مخالف در اداره کشور آغاز کرده اند. اقدامات حوثی ها با مخالفت تعدادی از احزاب یمنی به ویژه احزاب جنوب این کشور و نیز جریان های نزدیک به رئیس جمهوری مستعفی این کشور مواجه شده است. این اقدامات همچنین واکنش منفی شورای همکاری خلیج فارس، آمریکا و شورای امنیت را به دنبال داشت.

روزنامه ی «دنیای اقتصاد» هم در گزارشی در این ارتباط نوشت: برخی کارشناسان از این می ترسند که کنترل قدرت از سوی حوثی ها باعث بی ثباتی سیاسی شود و این در حالی است که دولت قبلی یمن متحد اصلی آمریکا در مبارزه با القاعده در شبه جزیره عربستان (AQAP) بود. کنترل قدرت از سوی حوثی ها باعث می شود رابطه این کشور با عربستان هم دستخوش بی ثباتی شود. یمن در دوران روسای جمهور قبلی به شدت به کمک های مالی عربستان متکی بود. برخی کارشناسان، یمن را «غلام حلقه به گوش عربستان و آمریکا» می نامند.

دنیای اقتصاد در ادامه نوشت: گرچه حوثی ها رویکردی ضد آمریکایی دارند، اما در زمینه مبارزه با القاعده با آمریکا توافق نظر دارند. از زمان کناره گیری هادی، ایالات متحده بر شدت حملات خود افزوده است. کاخ سفید و پنتاگون هم اعلام کرده اند که حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا ادامه خواهد یافت. این حملات حامل این پیام است که ایالات متحده هنوز دارای متحدانی قابل اعتماد روی زمین است. 

روزنامه ی جوان هم در گزارشی از «صف آرایی غرب و اعراب در برابر دولت انقلابی یمن» گفت و نوشت: تشکیل دولت انقلابی یمن نقطه عطفی در تاریخ این کشور به حساب می آید و نه تنها می تواند سرنوشت یمن را تغییر دهد بلکه بازتاب های بزرگ منطقه ای خواهد داشت، به همین دلیل غرب و کشورهای عربی که همواره به دنبال سرکوب و انحراف جریان های انقلابی هستند این بار در مقابل دولت انقلابی یمن صف آرایی کرده اند.

روزنامه ی «جمهوری اسلامی» هم در گزارشی ضمن بررسی اجمالی تحولات یمن طی سال های گذشته نوشت: اکنون زمان آن فرا رسیده است که جریان وابسته به ارتجاع عرب در یمن و حامیان خارجی آنها این واقعیت را درک کنند که این کشور وارد مرحله جدیدی شده و بازگشت به گذشته امکان پذیر نمی باشد. 

در ادامه ی این مطلب می خوانیم: دولت های مداخله گر باید متوجه این نکته باشند که خواب آنها برای حفظ ساختار گذشته تعبیر نخواهد شد و اصرار آنها بر ادامه توطئه هایشان به جز ریخته شدن خون مردم یمن و رسوایی برای عاملان آن، حاصلی نخواهد داشت. گروه های سیاسی یمن نیز باید متوجه توطئه های خارجی باشند و این واقعیت را درک کنند که تنها راه حل برای بحران یمن، تشکیل یک دولت با در نظر گرفتن منافع ملی و بکار گرفتن همه گروه ها و لحاظ کردن خواسته مردم است که چهار سال قبل برای آن قیام کردند و صدها نفر در این راه جان خود را از دست دادند، همان نکاتی که جنبش انصارالله نیز بر آن تاکید کرده است. در چنین شرایطی است که می توان به عبور یمن از مرحله دشوار کنونی امید داشت.

بیستمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان اولین نخست وزیر پس از انقلاب، انجمن اسلامی دانشکده فنی تهران همایشی دو روزه با عنوان «شمع راه» در روزهای دوشنبه و سه شنبه، ١٣ و ١٤بهمن ماه، در تالار شهید چمران این دانشکده برگزار کرد. آنچه در ادامه می خوانید گزیده سخنرانی مقصود فراستخواه جامعه شناس و استاد دانشگاه در این همایش با عنوان «جریان شناسی روشنفکری دینی ایران» است که در روزنامه ی «شرق» منتشر شده است:

روشنفکر و کار روشنفکری زمانی به وجود می آید که شرایط بشری و وضعیت زیست اجتماعی به مشکل بر بخورد و تصمیم به تغییر آن بگیرد.... اولین قدم برای تبیین جریان شناسی روشنفکری دینی، تبار تاریخی آن است که به زمان معتزله باز می رسد. در این جریان اندیشمندانی همچون ابوبکر اصم وجود داشتند که آثار بسیاری از آنها از دست رفته چون جامعه آنها را به عنوان زندیق و ملحد تکفیر کرده است. در دوران جدید، زمینه سازان اولیه این جریان سیدجمال الدین اسدآبادی و هم نسل های او هستند. در این دوران روشنفکری دینی وارد مرحله راه اندازی می شود. بازرگان و شریعتی نمونه های برجسته این افراد در ایران هستند. مرحله بعدی، روشنفکران پسا انقلاب اسلامی اند. این دوره، دوره تنوع یابی است. اگر مثلا بازرگان و شریعتی تیپ کلاسیک روشنفکر دینی بودند، در این دوره تیپ های تازه ای از این جریان ظهور کرد. وقتی یک پدیده به درجاتی از تنوع خلاق برسد، نشان دهنده حرکت به سطحی از بلوغ است. همین امر، راز ادامه وجود روشنفکری دینی است، زیرا این جریان مرتب در خودش ظرفیت آغاز پیدا می کند و از نو نهادینه می شود.

روشنفکری دینی در ایران نوعی اجتماعی شدن ناقص پیدا کرده است و ما امروز به جای روشنفکران دینی با نوعی انبساط مواجهیم. به همین دلیل است که بنیادگرایی خشن بسیار کمتر از آنچه در منطقه هست در ایران قابلیت بروز و ظهور دارد. اما این نقش روشنفکری دینی، نه یک امتیاز، بلکه یک مسوولیت است. شواهد بسیاری گواهی می دهد که روشنفکری دینی در پیدایش دولت دینی و بسیاری از مسایل مترتب بر دولت دینی مسوولیت دارد. پس اکنون باید به قاعده ای بازگشت که می گویند هر تمدنی توسط کسانی تغییر می کند که آن را به وجود آوردند. اگر روشنفکری دینی در ایجاد دولت دینی سهیم است، باید در راستای عقلانی شدن و رحمانی شدن دین نیز تلاش کند.