حسین موسویان: ایران به تعهداتش عمل کرده است

سید حسین موسویان در یادداشتی در روزنامه یو‌اس‌ای تودی تاکید کرد: ایران در برنامه هسته‌ای‌اش به تعهدات خود طبق معاهدات بین‌المللی عمل و داوطلبانه اعتمادسازی کرده است، بنابراین اکنون نوبت آمریکاست که وارد عمل شود.

سیدحسین موسویان، عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در یادداشت خود که در روزنامه یو‌اس‌ای تودی منتشر شده است، نوشت: ایران و قدرت‌های جهانی در ماه ژانویه، مذاکرات خود را در ژنو و پاریس پایان دادند که شامل دیدارهای طولانی مدت میان جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و محمدجواد ظریف، همتای ایرانی‌اش بود.

این مذاکرات پیشرفت محدودی داشت و طرف‌های مذاکره کننده توافق کردند تا تلاش‌های‌شان را افزایش دهند و دوباره در ماه فوریه دیدار کنند.

همان‌گونه که به نظر می‌آید مذاکرات در حال پیشروی است و فرصت‌ها برای رسیدن به یک توافق نهایی مناسب به نظر می‌رسد اما تنها در صورتی این اتفاق خواهد افتاد که هر دو طرف بتوانند به طور موفقیت‌آمیز دو اختلاف اصلی باقیمانده میان خود را حل و فصل کنند: ظرفیت غنی‌سازی ایران و چارچوب زمانی لغو تحریم‌ها.

از دیدگاه آمریکا این مسأله به ایران بستگی دارد. رابرت اینهورن، مذاکره کننده هسته‌ای پیشین آمریکا بر این باور است که اگر مقامات ایران موضع خود را که برای رسیدن به یک توافق با کشورهای عضو گروه 1+5 ضروری است تغییر ندهند هیچ توافقی حاصل نخواهد شد.

تقریباً همه کسانی که در درون و بیرون از هیأت‌های مذاکره کننده هستند اذعان دارند که پیشرفت بی‌سابقه‌ای در طول این پروسه بسیار سخت حاصل شده است. همان‌طور که وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا اشاره کرده است ما درباره مسائلی که در ابتدا غیر قابل حل به نظر می‌آمدند به پیشرفت‌های موثری دست پیدا کرده‌ایم.

او هم‌چنین گفته بود: ما شاهد ایده‌های جدید و انعطاف‌پذیری بوده‌ایم که می‌تواند به حل مسائلی که غیرقابل حل بوده‌اند کمک کند. بنابراین چه کسی باید به دلیل انعطاف‌هایی که تا کنون موجب حصول این پیشرفت‌ها شده است، تحسین شود.

این عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان در ادامه با اشاره به برنامه اقدام مشترک که در نوامبر سال 2013 ایران و گروه 1+5 بر سر آن به توافق رسیدند، نوشت: طبق ماهیت برنامه اقدام مشترک توافق جامع بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌.پی‌.تی) که حقوق و تعهدات کشورهای عضو به این معاهده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعیین می‌کند تنظیم خواهد شد. همان‌گونه که ان‌.پی‌.تی و دیگر قوانین بین‌المللی مربوطه تعیین می‌کنند یک کشور عضو باید با اجرای توافق‌نامه پادمان‌های هسته‌ای که برای کشورهای عضو ان‌پی‌تی، پروتکل الحاقی و توافق متمم کد 3.1 که داوطلبانه هستند بالاترین سطح از شفاف‌سازی را داشته باشد.

این سه توافق اصلی در واقع بالاترین اقداماتی هستند که قدرت‌های جهانی می‌توانند طبق معاهده ان‌.پی‌.تی انتظار آن را داشته باشند و عنصر تضمین کننده در این پروسه این است که درک شفافی از این داشته باشیم که ایران آماده است تا در توافق نهایی تا این سطح به تعهداتش پایبند باشد.

هم‌چنین طبق گزارشات معتبر آمریکا تمایل ایران برای سازشی در خصوص عناصر مهم برنامه هسته‌ای‌اش به طور داوطلبانه و برای اهداف اعتمادسازی روی میز مذاکره بوده است:

- رایزنی‌های فنی در خصوص رآکتور آب سنگین اراک به منظور کاهش چشم‌گیر ظرفیت تولید پلوتونیوم آن.

- تعریف مجدد هدف تأسیسات غنی‌سازی فردو.

- توقف غنی‌سازی اورانیوم بالاتر از 5 درصد.

- تبدیل یا رقیق‌سازی بخش اعظم ذخیره اورانیوم غنی شده در سطح 20 درصد.

- همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به منظور حل مسائل مربوط به وجود ابعاد نظامی احتمالی (PMD).

- تبدیل یا انتقال اورانیوم غنی شده در سطح 5 درصد بیش از نیازهای داخلی.

- توقف فعالیت‌های بازفراوری در تأسیسات آب سنگین اراک.

- کاهش تعداد سانتریفیوژها فعال از 22 هزار ماشین نصب شده به حدود 9 هزار و 400 تا.

با در نظر گرفتن تمام این اقدامات اعتمادسازی که هیچ یک از اعضای ان‌.پی‌.تی تاکنون آن را اجرا نکرده است می‌توان گفت که آن‌ها به اندازه کافی برای قدرت‌های جهانی تضمین کننده بوده تا بتوانند شفافیت‌ برنامه هسته‌ای ایران را راستی آزمایی کنند. بنابراین هرگونه مسیر احتمالی برای دستیابی به بمب به طور موثری از بین رفته است.

می‌توان گفت: ظهور حسن نیت ایران، انعطاف‌پذیری و سازش نتیجه‌ای شفاف و قابل قبول از دیدگاه و تصمیم دولت حسن روحانی و تیم مذاکره کننده جدید و حرفه‌یی ایران بوده است. همان‌گونه که فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان در 16 ژانویه در یک کنفرانس خبری در برلین به بهترین شکل تعریف کرده است از زمان حضور تیم مذاکره کننده کنونی ایران پیشرفت بسیار خوبی حاصل شده است. مذاکرات هسته‌ای پس از یک دهه رایزنی اکنون وارد یک مرحله باثبات شده است.

موسویان در ادامه یادآور شد: همه کسانی که مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 دنبال می‌کنند به درستی می‌دانند که این پیشرفت حاصل حمایت صریح و خوب رهبر ایران بوده است. تهران نشان داده است که خواهان حل مسائل برای دستیابی به یک توافق جامع و بلندمدت است.

بنابراین می‌توان گفت در حال حاضر مسوولیت اختلافات باقیمانده شامل ظرفیت غنی‌سازی ایران و چارچوب زمانی لغو تحریم‌ها به دوش طرف دیگر است.

با توجه به این‌که قرارداد میان ایران و روسیه برای تأمین سوخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر توسط مسکو در سال 2021 به پایان می‌رسد یک محدوده زمانی 5 تا 7 ساله در خصوص سانتریفیوژهای فعال کنونی ایران را قادر خواهد ساخت تا در زمان مناسب سوخت مورد نیاز خود را تولید کند.

اکنون آیا باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا حاضر است جسارت لازم را از خود نشان دهد و برای حفظ ظرفیت غنی‌سازی عملی ایران، لغو تحریم‌های سازمان ملل و تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه علیه این کشور پیش از پایان دوران کاری‌اش تصمیم بگیرد؟