عربستان پس از مرگ ملک عبدالله

جانشین عبداله احتمالا چندان مترقی نخواهد بود. شاه جدید عربستان از خاندان سلطنتی محافظه کاری است موسوم به هفت برادران السدیری که مادر آنها حصه السدیری می باشد. برادران السدیری از افراد بسیار قدرتمند خانواده سلطنتی محسوب می شوند و مقامهای بالایی در کشور دارند. گفته می شود که عبدالله که از مادر از برادران سدیری جدا بود، اغلب با برادران ناتنی خود در کشمکش و درگیری بوده است.

رابین رایت روزنامه نگار و کارشناس امور ایران و خاورمیانه طی مقاله ای در نشریه نیویورک می نویسد، مرگ عبدالله به دو دهه حکومت وی بر کشوری که یکی از 20 اقتصاد بزرگ جهان محسوب می شود ، پایان داد.

مرگ عبدالله پیش بینی شده بود و بلافاصله برادر ناتنی وی سلمان ، وزیر دفاع کشور، به عنوان جانشین وی بر تخت نشست . اما مرگ عبدالله در زمانی رخ داده که پرده ای از تردید و بلاتکلیفی بر آینده منطقه خلیج فارس سایه انداخته است.

درست چند ساعت قبل از فوت عبدالله رئیس جمهور یمن، منصور هادی از مقام خود استعفا داده و شورشیان انصارالله پایتخت کشور یمن، صنعا را به کلی در کنترل خود درآوردند. یمن، این فقیرترین کشور از بین بیست و دو کشور عرب منطقه ، یکی از پر جمعیت ترین کشورهای حاشیه خلیج فارس و پایگاه القاعده در شبه جزیره عرب محسوب می شود.

عربستان سعودی طی شورشهای بهار عربی در انتقال سیاسی یمن نقش میانجی را بازی کرده و منصور هادی از متحدین عربستان سعودی محسوب می شد. عربستان سعودی میلیونها دلار برای به قدرت رسیدن هادی هزینه کرده است اما اکنون با سقوط هادی یمن در آستانه سقوط سیاسی قرار گرفته و در بحبوحه این بحران گروه داعش نیز در تلاش جذب نیرو در این کشور می باشد.

از طرف دیگر عمان نیز به زودی شاهد انتقال قدرت خواهد بود و سلطان قابوس که به مدت 45 سال در این کشور حکومت کرده ، برای درمان سرطان روده در اروپا به سر می برد . وی در حال حاضر وارثی برای تاج و تخت خود ندارد. عمان که عضو شورای همکاریهای خلیج فارس است ، با واقع شدن در بخش قدامی تنگه هرمز که دریای عرب را به خلیج فارس متصل میکند، از اهمیت استراتژیکی زیادی بر خوردار می باشد.

در بخش جنوب خلیج فارس عراق واقع شده که یک سوم خاک آن به کنترل داعش درآمده . عربستان سعودی برای ممانعت از پیشروی داعش مشغول ساخت سدی به طول شش صد مایل متشکل از دیوار، سنگر ، برج های نظارتی، سنسورهای زیر زمینی برای تشخیص عبور و مرور، خودروهای نظارتی و بیش از سی پاسگاه نظامی مجهز به بالگرد می باشد. با اینحال عربستان نتوانسته از پیوستن و یا کمک مالی شماری از شهروندانش به گروه داعش جلوگیری کند.

عربستان سعودی در داخل نیز با چالشهایی روبرو است. این کشور یک پنجم ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد و هر چند که قیمت نفت طی ماههای اخیر بیش از 50 درصد سقوط کرده اما عربستان سعودی دارای ذخایر ارزی عظیمی است و قادر است تاثیر منفی کاهش قیمت نفت را در کوتاه مدت ختثی کند. اما نگرانی اصلی آنها در مورد تغییرات جهانی در رابطه با منابع انرژی جهان ، استقلال انرژی امریکا و به پایان رسیدن منابع انرژی اشان می باشد.

شکاف عمیق درتوزیع ثروت و مشکل بیکاری که نارضایتی طبقه جوان را موجب شده از مشکلات دیگری است که این کشور با آن دست به گریبان است. از هر سه جوان عربستانی یکی فاقد شغل می باشد.بعد از بروز بهار عربی پادشاه کشور برای جلوگیری از بروز شورشها، در سال 2011 بالغ بر 130 میلیارد دلار در زمینه پروژه های تامین مسکن ، آموزش ، و افزایش دستمزدها در سطح کشور هزینه نمود. عربستان برای تامین هزینه این پروژه ها مجبور به برداشت از صندوق زخیره ارزی خود شده تا بتواند کسری بودجه سال جاری را جبران نماید. پیش بینی می شود که میزان کسری بودجه سال جاری سه برابر سال گذشته خواهد بود.

آینده خانواده سلطنتی نیز چندان روشن نیست. عبدالله در مقایسه با شاهزادگان محافظه کار و روحانیون وهابی شدیدا محافظه کار، فردی با فراست و رک گو و طرفدار مدرنیته محسوب می شد. وی از نظر مدرنیته بودن همیشه یک قدم از دیگران در کشورش جلوتر بود. عبدالله در سال 2009 دانشگاه شاه عبدالله را تاسیس کرده و این اولین دانشگاهی بود که کلاسها و آزمایشگاههای آن مختلط بود. وی هزینه تحصیل دهها زن و مرد عربستان سعودی در کشورهای دیگر را پرداخت کرده و برای اولین بار دو زن ورزشکار عربستان سعودی در المپیک سال 2012 شرکت کردند. وی اولین پادشاه سعودی بود که با پاپ را در سال 2007 ملاقات کرد. با اینحال هنوز رانندگی در عربستان برای زنان قدغن می باشد.

جانشین عبداله احتمالا چندان مترقی نخواهد بود. شاه جدید عربستان از خاندان سلطنتی محافظه کاری است موسوم به هفت برادران السدیری که مادر آنها حصه السدیری می باشد. برادران السدیری از افراد بسیار قدرتمند خانواده سلطنتی محسوب می شوند و مقامهای بالایی در کشور دارند. گفته می شود که عبدالله که از مادر از برادران سدیری جدا بود، اغلب با برادران ناتنی خود در کشمکش و درگیری بوده است.

خاندان ابن سعود به پایان دوره زندگی اولین نسل خود نزدیک می شود. سلمان که در سال جاری قدم به هشتاد سالگی خواهد گذاشت از سلامتی کامل برخوردار نیست و گزارشهایی در رابطه با سکته مغزی وی منتشر شده و تردیدهایی پیرامون تیز هوشی و ذکاوت وی بروز کرده است. فقط دو برادر دیگر سلمان در قید حیات هستند که یکی شصت و نه و دیگری هفتاد دو سال دارد.